Tăng tính trải nghiệm, vui lòng khách đến
Đã hết thời khách tham quan tự đến bảo tàng, điều đó đồng nghĩa các bảo tàng phải chủ động tìm khách và giữ chân khách bằng các sản phẩm văn hóa độc đáo. Đặc biệt trong mùa Hè, khi học sinh cả nước trải qua một kỳ nghỉ dài, cũng là thời gian để khám phá những trải nghiệm mới.
Với lời mời chào ngắn gọn: “Nghỉ hè rồi, đi chơi thôi các bạn nhỏ ơi” cùng những hình ảnh sắp đặt thú vị về sự kiện, Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam đã và đang thu hút đông đảo học sinh và các phụ huynh khám phá sự kỳ thú của thiên nhiên cùng các tiêu bản động vật độc đáo.
Không chỉ được khám phá diện tích trưng bày gần 300m2 với hơn 1.400 mẫu vật đại diện cho sự phong phú, đa dạng của thiên nhiên, du khách còn được “xuyên không” về quá khứ tìm hiểu lịch sử loài người.
Đặc biệt với các bạn nhỏ, tiêu bản động vật chính là những khám phá gây nhiều tò mò nhất bởi các sự kiện trải nghiệm làm tiêu bản côn trùng, hóa thạch, huy hiệu và mặt nạ động vật, robot khủng long...
Chuyển dịch về độ tuổi khách chủ đạo, Bảo tàng Hà Nội vừa hướng tới du khách nhỏ tuổi với các chương trình trải nghiệm giáo dục, lại thu hút thế hệ Gen Z thông qua hoạt động check-in phong cảnh, trưng bày và các board game - loại hình trò chơi diễn ra trên bàn cờ với sự tham gia của nhiều người.
Ông Nguyễn Tiến Đà, Giám đốc Bảo tàng Hà Nội cho biết: “Việc thu hút khách tham quan đến bảo tàng là nhiệm vụ quan trọng nhất. Đặc biệt trong mùa Hè này, ngoài các trưng bày về lịch sử - văn hóa Hà Nội, khi đến với bảo tàng, phụ huynh cũng như các bạn nhỏ còn được tham gia nhiều trải nghiệm hấp dẫn.
Đây không chỉ đơn thuần là các hoạt động trải nghiệm phát triển tư duy sáng tạo, rèn luyện tính kiên nhẫn cho các bạn nhỏ, mà còn là dịp để gia đình thêm gắn kết, bố mẹ cũng giúp các bé tránh xa các thiết bị điện tử có hại”.
Không chỉ khám phá board game – cờ mặt trời, các bạn nhỏ còn được hướng dẫn để tự tay hoàn thành một bức tranh từ vải vụn, trang trí nón lá, làm những chiếc dép lốp be bé xinh xinh, họa màu cho bức tranh dân gian. Đặc biệt là chương trình giáo dục trải nghiệm “Đôi bàn tay” làm thú nhồi bông, các bạn nhỏ được tự tay nhồi bông, khâu và trang trí phụ kiện hoàn thiện sản phẩm. Qua từng đường kim mũi chỉ không chỉ rèn luyện sự khéo léo của đôi tay, sáng tạo trong khối óc, mà còn bồi đắp sự cảm thông từ trái tim.
Tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, câu lạc bộ Thiếu nhi Artstar dành cho các bạn nhỏ từ 5 - 15 tuổi được tổ chức với 1 khóa học 12 buổi rèn luyện kỹ năng nghệ thuật: Vẽ sáng tạo, MC diễn xuất và làm chủ sân khấu, ảo thuật gia đường phố và học các vũ điệu, làm chủ chiếc điện thoại theo cách tích cực khi dựng phim, clip và hỗ trợ học tập hiệu quả.
Hướng tới các em nhỏ nhưng không quên trải nghiệm cho du khách trưởng thành, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam còn xây dựng các chương trình, triển lãm, như “Thư cho em” mang đến cho người xem không chỉ là câu chuyện về tình yêu đôi lứa, nỗi nhớ, khát khao đoàn tụ của hai người yêu nhau, mà còn là tình yêu đất nước, lý tưởng sống thiêng liêng của những người lính.
Check-in chụp ảnh là hoạt động không thể thiếu của thế hệ Gen Z khi đến Bảo tàng Hà Nội. |
Đổi mới trưng bày, vừa lòng khách đi
Trong cuộc đua hút khách, các bảo tàng không chỉ phải cạnh tranh với nhau, mà còn cạnh tranh với các trung tâm di tích, điểm du lịch. Bởi vậy không chỉ phải có chiến lược marketing, quảng bá rộng rãi qua phương tiện thông tin và mạng xã hội với các trưng bày, triển lãm, sự kiện độc đáo, mà còn phải liên kết với các đơn vị văn hóa, các công ty lữ hành trong việc tổ chức các tour, chuyến tham quan.
Trong các bảo tàng địa phương, có lẽ Bảo tàng Quảng Ninh là thành công nhất trong việc hút khách do yếu tố phát triển du lịch địa phương. Tuy nhiên, giới chuyên gia cũng đánh giá cao sự đổi mới của bảo tàng thông qua các mô hình trưng bày, đầu tư về công nghệ và con người để chuyên nghiệp hóa mọi hoạt động thu hút khách.
Từ khóa “đổi mới” trong vài năm gần đây đã trở thành kim chỉ nam hoạt động của các bảo tàng công lập. Nếu không đổi mới, bảo tàng sẽ chết, hoặc theo cách nói giảm nói tránh là sẽ “ngủ yên”.
Trong một hội thảo về tính tương tác, trải nghiệm từ trưng bày ở bảo tàng, giới chuyên gia nhất trí rằng bảo tàng hiện đại cần hướng đến mô hình “bảo tàng thông minh”, nâng cấp trải nghiệm cho công chúng bằng cách trang bị hệ thống công nghệ, cho phép người dùng tương tác và tìm hiểu thông tin trực tiếp các hiện vật, tư liệu thông qua mô hình bảo tàng ảo 3 chiều.
Bên cạnh đó là tính kết nối và khả năng tôn trọng du khách từ chính các bảng biển cảnh báo. Đã hết thời bảo tàng trưng ra những biển cảnh báo, kiểu “Cấm sờ vào hiện vật”, hay cách trưng bày kiểu truyền thống mang tính hời hợt trong tuyển lựa hiện vật. Công chúng đến bảo tàng không phải để thấy những gì đã biết, mà cần xem những gì độc đáo chưa từng thấy.
Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam kéo công chúng đến gần hơn với sự kiện văn hóa để tương tác trực tiếp. |
Một yếu tố quan trọng nhất trong việc thích ứng, không chỉ với mùa Hè, mùa du lịch hay lễ, Tết chính là tính trải nghiệm. PGS.TS Nguyễn Văn Huy, nguyên Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam cho biết: “Trong mỗi trưng bày của bảo tàng, dù là trưng bày thường xuyên hay chuyên đề phải tạo ra môi trường để công chúng trải nghiệm.
Ngoài trải nghiệm qua trưng bày, bảo tàng cần có nhiều hình thức trải nghiệm khác thông qua các hoạt động biểu diễn, giao lưu… Các trải nghiệm cũng cần thích ứng, thỏa mãn nhu cầu của các đối tượng công chúng khác nhau”.
Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt, bảo tàng không thể thụ động chờ khách đến và thuyết minh về những gì đang có. Ngược lại, bảo tàng phải chủ động để khách tham quan thấy hứng thú, thấy tò mò và muốn đắm mình trong các trải nghiệm văn hóa.
Nếu như người cần nghỉ ngơi nhất chính là những người vừa đi nghỉ dưỡng về, thì người giúp lan tỏa mạnh nhất cho bảo tàng lại chính là những người vừa đi qua những trải nghiệm thú vị.
Trong việc đổi mới hoạt động để hút khách, Bảo tàng Lịch sử quốc gia Việt Nam nổi bật với các hiện vật trên nền tảng 3D; Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam ứng dụng thuyết minh đa phương tiện iMuseum VFA - giới thiệu các tác phẩm mỹ thuật bằng hình thức trực tuyến với 8 ngôn ngữ; Bảo tàng Hà Nội đa dạng các hoạt động giáo dục trải nghiệm; Bảo tàng Văn học và Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam gây ấn tượng bằng các sản phẩm tour đêm...