Những lưu ý chung
Khi thiết kế các bài giảng điện tử, cô Nguyễn Thanh Hải cho rằng, giáo viên phải chú ý một số các yêu cầu sau:
Thứ nhất: Các trang trình diễn phải đơn giản, rõ ràng không nên sao chép nguyên văn bài giảng vào các slide mà trình bày theo hướng tinh giảm và biểu tượng hoá nội dung, tận dụng các lợi thế của powerpoint.
Thứ 2: Không nên đổi màu cho mỗi trang trình diễn nếu không thay đổi mục tiêu bài giảng, bởi nếu chúng ta sử dụng những màu sắc rực rỡ, đồ hoạ vui nhộn sẽ làm học sinh mất tập trung vào bài giảng.
Thứ 3: Sử dụng các phông nền, phông chữ tương tự nhau trong suốt bài giảng, không nên dùng các kiểu chữ rườm rà, khó đọc hay quá nhiều font chữ trong một trang trình bày.
Thứ 4: Chỉ nên đưa ý chính vào mỗi trang trình diễn, các dạng đồ họa cần phải được lựa chọn cẩn thận, nếu không chúng sẽ gây phân tán sự chú ý hoặc tạo nên những quá trình tư duy lệch lạc cho học sinh.
Xác định kiến thức trọng tâm
Theo cô Nguyễn Thị Thanh Hải, cũng như các bài soạn tuyền thống, trước hết giáo viên phải đọc kĩ sách giáo khoa, tóm tắt cuối bài, câu hỏi và bài tập sách giáo khoa đưa ra. Trong đó, tóm tắt chính là những kiến thức cốt lõi, câu hỏi là yêu cầu về kiến thức và kỹ năng của bài cần đạt được.
Giáo viên cần xác định mục tiêu, kiến thức trọng tâm, kiến thức cốt lõi của bài. Xác định đúng bài giảng sẽ trở nên ngắn gọn, tinh giản, vững chắc và đạt được mục tiêu bài học.
Nếu xác định không đúng, bài giảng sẽ trở nên ôm đồm, dàn trải, các kiến thức trọng tâm, kiến thức cốt lõi khắc hoạ không rõ nét, phân bố thời gian không hợp lý đối với các nội dung kiến thức, mất nhiều thời gian vào các kiến thức không trọng tâm, không hoàn thành được khối lượng kiến thức và kỹ năng, không đạt được mục tiêu bài học.
Dành thời gian thích đáng cho tài liệu tham khảo
Soạn giáo án, giáo viên đọc tài liệu tham khảo về các nội dung liên quan đến bài giảng.
Đối với các giáo án điện tử, giáo viên phải có kỹ năng khai thác thông tin trên internet và sử dụng thành thạo các phần mềm có khả năng thiết kế bài giảng như: Mapinfo, Encarta, Excel, PowerPoint,...
Trên thực tế, cô Nguyễn Thanh Hải cho rằng, sách giáo khoa viết rất cô đọng, rất súc tích, nếu không dành thời gian thích đáng cho việc đọc tài liệu tham khảo thì những điều trình bày sẽ rất đơn sơ, ít có sức thuyết phục và dễ mắc phải lỗi về mặt kiến thức.
Điều này thấy rõ trong các trường hợp thầy giảng giải các kiến thức, vận dụng kiến thức vào thực tế.
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý, kiến thức tham khảo trong giờ giảng chỉ trình bày ở một mức độ nhất định phù hợp với mục tiêu và yêu cầu của bài, của cấp học.
Bên cạnh đó, khi soạn bài, cần lưu ý đến tính thực tiễn, cần xác định xem những kiến thức nào của bài cần có ví dụ minh hoạ, hoặc vận dụng để giải quyết các tình huống lý thuyết, tình huống thực tiễn và bài tập đặt ra.
Điều này vừa là yêu cầu của bài giảng vừa làm tăng tính sinh động của giờ dạy.
Lựa chọn phương pháp giảng dạy
Trên cơ sở những nội dung kiến thức trên, cô Nguyễn Thanh Hải lưu ý, giáo viên cần lựa chọn phương pháp giảng dạy hiệu quả, linh hoạt, phát huy được tính độc lập, chủ động, tích cực cho học sinh.
Dù dùng phương pháp nào đều phải thể hiện được phương châm lấy học sinh làm trung tâm, rèn luyện khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh.
Rèn luyện qua việc đọc thông tin, nghiên cứu hình vẽ, đồ thị, biểu đồ, bản đồ, số liệu thống kê,... trong sách giáo khoa, từ đó rút ra các kết luận cần thiết phục vụ nội dung bài dạy.
Cùng với đó, quan sát các hiện tượng trong tự nhiên và xã hội để rút ra các kết luận về mặt kiến thức hoặc để giải thích nó. Những điều này chính là điểm mới trong phương pháp dạy học hiện nay.
Chuyển đổi nội dung bài dạy thành tình huống có vấn đề
Trong quá trình soạn giáo án điện tử, nên cố gắng tìm cách chuyển đổi nội dung bài dạy thành các tình huống có vấn đề để dẫn dắt học sinh tự khám phá kiến thức.
Đặc biệt, giáo viên cũng không nên quá lệ thuộc vào cách trình bày trong sách giáo khoa.
“Nói chung các bài giảng thường được trình bày theo cấu trúc của sách giáo khoa. Tuy nhiên, ở một số bài có thể được trình bày theo cấu trúc khác tuỳ vào phương án giảng dạy của giáo viên.
Cụ thể như: Sắp xếp lại trình tự các phần, thêm hoặc bớt một số mục, một số kiến thức cần thiết. Chủ yếu là căn cứ vào mục tiêu của bài để đưa ra cách trình bày hợp lý cho hiệu quả cao nhất” - Cô Hải cho biết.
