“Khống chế” những tiêu cực
Hầu hết, bậc cha mẹ đều nghĩ rằng thời thơ ấu là quãng thời gian trẻ vô tư, không phải lo lắng hoặc không phải chịu trách nhiệm gì. Tuy vậy, nhiều nghiên cứu cho thấy, kỳ thực trẻ lại dễ bị khủng hoảng tâm lý, dễ stress hơn người lớn. Đó là do chúng chưa biết cách tự giải tỏa cảm xúc bản thân, chưa có kỹ năng để khống chế và điều khiển những cảm giác tiêu cực như chán nản, thất vọng, buồn phiền…
Theo cô Nguyễn Thu Hằng, chuyên viên tư vấn tâm lý học đường (Trung tâm Tư vấn tâm lý Sunny - Hà Nội), nguyên nhân gây ra sự căng thẳng ở trẻ là do được kỳ vọng quá nhiều. Kỳ vọng ở con cái là điều thường thấy và dễ hiểu ở bố mẹ, tuy nhiên, sự kỳ vọng vượt quá khả năng của trẻ thường tạo ra áp lực và dẫn tới hiện tượng stress.
Nhiều trẻ cảm thấy căng thẳng khi gia đình không hạnh phúc, bố mẹ thường xuyên cãi nhau hoặc bị bố mẹ la mắng, cấm đoán.
Những trẻ phải chịu đựng sự mất mát hay thay đổi quá đột ngột cũng gây ra áp lực. Sự thay đổi trong gia đình, trường học hay trong các mối quan hệ của trẻ cũng có thể là nguyên nhân tạo ra stress. Đặc biệt là các biến cố lớn như bố mẹ ly hôn, mất bố, mẹ hoặc người thân trong gia đình, chuyển nhà, chuyển trường…
Cô Hằng cho biết, trẻ bị stress thường có những biểu hiện khác so với trẻ bình thường. Những dấu hiệu này thường thay đổi tùy vào mức độ căng thẳng ở trẻ. Cụ thể, trẻ thường xuyên mệt mỏi và lo lắng, luôn có cảm giác bất an, không thể ngồi yên một chỗ, quấy nhiễu, đặt qua đặt lại một vật gì đó, hoặc sốt ruột như thể có việc làm chúng phải đứng dậy và cần đi đâu đó.
Trẻ thường tức giận và dễ dàng nổi nóng, hay càu nhàu, mất hứng thú với một số hoạt động vui chơi mà trẻ yêu thích. Ngoài ra, trẻ còn thiếu sự tập trung và có biểu hiện trí nhớ kém, đặc biệt là không muốn giao tiếp với mọi người. Cha mẹ cũng dễ dàng nhận thấy những biểu hiện như trẻ kém ăn, cân nặng giảm sút, bị rối loạn về giấc ngủ, nghiến răng, mút ngón tay…
“Nhận biết những dấu hiệu căng thẳng của trẻ không phải dễ. Người lớn cần để ý khi trẻ có một loạt dấu hiệu hoặc triệu chứng như trên một cách đồng thời. Nếu trẻ cảm thấy không thể kiểm soát được tình trạng căng thẳng thì trẻ có thể nổi cáu và bực tức”, cô Hằng nói.
 |
| Ảnh minh họa INT. |
Cùng con… vận động
Chuyên gia cho rằng, có rất nhiều cách để giải tỏa áp lực cho trẻ. Trong đó, chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý có thể làm tăng kỹ năng giải quyết vấn đề của trẻ. Sức khỏe tốt là nền tảng đảm bảo căng thẳng hay stress không thể “tấn công” cơ thể chúng ta.
Với trẻ đang trên đà phát triển thể chất, nhận định này lại càng đúng hơn. Bạn cần hạn chế cho bé dùng thực phẩm công nghiệp, nhiều đường hay dầu mỡ, nên chú trọng hấp thu rau củ quả xanh, thực phẩm tự nhiên cũng như áp dụng quy trình ăn uống đúng bữa, khoa học.
Bên cạnh đó, cần tăng cường vận động thể chất cho trẻ. Cuộc sống gia đình hiện đại thường có một điểm chung là ít chú trọng đến sự vận động. Chúng ta luôn cần ghi nhớ rằng, quá trình vận động có tác dụng kích thích cơ bắp phát triển, đẩy mạnh tuần hoàn, hô hấp cùng sự điều hòa “nhịp sống” cho toàn bộ cơ thể.
Tập thể dục, thể thao nhẹ vừa sức còn được chứng minh có thể hỗ trợ trẻ trong nhiều độ tuổi, giảm thiểu stress không ít, nhờ lợi ích “giải phóng” áp lực cũng như mệt mỏi thường nhật.
Thầy giáo Nguyễn Thế Hùng - giáo viên Thể dục – Thể chất, Trường Tiểu học Ngọc Khánh (Hà Nội) - chia sẻ: “Chơi thể thao mang lại nhiều lợi ích cho trẻ cả về thể chất lẫn tinh thần.
Thể thao giúp tăng cường khả năng phối hợp cơ thể, sự khỏe mạnh và lòng tự trọng. Thêm vào đó, thể thao còn dạy cho thanh, thiếu niên về tinh thần đồng đội và tính kỷ luật. Vì vậy, bất cứ lúc nào, độ tuổi nào, người lớn cũng có thể cùng tập với con ở những môn học, bài tập phù hợp”.
Thầy Hùng cũng cho biết thêm, vì cơ thể thanh, thiếu niên vẫn đang phát triển và khả năng phối hợp vẫn chưa hoàn thiện, trẻ sẽ dễ bị chấn thương khi chơi thể thao. Không có môn thể thao nào an toàn tuyệt đối cả.
Nhưng cha mẹ, trẻ và huấn luyện viên đều có thể làm nhiều việc để hạn chế tối thiểu nguy cơ chấn thương cho trẻ. Vì vậy, nếu có chút xây xước nhỏ trong lúc tập luyện, cha mẹ cũng đừng quá căng thẳng, mọi vấn đề đều nằm trong tầm kiểm soát nên cha mẹ và chính trẻ cũng sẽ tự hạn chế được các chấn thương.
Theo đó, cha mẹ có thể cùng con tập luyện từ từ, trước tiên cần vận động dẻo dai, vui đùa để con hứng thú với thời gian này. Khi con hào hứng, cha mẹ có thể hướng dẫn con tập luyện đúng động tác, kỹ thuật.
Muốn vậy, chính cha mẹ cũng phải học một cách bài bản trên mạng của những người có kinh nghiệm, mới có thể dạy con làm đúng. Sau đó, cả gia đình hãy lập một thời gian biểu thật cụ thể để tập luyện cùng nhau. Việc này sẽ khiến con cảm thấy cần làm nghiêm túc không khác gì trên lớp hoặc các câu lạc bộ.
Thỉnh thoảng, cha mẹ cũng có thể tạo ra một cuộc thi nho nhỏ giữa các thành viên trong gia đình. Việc thi đua này kèm theo phần thưởng sẽ khiến con rất thích thú. Khi tập luyện cùng nhau đi vào nền nếp, các thành viên sẽ cảm nhận được sự đầm ấm, vui vẻ bên nhau. Trẻ cũng đón nhận được sự quan tâm, chia sẻ và thích thú khi cha mẹ dành thời gian cho mình.
Tuy nhiên, các chuyên gia lưu ý rằng, cha mẹ cần tạo một không khí vui vẻ khi tập luyện tại nhà cùng con. Thể thao vốn là một môn vận động, tập luyện nhẹ nhàng cũng là khi cần thư giãn, vì thế, trẻ phải thực sự cảm thấy vui mới có thể hứng thú cho những buổi tập luyện tiếp theo.
