Các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc bệnh tăng mạnh theo độ tuổi, tuy nhiên đang trở thành căn bệnh của thời đại và ngày càng trẻ hóa. Vì vậy, nhu cầu cũng như thị trường cho sản phẩm này là rất lớn.
Trong khi đó, các thuốc tây y điều trị bệnh này chỉ mang tính tức thời, chứ không trị căn nguyên mà còn thường kèm theo nhiều tác dụng phụ. Do vậy, người tiêu dùng thường tìm đến các sản phẩm từ dược liệu bởi độ an toàn khi sử dụng lâu dài.
DS Nguyễn Phương Nam cho biết, Bệnh viện Y học cổ truyền TPHCM đang sử dụng dâm dương hoắc và mật nhân trong việc điều trị bệnh suy giảm chức năng sinh dục nam. Tuy nhiên, đơn vị này vẫn đang dùng dưới dạng thuốc sắc, gây nhiều bất tiện cho việc sử dụng cũng như tuân thủ điều trị của người bệnh.
Trong khi đó, viên nén bao phim là một dạng bào chế khá phổ biến và thuận tiện cho sử dụng đặc biệt cho các chế phẩm từ dược liệu. Dạng bào chế này với ưu điểm là có khả năng chống hút ẩm tốt cho các viên từ cao với lớp màng phim bên ngoài. Bên cạnh đó, đơn vị sản xuất có thể chủ động trong việc lựa chọn và điều chỉnh màu sắc của viên thông qua lớp màng bao từ đó dễ dàng tạo được nét đặc trưng riêng cho từng sản phẩm.
Từ thực tế này, DS Nguyễn Phương Nam (Bệnh viện Y học Cổ truyền) đã thực hiện đề tài “Nghiên cứu bào chế viên nén bao phim từ cao chiết Dâm dương hoắc (Extractum Herba Epimedii) và cao chiết Mật nhân (Herba Radix Eurycomae longifoliae) có tác dụng tăng cường sinh dục nam”.
Từ hai dược liệu ban đầu là dâm dương hoắc và mật nhân, nhóm tác giả đã chiết xuất hai loại cao tương ứng, đồng thời phân lập được 3 hợp chất EUR (241 mg), EPI (304 mg), ICA (235 mg) lần lượt được xác định cấu trúc là eurycomanone, epimedin C và icariin.
Dâm dương hoắc có vị ngọt tính ôn, quy vào kinh can, thận, có tác dụng bổ thận, tráng dương, khu phong, trừ thấp, cường gân cốt. Mật nhân có tác dụng bồi bổ khí huyết, chủ trị khí huyết lưỡng hư, cơ thể yếu mệt, thiếu máu, ăn uống kém, khó tiêu, trường hợp sinh dục yếu, dương suy…
Các nghiên cứu khác cũng cho thấy các dược liệu này có tác dụng tăng hàm lượng testosteron, ức chế phosphodiesterase-5, cải thiện số lượng cũng như chất lượng tinh trùng. Đây là một trong những cơ chế quan trọng để điều trị chứng suy giảm chức năng sinh dụng ở nam giới.
Icariin và epimedin C là những hoạt chất sinh học chính có trong dâm dương hoắc với nhiều tác dụng quý như tăng testosteron, bảo vệ thần kinh, điều trị loãng xương. Mật nhân có thành phần hóa học đặc trưng là quassinoid, trong đó nổi bật với hợp chất eurycomanon với tác dụng tăng tổng hợp testosteron ở tế bào Leydig.
DS Nguyễn Phương Nam cho biết, thử nghiệm trên chuột nhắt, cao dâm dương hoắc và mật nhân không thể hiện độc tính cấp đường uống trên chuột nhắt ở liều 16g cao/kg. Ngoài ra, trên chuột nhắt đực trước đó được gây suy sinh dục nam bằng cách cắt bỏ tinh hoàn và phối hợp sử dụng hai loại cao trên, kết quả ghi nhận cho thấy đã làm tăng hàm lượng testosteron và trọng lượng tương đối của túi tinh - tuyến tiền liệt sau 2 tuần điều trị tương tự testosteron 2 mg/kg.
Để cân bằng giữa hiệu quả tác động hướng sinh dục nam, tính an toàn của sản phẩm và khả năng tiết kiệm về mặt kinh tế, nhóm đã chọn tỷ lệ phối hợp khối lượng cao dâm dương hoắc và cao mật nhân là 8 - 1 để phát triển sản phẩm viên nén bao phim dâm dương hoắc - mật nhân (MD). Đồng thời, nhóm cũng đã xây dựng tiêu chuẩn cơ sở cho viên nén bao phim MD.
Viên nén MD cũng được thử độc tính cấp đường uống trên chuột nhắt, cho thấy sản phẩm không thể hiện độc tính cấp đường uống và không gây chết chuột nhắt thử nghiệm với liều tối đa cho uống được qua kim (Dmax) là 50 g/kg.
Thử nghiệm tác dụng hướng sinh dục nam của viên nén MD trên chuột nhắt đực gây suy sinh dục bằng cách cho uống natri valproat 500 mg/kg trong 5 tuần liên tiếp với liều cho uống 300 mg/kg và 600 mg/kg.
Kết quả, viên nén MD liều 300 mg/kg thể hiện tác dụng hướng sinh dục nam sau 2 tuần điều trị, giúp tăng nồng độ protein huyết tương, testosteron huyết tương, tỷ lệ tinh trùng di động và mật độ tinh trùng của chuột thử nghiệm tương tự testosteron 2 mg/kg.
