Theo Topwar, trong những năm gần đây, Việt Nam đã thể hiện mong muốn và khả năng tự chủ trong việc phát triển - sản xuất vũ khí, trang bị mới. Một ví dụ điển hình là xe bọc thép chở quân bánh lốp XTC-02.
Theo số liệu đã biết, Quân đội Nhân dân Việt Nam (VPA) có khoảng 1.400 xe bọc thép chở quân (APC) các loại. Phần lớn là xe bánh lốp do Liên Xô thiết kế, bao gồm BTR-40, BTR-152 và BTR-60 đã lỗi thời.
Đội xe bọc thép này từ lâu đã cần được nâng cấp, và Bộ Quốc phòng Việt Nam gần đây bắt đầu thực hiện các biện pháp cần thiết. Vào đầu thập kỷ này, một quyết định đã được đưa ra để phát triển xe bọc thép chở quân bánh lốp mới nhằm thay thế các mẫu cũ nhất.
Nhiệm vụ này được giao cho Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng, ngoài ra các doanh nghiệp khác với nhiều quy mô khác nhau đã tham gia vào công việc. Chiếc APC đầy triển vọng này đã được đặt tên là XTC-02. Việc phát triển dự án hoàn thành chậm nhất là vào đầu năm 2022. Sau đó một trong những đơn vị tham gia dự án đã bắt đầu chế tạo một nguyên mẫu.
Công chúng biết đến sự tồn tại của XTC-02 vào tháng 8 năm 2022. Tại thời điểm đó, một số bức ảnh về APC, có thể được chụp trong quá trình thử nghiệm, đã xuất hiện rộng rãi.
Xe bọc thép chở quân XTC-02, cùng với một số sản phẩm khác đã chính thức được giới thiệu tại Triển lãm Quốc phòng Việt Nam 2024. Sau đó, khả năng và đặc điểm của xe, cũng như tình trạng hiện tại của dự án đã được biết đến.
Có thông tin cho biết XTC-02 đã được đưa vào sản xuất hàng loạt và bắt đầu cung cấp cho các đơn vị tác chiến. Ngày 2 tháng 9 năm 2025, tại cuộc diễu binh kỷ niệm 80 năm Ngày Độc lập của Việt Nam, đoàn xe cơ giới bao gồm 3 xe bọc thép chở quân XTC-02 đã đi trong đội hình.
Mặc dù XTC-02 đã vượt qua các cuộc thử nghiệm và được đưa vào biên chế, ngành công nghiệp trong nước đang tiến hành sản xuất hàng loạt và giao sản phẩm hoàn thiện cho khách hàng, tuy nhiên,vì những lý do hiển nhiên, khối lượng đơn đặt hàng không được tiết lộ.
Các nguồn tin nước ngoài nhận xét Việt Nam đã đóng mới ít nhất 8 - 10 chiếc XTC-02, nhờ đó những đơn vị đầu tiên của quân đội có thể được tái trang bị thay thế cho các loại lạc hậu.
Cần lưu ý rằng Quân đội Việt Nam vẫn còn tới vài trăm xe BTR-40 và BTR-152 cũ. Việc sản xuất số lượng XTC-02 mới để thay thế sẽ mất rất nhiều thời gian và đòi hỏi những khoản đầu tư phù hợp.
Báo Nga nói hiện vẫn chưa rõ liệu Việt Nam có thể đổi mới với tỷ lệ 1:1 hay không, họ cũng chưa đề cập đến mong muốn bán xe bọc thép chở quân mới. Điều này có thể xuất phát từ mong muốn nhanh chóng hiện đại hóa lục quân mà không tốn thời gian và công sức cho việc xuất khẩu thiết bị.
Hơn nữa, các chuyên gia quân sự Việt Nam có thể đánh giá khách quan về APC của mình và nhận thấy tiềm năng thương mại của nó còn nhiều điều đáng mong đợi.
XTC-02 là một xe bọc thép bánh lốp có khả năng di chuyển trên bộ và dưới nước, cơ động quân nhân và hỗ trợ hỏa lực. Về nhiệm vụ và chức năng, nó tương tự như nhiều chiếc APC hiện đại khác, nhưng vẫn có những đặc điểm riêng.
Chiếc APC này có thân hàn từ thép cán một lớp, nó cũng sử dụng kính chống đạn có diện tích đáng kể. Phần trước của XTC-02 có khả năng chống đạn súng trường xuyên giáp 7,62 mm. Các bộ phận khác được thiết kế để chống lại hỏa lực từ súng máy 7,62 mm, bao gồm cả đạn xuyên.
Thân xe được chế tạo theo sơ đồ nắp ca-pô. Mũi xe chứa động cơ và các bộ phận truyền động chính, còn lại được dành cho không gian của kíp điều khiển và binh lính đi kèm.
Một cặp cửa hông được thiết kế cho kíp xe. Binh sĩ có một cửa đuôi và một số cửa sập trên nóc xe để sử dụng. Chiều dài của XTC-02 đạt 7,2 m, chiều rộng 2,8 m, chiều cao khoảng 2,2 m. Trọng lượng chiến đấu là 12,7 tấn.
Xe được trang bị động cơ diesel chưa rõ mẫu mã, có thể là một sản phẩm thương mại. Hệ thống truyền động và khung gầm được chế tạo dựa trên các mẫu sẵn có. Xe dùng hệ dẫn động 4x4 và được trang bị một cặp động cơ phản lực nước ở đuôi. Trên đường bộ, xe đạt tốc độ tối đa 95 km/h, trên mặt nước - 10 - 12 km/h. Tầm hoạt động 800 km.
XTC-02 mang theo module chiến đấu điều khiển từ xa, được chế tạo theo dạng một giá đỡ hình chữ U và thiết bị quay, trên đó đặt trạm quang điện tử và bộ phận xoay với vũ khí.
Module này được trang bị súng máy NSVT 12,7 mm và PKT 7,62 mm. Ngoài ra còn có ống phóng đạn khói "Tucha". Hệ thống ngắm bắn tự động (OES) có kênh quan sát ngày và đêm, cũng như máy đo khoảng cách laser. Hệ thống ổn định thân xe cũng được trang bị.
Xe bọc thép được điều khiển bởi kíp lái gồm 3 người, trong đó lái xe và chỉ huy ngồi ở phía trước. Phía sau chỉ huy, có một phòng làm việc cho xạ thủ với cần điều khiển từ xa. Ghế ngồi cho 8 binh sĩ dù được lắp đặt dọc theo hai bên khoang chở quân. Trên thân xe có thiết bị quan sát và lỗ châu mai để bắn vũ khí cá nhân.
Những ưu điểm của XTC-02 bao gồm tính cơ động cao, dễ vận hành và cách tiếp cận module trong việc lựa chọn vũ khí. Đồng thời, cần lưu ý đến lớp giáp tương đối yếu và việc thiếu các phương tiện bảo vệ bổ sung.
Sản phẩm XTC-02 chắc chắn có vẻ ngoài tốt so với BTR-40 hoặc BTR-152. Tuy nhiên, về một số đặc điểm chính, nó kém hơn nhiều mẫu xe hiện đại.
Trong những năm gần đây, Việt Nam đã thể hiện năng lực phát triển và sản xuất xe bọc thép nhưng vẫn còn nỗ lực hơn nữa. Có thể kỳ vọng rằng theo thời gian, ngành công nghiệp quốc phòng Việt Nam sẽ tích lũy được kinh nghiệm và tạo ra năng lực cần thiết.
