Giữa cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine, Nga đang đẩy nhanh nỗ lực biến UAV Shahed do Iran thiết kế thành vũ khí phản lực được điều khiển từ xa, nhằm phá huỷ các thành phố và áp đảo hệ thống phòng không, theo một báo cáo mới của UNITED24.
UAV Shahed, lần đầu được phát triển ở Iran và chuyển giao cho Nga năm 2022, đã trở thành một trong những hệ thống tấn công mà Kremlin dựa vào nhiều nhất.
Đối với Nga, những chiếc drone này là nền tảng tấn công sẵn sàng, tránh được sự chậm trễ trong phát triển nội địa.
Kể từ lần xuất hiện đầu tiên trên bầu trời các thành phố Ukraine vào mùa thu 2022, Shahed đã trải qua những sửa đổi sâu rộng.
Thay đổi quan trọng nhất là quy mô sản xuất. Nga đã chuyển sang mức sản xuất hàng loạt, có thể xuất xưởng hơn 200 chiếc mỗi ngày, với sản lượng dự kiến đạt 1.000 chiếc mỗi ngày trong tương lai gần. Khối lượng các cuộc tấn công theo đó cũng tăng mạnh.
UNITED24 báo cáo rằng chỉ trong 3 tháng mùa hè, Nga đã phóng 15.933 chiếc Shahed vào Ukraine. Riêng tháng 7 đã ghi nhận 6.394 chiếc; tháng 6 là 5.412 chiếc; và tháng 8 là hơn 4.100 chiếc — những con số phản ánh cả sự tăng vọt sản xuất lẫn điều chỉnh về chiến thuật.
Những UAV này không hoạt động đơn lẻ. Các đợt tấn công gồm 500 đến 700 chiếc hiện thường được kết hợp với tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo, nhằm bão hòa hệ thống phòng thủ Ukraine.
UNITED24 nhấn mạnh rằng kích thước đầu đạn gần như đã tăng gấp đôi trong năm ngoái, và bằng chứng gần đây cho thấy Nga đang đưa vào biên chế các phiên bản dùng động cơ phản lực.
Động cơ mới đẩy tốc độ từ 170–200 km/giờ lên gần 500 km/giờ, khiến chúng khó bị chặn hơn đáng kể.
Phát triển này trực tiếp thách thức lớp phòng thủ nhiều tầng của Ukraine. Các tổ đội bắn di động dùng súng máy hạng nặng không thể đối phó với drone bay ở tốc độ và độ cao như vậy, trong khi kho tên lửa phòng không giá rẻ vẫn hạn chế.
Trước đây, các kỹ sư Ukraine từng phản ứng bằng việc chế tạo drone đánh chặn, nhưng hiệu quả của chúng có thể giảm khi Shahed đạt được hiệu năng mới.
Ảnh chụp trong các cuộc tấn công gần đây hé lộ 2 nâng cấp khác của Shahed: camera gắn trên thân và ăng-ten modem. UNITED24 đánh giá đây là bằng chứng cho thấy Shahed đã có khả năng điều khiển từ xa.
Trước kia, những chiếc drone này chỉ hoạt động theo lộ trình lập trình sẵn; việc giám sát thời gian thực hiện cho phép điều khiển viên điều chỉnh chiến thuật tấn công giữa chặng bay, né tránh phòng thủ hoặc chuyển hướng mục tiêu.
Với camera, điều khiển từ xa và tốc độ cao, Shahed không còn bị giới hạn ở việc tấn công các vị trí cố định; chúng có thể bị chuyển hướng tấn công xe cơ giới, pháo binh hoặc thậm chí trực thăng.
UNITED24 cho biết: “Gần như mọi thứ, ngoại trừ máy bay — vốn thường bay nhanh hơn — giờ đều có thể bị tổn thương.”
Những tiến bộ này đánh dấu một sự tăng cường rõ rệt trong năng lực chiến tranh drone của Nga. Đối với Ukraine, chúng đặt ra thách thức mới trong bối cảnh nguồn lực phòng không của nước này đang bị kéo căng bởi các đợt oanh kích liên tục.
Đối với NATO, sự biến đổi nhanh chóng của Shahed nhấn mạnh mối đe doạ đang tiến hóa từ các drone sản xuất hàng loạt, giá rẻ khi được kết hợp với nâng cấp công nghệ liên tục.
UNITED24 kết luận rằng những chiếc Shahed phản lực, được điều khiển từ xa của Nga đại diện cho một bước chuyển mạnh mẽ trong động lực chiến trường — một thích nghi có thể định hình giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến drone ở Ukraine.
