Năm 2021 đi qua với nhiều khó khăn, thách thức do đại dịch Covid-19, ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã thực hiện thắng lợi mục tiêu kép: vừa hoàn thành các nhiệm vụ trong điều kiện khó khăn, thách thức, vừa thực hiện thành công, hiệu quả các chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do dịch Covid-19 theo các Nghị quyết, Quyết định của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, để lại những ấn tượng tốt đẹp, được lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các ngành, các cấp đánh giá cao; đồng thời nâng cao uy tín, vị thế ngành BHXH Việt Nam.
Ngày 8/12/2021, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có buổi làm việc với Bảo hiểm xã hội Việt Nam. Tại buổi làm việc Thủ tướng đánh giá Bảo hiểm xã hội Việt Nam là một trong những cơ quan đi đầu trong ứng dụng công nghệ thông tin; triển khai kịp thời, hiệu quả các dịch vụ công trực tuyến, thanh toán điện tử, giao dịch điện tử, liên thông, giải quyết thủ tục hành chính trên trục dữ liệu quốc gia, triển khai ứng dụng VssID - Bảo hiểm xã hội số.
Đặc biệt, hệ thống cơ sở dữ liệu điện tử của ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã hỗ trợ hiệu quả trong các hoạt động phòng, chống dịch bệnh thời gian qua.
Dưới đây là 10 sự kiện nổi bật trong năm 2021 của ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam:
1. Thích ứng nhanh, linh hoạt với tình hình dịch Covid-19, đảm bảo tốt nhất quyền lợi người tham gia, thụ hưởng chính sách
Trước tình hình dịch bệnh phức tạp, kéo dài, Bảo hiểm xã hội Việt Nam luôn theo sát diễn biến thực tế, kịp thời triển khai các giải pháp linh hoạt nhằm đảm bảo tốt nhất quyền lợi người tham gia và an toàn phòng chống dịch Covid-19, như: đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt, chi trả gộp 2 tháng lương hưu, chi trả lương hưu tại nhà, linh hoạt trong chuyển tuyến khám chữa bệnh bảo hiểm y tế…
Trong năm 2021, ước toàn ngành đã: giải quyết khoảng 95.762 hồ sơ hưởng lương hưu và trợ cấp Bảo hiểm xã hội hằng tháng; đảm bảo chi trả kịp thời, an toàn cho khoảng 3,2 triệu người hưởng lương hưu, trợ cấp Bảo hiểm xã hội hằng tháng; chi trả 6.698.566 lượt người hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe; 626.397 người hưởng các chế độ bảo hiểm thất nghiệp; 118,721 triệu lượt người khám chữa bệnh bảo hiểm y tế nội trú và ngoại trú.
2. Chủ động trong tham mưu, quyết liệt trong thực hiện, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã nhanh chóng triển khai thành công các chính sách hỗ trợ đối với người lao động, người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch
Trăn trở trước những khó khăn kéo dài do đại dịch, BHXH Việt Nam đã chủ động tham mưu, phối hợp với các Bộ trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành các chính sách hỗ trợ về Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm thất nghiệp để tháo gỡ khó khăn cho người lao động, người sử dụng lao động. Đặc biệt là gói hỗ trợ trên 30.000 tỷ đồng từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp theo Nghị quyết số 116/NQ-CP của Chính phủ, đây là gói hỗ trợ trực tiếp bằng tiền lớn nhất từ trước đến nay.
Để triển khai nhanh nhất, hiệu quả nhất gói hỗ trợ đến tận tay người lao động, người sử dụng lao động, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã tập trung huy động mọi nguồn lực sẵn có để đẩy nhanh tiến độ giải ngân; phát huy lợi thế của hệ thống công nghệ thông tin, rút gọn tối đa các công đoạn, thủ tục và thời gian chi trả. Kết quả:
Đối với Nghị quyết số 68/NQ-CP của Chính phủ: Chỉ sau 7 ngày, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã hoàn thành việc điều chỉnh giảm mức đóng vào quỹ bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp cho 375 nghìn đơn vị, tương ứng 11,238 triệu lao động với số tiền khoảng 4.322 tỷ đồng; đã giải quyết cho 842 đơn vị (với 159.885 lao động) tạm dừng đóng quỹ hưu trí và tử tuất với số tiền trên 1.111 tỷ đồng tại 57 tỉnh, thành phố…
Đối với Nghị quyết số 116/NQ-CP của Chính phủ: Chỉ sau 5 ngày, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã hoàn thành việc thông báo điều chỉnh mức đóng (giảm từ 1% xuống 0%) vào quỹ Bảo hiểm thất nghiệp cho 363.600 đơn vị sử dụng lao động, tương ứng 9,676 triệu lao động với số tiền khoảng 7.595 tỷ đồng; đã chi trả chế độ hỗ trợ cho 12.941.196 lao động với số tiền khoảng 30,73 nghìn tỷ đồng.
3. Số người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện tiếp tục tăng trong bối cảnh khó khăn chung của đất nước
Năm 2021, trong bối cảnh dịch Covid-19 tác động sâu sắc, toàn diện tới mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội, ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã phấn đấu đạt mức cao nhất các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao.
Tính đến hết ngày 31/12/2021, số người tham gia Bảo hiểm xã hội hơn 16,5 triệu người, tăng 2,1% so với năm 2020, đạt 33,75% lực lượng lao động trong độ tuổi; số người tham gia Bảo hiểm thất nghiệp gần 13,4 triệu người, tăng 0,4% so với năm 2020, đạt 27,33% lực lượng lao động trong độ tuổi; số người tham gia Bảo hiểm y tế hơn 88,8 triệu người, tăng 0,9% so với năm 2020, đạt tỉ lệ bao phủ 91,01% dân số.
Đáng chú ý trong đó, số người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện tiếp tục tăng trưởng mạnh, là một trong những điểm sáng của ngành, được các đại biểu Quốc hội khóa XV ghi nhận, đánh giá cao.
Trong năm 2021, có hơn 1,4 triệu người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện, tăng 28% so với cùng kỳ năm 2020, đạt 2,94% lực lượng lao động trong độ tuổi là nông dân và lao động khu vực phi chính thức, cao hơn 1,94% so với chỉ tiêu được giao tại Nghị quyết số 28-NQ/TW (năm 2021 là 1%).
4. Bước chuyển mình quan trọng trong chuyển đổi số của ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam
Hoà trong xu thế chung xây dựng Chính phủ số, xã hội số, Bảo hiểm xã hội Việt Nam xác định chuyển đổi số là một trong những nhiệm vụ trọng tâm có tính chiến lược của ngành và được triển khai từ rất sớm.
Năm 2021, công tác chuyển đổi số của Ngành đã có bước chuyển mình quan trọng: đã xây dựng Đề án tổng thể về Chuyển đổi số, Kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin phát triển Chính phủ số giai đoạn 2021-2025; đã hoàn thiện kho cơ sở dữ liệu của hơn 98 triệu dân, là nền tảng cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm (là một trong 6 cơ sở dữ liệu quốc gia tạo nền tảng phát triển Chính phủ điện tử); liên thông, chia sẻ dữ liệu với các bộ, ngành (nhất là cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư của Bộ Công an, kết quả đến nay đã thực hiện xác thực thông tin của gần 10,3 triệu công dân với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư).
Đặc biệt ứng dụng “VssID - BHXH số” ước đến hết ngày 31/12/2021 đã có: gần 25 triệu người cài đặt, sử dụng để quản lý, kiểm soát quá trình tham gia, thụ hưởng chính sách, thực hiện các dịch vụ công; hơn 500 nghìn lượt sử dụng hình ảnh thẻ Bảo hiểm Y tế trên ứng dụng để đi khám chữa bệnh trên toàn quốc… Có thể thấy, ứng dụng VssID đã đem đến thành công bước đầu trong công tác chuyển đổi số của ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam.
Nhờ thành quả trên, trong 4 năm liên tiếp từ 2017 đến 2020, BHXH Việt Nam được đánh giá là cơ quan triển khai hiệu quả và được xếp hạng 2 trong khối Bộ, ngành; đứng thứ nhất bảng xếp hạng Chính phủ điện tử khối cơ quan thuộc Chính phủ.
5. Chính phủ ban hành Nghị định quy định cơ sở dữ liệu quốc gia về Bảo hiểm
Theo Nghị định số 43/2021/NĐ-CP ngày 31/3/2021 của Chính phủ quy định Cơ sở dữ liệu quốc gia về Bảo hiểm, Bảo hiểm xã hội Việt Nam được giao là cơ quan chủ quản Cơ sở dữ liệu quốc gia về Bảo hiểm.
Cơ sở dữ liệu quốc gia về Bảo hiểm bao gồm 9 nhóm thông tin, trong đó các nhóm thông tin về Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp là những dữ liệu gốc. Đây là cơ sở dữ liệu của Chính phủ được xây dựng thống nhất trên toàn quốc, dùng chung cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm cung cấp chính xác, kịp thời thông tin về bảo hiểm phục vụ công tác quản lý nhà nước, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và yêu cầu chính đáng của các cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Đáng chú ý, thực hiện Nghị định số 43/2021/NĐ-CP, trước những diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19, nhiều tỉnh, thành phố có nhu cầu khai thác dữ liệu, xác thực thông tin người tham gia, người hưởng các chế độ Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp, ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã chủ động thực hiện cung cấp kịp thời các thông tin này để các địa phương sử dụng vào công tác lập danh sách xét nghiệm; danh sách tiêm chủng vaccine; xác định thông tin bệnh nền; theo dõi, truy vết nhanh bệnh nhân F0, khoanh vùng tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, đơn vị sử dụng lao động... để phục vụ cho công tác phòng, chống dịch hiệu quả.
6. Đổi mới, sáng tạo, tăng cường thanh tra, kiểm tra theo phương thức điện tử, thích ứng linh hoạt với tình hình dịch Covid-19
Trong năm qua, thích ứng linh hoạt với tình hình dịch Covid-19, công tác thanh tra, kiểm tra của ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam được tập trung đổi mới từ phương pháp, cách thức thanh tra, kiểm tra, kết hợp giữa thanh tra truyền thống với thanh tra theo phương thức điện tử, tăng hiệu quả, chất lượng, giảm nhân lực, thời gian thanh tra, kiểm tra (giảm khoảng 48%, từ 20 giờ xuống còn 10,5 giờ).
Đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra theo phương thức điện tử đã xây dựng 121 dấu hiệu nhận diện hành vi vi phạm trong thực hiện chính sách, pháp luật Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm thất nghiệp, Bảo hiểm y tế; tăng cường kiểm tra, giám sát chi KCB BHYT trên Hệ thống giám định Bảo hiểm y tế điện tử (kết nối với hơn 12.500 cơ sở KCB, gần 100%), từ chối thanh toán, giảm chi Quỹ Bảo hiểm y tế (ước hết tháng 11/2021 là 626,62 tỷ đồng). Đây là cơ sở để đáp ứng nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực giải quyết, thanh toán các chế độ, chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế nếu được giao mà không cần tăng thêm tổ chức, biên chế.
7. Hoàn thành vượt chỉ tiêu Chính phủ giao về chi trả chế độ Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm thất nghiệp qua phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt
Thực hiện Nghị quyết số 02/NQ-CP của Chính phủ về tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2019 và định hướng đến năm 2021, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã ban hành Kế hoạch đẩy mạnh thực hiện chi trả lương hưu, trợ cấp Bảo hiểm xã hội , trợ cấp thất nghiệp không dùng tiền mặt qua hệ thống ngân hàng giai đoạn 2020-2025.
Năm 2021, dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, để đảm bảo an toàn cho người tham gia khi nhận các chế độ Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp Việt Nam đã triển khai nhiều giải pháp để đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt. Kết quả, đã có trên 57% số người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp thất nghiệp nhận qua tài khoản cá nhân ở khu vực đô thị, tăng 9% so với năm 2020 (tăng 28% so với năm 2019 là thời điểm bắt đầu thực hiện Nghị quyết số 02/NQ-CP), vượt 7% chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao.
Đặc biệt, việc thanh toán không dùng tiền mặt đã được ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam đẩy mạnh khi triển khai gói hỗ trợ từ Quỹ BHTN theo Nghị quyết số 116/NQ-CP của Chính phủ và có ý nghĩa hết sức quan trọng, không chỉ giúp ngành chi trả kịp thời, chính xác, công khai, minh bạch các khoản hỗ trợ mà còn đảm bảo an toàn cho sức khỏe người dân do không phải nhận hỗ trợ theo hình thức trực tiếp, hạn chế đi lại, góp phần hiệu quả cho công tác phòng chống dịch Covid-19.
8. Đổi mới nội dung, hình thức truyền thông, thích ứng linh hoạt trong bối cảnh dịch Covid-19
Công tác truyền thông của ngành tiếp tục được đổi mới về nội dung, hình thức, phương pháp, thích ứng linh hoạt trong bối cảnh giãn cách xã hội.
Bên cạnh hình thức truyền thông trực tiếp, truyền thông mạng xã hội, truyền thông trực tuyến được đẩy mạnh để tuyên truyền sâu rộng đến cộng đồng về giá trị nhân văn, ý nghĩa, vai trò, lợi ích của chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm xy tế nhất là trong bối cảnh dịch bệnh. Kết quả, trong năm 2021 đã có: trên 72.000 hội nghị truyền thông trực tiếp với trên 1,5 triệu lượt người tham dự; hơn 2.600 hội nghị truyền thông trực tuyến được tổ chức, hàng trăm nghìn sản phẩm truyền thông được chia sẻ trên môi trường Internet và mạng xã hội.
Thông qua công tác truyền thông, đã tạo sự thống nhất trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự đồng thuận trong triển khai chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế ở các cấp, các ngành; nhận thức của người dân về sự cần thiết, ý nghĩa, lợi ích, giá trị nhân văn, ưu việt của chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế ngày càng được nâng cao, niềm tin vào chính sách tiếp tục được Bảo hiểm xã hội tự nguyện, Bảo hiểm y tế hộ gia đình.
9. Dịch vụ hỗ trợ, chăm sóc người tham gia, thụ hưởng được đẩy mạnh
Với mục tiêu lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ, ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã đi đầu trong xây dựng và vận hành một hệ thống chăm sóc khách hàng, kịp thời tiếp nhận, giải đáp, hỗ trợ, tư vấn cho các cá nhân, tổ chức tham gia Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp tạo ra những đột phá trong chuyển đổi tác phong từ hành chính sang dịch vụ, từ chăm sóc thụ động sang chăm sóc chủ động, nâng cao chất lượng phục vụ người tham gia Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp ngày một tốt hơn.
Kết quả: đã hỗ trợ, tư vấn 406.922 lượt (tăng 26%) qua hệ thống tổng đài; trả lời 7.914 câu hỏi trên Cổng Thông tin điện tử, Fanpage của Bảo hiểm xã hội Việt Nam (tăng gấp 10 lần). Đặc biệt, năm 2021, ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã ban hành Quy trình thực hiện các hoạt động tư vấn, hỗ trợ cho tổ chức, cá nhân trong tham gia, thụ hưởng chế độ. Hoạt động của hệ thống Chăm sóc khách hàng của ngành được các chuyên gia trong nước và quốc tế đánh giá cao.
10. Tăng cường các hoạt động đối ngoại, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực ASXH
Năm 2021, Bảo hiểm xã hội Việt Nam tiếp tục mở rộng, đẩy mạnh, phát triển các hoạt động hợp tác song phương, đa phương; đã từng bước khẳng định vị thế, hình ảnh của Bảo hiểm xã hội Việt Nam là bạn, đối tác tin cậy, thành viên tích cực và trách nhiệm của Hiệp hội an sinh xã hội ASEAN (ASSA), Hiệp hội an sinh xã hội Quốc tế (ISSA) và trên 50 nước, tổ chức quốc tế.
Trong bối cảnh bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, thích ứng hiệu quả với định hướng đối ngoại, hội nhập quốc tế trên nền tảng số, Bảo hiểm xã hội Việt Nam tiếp tục duy trì, tăng cường các hoạt động hợp tác quốc tế trực tuyến; tổ chức thành công Hội nghị trực tuyến ASSA 38 tại điểm cầu Việt Nam; tạo sự đồng thuận và gắn kết giữa các doanh nghiệp FDI với BHXH Việt Nam trong chấp hành pháp luật về Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế.
