Theo Đông y, hạt vải vị ngọt chát, tính ôn, có tác dụng tán hàn, chữa tiêu chảy ở trẻ em với liều từ 4-8g dưới dạng bột hay sắc uống.
Phần áo hạt vải thường gọi là múi vải, thành phần chủ yếu là đường, ngoài ra có vitamin A, B, C. Vitamin A và vitamin B chỉ có trong múi vải tươi. Múi vải cũng là một vị thuốc trong Đông y, vị ngọt chua, tính bình, có tác dụng dưỡng huyết, làm hết phiền khát, chữa những bệnh mụn nhọt với liều 10-16g múi khô. Ngoài ra, người ta còn dùng hoa vải, vỏ thân và rễ cây vải sắc lấy nước dùng súc miệng có thể chữa viêm miệng và đau răng.
Dưới đây là cách chọn được những quả vải tươi ngon:
Màu sắc: Trông màu bên ngoài quả vải phải tươi, ngon, quả to đều nhau.
Hương vị: Khi nếm, vải có vị ngọt, có hương thơm.
Hạt: Hạt nhỏ là vải ngon. Hạt dễ tách, đen nhánh là vải vừa chín tới, nên mua. Còn hạt có màu hồng, khó bóc thịt vải chứng tỏ quả còn xanh, ăn sẽ chua.
Thịt quả: Vỏ mỏng, thịt quả dày, trắng trong, mềm, căng nước. Nếu thịt quả biến sắc, khô, là vải đã để lâu ngày, chất lượng kém. Nếu có mùi rượu, thịt quả vải có màu khác lạ thì tuyệt đối không nên sử dụng.
Về hình thức, vải thiều không đẹp bằng vải lai. Trái vải thiều nhỏ hơn, chỉ bằng 70% vải lai, không tươi, đẹp bằng, trái tròn hơi đều, trong khi giống vải lai quả vải to mọng, thân thuôn dài, hạt to. Vải thiều lúc nào mùi cũng thơm và ngọt đậm hơn các loại vải khác.
Vải ngon nhất khi vừa chín tới. Nếu vỏ quả cứng thì là quả xanh; nếu mềm có tính đàn hồi là quả chín tới. Nếu mềm mà không có tính đàn hồi là quả đã quá chín, ăn không ngon.
