Đáng chú ý, một số đơn vị còn tổ chức đào tạo, huấn luyện nghề “tay trái” cho lực lượng lao động phổ thông và công nhân, nhằm giúp họ có thêm kỹ năng để chủ động ứng phó trong trường hợp mất việc, từ đó sớm ổn định cuộc sống.
Hứng thú với “nghề thời thượng”
Sau 8 tiếng làm công nhân ở xưởng may trên đường Quách Điêu, chị Nguyễn Thị Tuyết Nhung (25 tuổi, quê Đồng Nai) bắt đầu “tăng ca” buổi tối gần 3 tiếng ở một shop thời trang trên đường Nguyễn Thị Tú (huyện Bình Chánh). Đứng trước chiếc điện thoại có gắn thêm đèn livestream (phát trực tiếp), chị Nhung ướm lên người từng chiếc váy rồi giới thiệu để người xem chốt đơn.
“Từ ngày có thêm nghề này, mỗi tuần tôi có thêm việc làm từ 2 - 3 buổi livestream, được trả mức lương khoảng 400.000 đồng/buổi nên tôi có thêm điều kiện để lo cho gia đình”, chị Nhung phấn khởi.
Thời gian gần đây, việc tổ chức livestream, làm clip ngắn ngay tại nhà máy, hoặc chia sẻ cuộc sống thường ngày cũng như tham gia giới thiệu sản phẩm do chính công nhân Công ty May mặc Dony (huyện Bình Chánh) thực hiện thu hút sự quan tâm của cộng đồng mạng. Ông Phạm Quang Anh - Giám đốc Công ty May mặc Dony cho biết, đa phần công nhân đều có tài khoản mạng xã hội và thường xuyên chia sẻ tình hình cuộc sống, công việc của mình trên đó.
“Trong những giờ giải lao, hoặc với đơn hàng khách hàng không yêu cầu bảo mật thông tin thì mọi người có thể quay phim, làm clip ngay tại xưởng để đăng TikTok, YouTube... Chính những hình ảnh công nhân mặc đồng phục công ty để livestream với những hình ảnh vui tươi, nhí nhảnh cũng góp phần giới thiệu tên tuổi của Dony đến khách hàng”, ông Quang Anh vui vẻ cho biết.
Chị Lê Thị Hà (Quận 12) vừa làm công nhân may, vừa bán hàng online để tăng thu nhập. Tuy nhiên, kể từ sau dịch Covid-19, việc phát sóng trực tiếp (livestream) bán hàng đã khiến chị gặp không ít khó khăn, từ thao tác kỹ thuật đến kỹ năng giao tiếp để thu hút khách hàng.
Nhờ tham gia khóa đào tạo kỹ năng ứng dụng công nghệ số, chị Hà giờ đây đã tự tin hơn khi đứng trước camera, giới thiệu sản phẩm một cách chuyên nghiệp và đưa ra những gợi ý phù hợp cho khách hàng.
Khóa đào tạo kỹ năng ứng dụng công nghệ số mà chị Lê Thị Hà tham gia học tập là chương trình được Trung tâm Hỗ trợ thanh niên công nhân TPHCM cùng Liên đoàn Lao động Quận 12 và Trường Cao đẳng Kỹ thuật - Du lịch Sài Gòn tổ chức từ tháng 9 - 12/2024. Tại đây, học viên được học hoàn toàn miễn phí về khởi nghiệp kinh doanh online, chụp ảnh sản phẩm, livestream bán hàng, kinh nghiệm tăng giá trị đơn hàng trên sàn thương mại điện tử…
ThS Nguyễn Hữu Phát - Giám đốc Phát triển chương trình tại Học viện DIgital Platform Việt Nam (hướng dẫn ứng dụng AI, tạo video bán hàng) cho biết: “Ngày nay, việc ứng dụng công nghệ số không còn xa lạ nên việc sử dụng AI để tạo video bán hàng đang rất phổ biến. Qua lớp tập huấn này, các bạn học viên sẽ có thêm nhiều kỹ năng về dựng video phục vụ cho nhiều công việc hiện tại của bản thân, góp phần nâng cao năng lực và giá trị công việc”.
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
Mới đây, Công ty TNHH May mặc Song Ngọc (quận Bình Tân) phối hợp với Liên đoàn Lao động, Phòng LĐ-TB&XH, Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên (GDNN-GDTX) quận Bình Tân tổ chức đào tạo nghề may và cấp giấy chứng nhận nghề cho 358 công nhân đang làm việc tại công ty. Ông Trần Thanh Sơn - Trưởng phòng Nhân sự Công ty TNHH may mặc Song Ngọc cho hay, do công ty không có chức năng cấp chứng chỉ nghề nên khoảng 95% công nhân chưa có chứng chỉ chuyên môn, dù nhiều người có tay nghề cao.
“Tham gia khóa học, công nhân sẽ được trang bị thêm kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp để đáp ứng tốt hơn yêu cầu công việc. Sau 2 ngày học, công nhân sẽ làm bài kiểm tra lý thuyết và thực hành, nếu đạt yêu cầu sẽ được cấp giấy chứng nhận nghề. Từ đó mở ra cơ hội tốt hơn cho công nhân trong cả hiện tại và tương lai”, ông Sơn thông tin.
Tương tự, thời gian qua Công ty TNHH PouYuen Việt Nam (quận Bình Tân) phối hợp với Liên đoàn Lao động quận Bình Tân mở lớp đào tạo, bổ sung kiến thức, kỹ năng nghề và cấp giấy chứng nhận nghề may giày da cho 26.221 công nhân. Hiện công ty tiếp tục đợt đào tạo mới, dự kiến đến tháng 6/2025, 100% công nhân của công ty sẽ được cấp giấy chứng nhận nghề. Toàn bộ chi phí đào tạo nghề cho công nhân là do Công đoàn và doanh nghiệp hỗ trợ hoàn toàn. Ngoài ra, công ty đã phối hợp với Trung tâm Dạy nghề quận Bình Tân tổ chức các khóa học nghề miễn phí dành cho công nhân. Các lớp học đa dạng, từ trang điểm, cắt tóc, điện lạnh gia dụng, sửa chữa xe gắn máy, pha chế, may thời trang đến các lớp ngoại ngữ như tiếng Anh, tiếng Trung.
“Việc chuẩn hóa kỹ năng nghề, cấp giấy chứng nhận nghề cho công nhân sẽ giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng năng suất lao động, tạo ưu thế cạnh tranh cho DN. Bên cạnh đó, việc có giấy chứng nhận nghề cũng giúp cho công nhân thuận lợi hơn khi muốn chuyển đổi môi trường làm việc”, ông Nghiệp cho hay.
Không chỉ PouYuen, Song Ngọc, nhiều DN khác trên địa bàn quận Bình Tân cũng tích cực tham gia vào công tác đào tạo nghề cho công nhân. Liên đoàn Lao động quận Bình Tân phối hợp với các đơn vị chức năng tổ chức các khóa đào tạo, bổ sung kiến thức và kỹ năng nghề cho hàng nghìn lao động. Điển hình, khoảng 2.000 công nhân tại các DN như Lạc Tỷ, Tỷ Hùng đã được cấp giấy chứng nhận nghề may sau khi hoàn thành khóa học. Ngoài ra, một số DN trên địa bàn quận này cũng chủ động tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao tay nghề cho hơn 65.000 lao động.
Cần thêm nhiều chính sách hỗ trợ
Theo báo cáo kết quả giám sát công tác quản lý Nhà nước về lao động và việc làm trên địa bàn TPHCM giai đoạn 2020 - 2025, HĐND thành phố chỉ rõ, chất lượng nguồn nhân lực hiện nay vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển và hội nhập quốc tế.
Nguyên nhân chính được xác định là do phần lớn lao động được tuyển dụng chưa qua đào tạo bài bản, thiếu chứng chỉ hoặc giấy chứng nhận nghề. Bên cạnh đó, các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tham gia đào tạo nghề chưa được quan tâm đúng mức, dẫn đến việc nhiều đơn vị không mặn mà trong việc đầu tư vào đào tạo và nâng cao tay nghề cho người lao động.
Để đạt được các mục tiêu đề ra trong chiến lược lao động và việc làm trên địa bàn thành phố giai đoạn 2023 - 2025, với tầm nhìn đến năm 2030, HĐND thành phố nhấn mạnh việc cần triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Cụ thể, thành phố đặt mục tiêu tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 87% vào năm 2025 và 89% vào năm 2030.
Để hiện thực hóa mục tiêu này, HĐND thành phố đề xuất xây dựng các cơ chế, chính sách ưu đãi như giảm thuế, hỗ trợ vốn vay, lãi suất thấp… nhằm khuyến khích DN đầu tư vào đào tạo nghề cho người lao động. Đồng thời, cần tăng cường phối hợp giữa DN và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp để đào tạo lao động theo nhu cầu thực tế của thị trường.
Bên cạnh đó, HĐND thành phố cũng đề nghị ban hành quy định cụ thể về việc tổ chức sát hạch trình độ nghề đối với người lao động được đào tạo tại DN nhưng chưa có bằng nghề chính thức. Ngoài ra, cần chuẩn hóa tiêu chuẩn nghề nghiệp và đẩy mạnh việc cấp chứng chỉ, giấy chứng nhận nghề cho người lao động, tạo điều kiện thuận lợi để họ có thể tham gia thị trường lao động một cách hiệu quả.
“Việc đào tạo thêm nghề tay trái cho công nhân lao động hiện nay rất cần thiết để dự phòng trường hợp nếu không còn làm công nhân tại DN thì người lao động còn có nghề mới để sớm ổn định cuộc sống. Muốn làm được như vậy, bản thân mỗi công nhân phải nỗ lực, đồng thời cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan, DN…”, ông Cao Văn Tuấn, Trưởng ban Tuyên giáo Liên đoàn Lao động TPHCM.
