Dưới đây là 10 loại côn trùng nguy hiểm phổ biến tại Việt Nam mà các bậc phụ huynh cần lưu ý:
Muỗi: loài côn trùng nguy hiểm nhất, là loài trung gian truyền các dịch bệnh như sốt xuất huyết, sốt rét; hàng năm gây ra hơn 725.000 trường hợp mắc SXH tử vong trên thế giới.
Ruồi trâu: các vết đốt của ruồi trâu gây đau nhức dai dẳng, có thể kéo dài trong nhiều ngày và có thể gây sốt cao, gây co giật.
Bọ xít hút máu: có thể truyền ký sinh trùng nội bào Trypanosoma cruzi vào cơ thể người qua những vết đốt, gây nên bệnh Chagas. Da nơi vết đốt bị phù nề do viêm. Sau 5 – 20 ngày (thời gian ủ bệnh), ký sinh trùng theo đường máu phát tán khắp cơ thể với biểu hiện sốt cao từ 38-40oC, kèm theo các dấu hiệu như phù mặt, chân, tay, và đôi khi gây viêm cơ tim cấp. Khi trở thành mãn tính, bệnh có thể gây nghẽn mạch máu dẫn đến tử vong.
Sâu róm: lông gai của hầu hết các loài sâu róm tiết ra chất làm ngứa, gây đau nhức dữ dội ở vùng da tiếp xúc, một số trường hợp gây dị ứng toàn thân như nổi mề đay, mẩn ngứa. Hiếm gặp hơn với những triệu chứng khác bao gồm sưng hạch, nhức đầu, hạ huyết áp, sốt và co giật.
Bọ chét, rận: các vết đốt của chúng gây đau nhói, sưng tấy, sốt, nổi mẩn đỏ.
Nhện: vết đốt của nhện thường khiến da phồng rộp, sưng đỏ và đau nhức. Đôi khi gây chóng mặt, sốt.
Rết: nọc độc của rết tuy không gây chết người nhưng khiến người bị cắn cảm giác cực kỳ đau đớn, những triệu chứng đi kèm bao gồm nôn mửa, và sốt.
Kiến lửa: vết đốt của kiến lửa mang lại cảm giác nhói buốt dai dẳng. Nọc độc của một số loài kiến lửa có thể gây chóng mặt, hoa mắt, thở gấp, sốc.
Ong: một số loại ong gây chết người chỉ với trên 10 vết chích như ong vò vẽ, ong đất. Trong trường hợp bị ong đốt quá nhiều vết đốt, hoặc nạn nhân có cơ địa mẫn cảm mạnh; nạn nhân sẽ bị tím tái, trụy tim mạch,… dẫn đến tử vong nếu không được chữa trị kịp thời.
Sơ cứu khi bị côn trùng đốt:
Tùy thuộc cơ địa từng trẻ, cũng như tùy loại côn trùng mà phản ứng của trẻ với các vết cắn, đốt sẽ khác nhau. Do đó, phụ huynh cần nhận biết đúng vết cắn, đốt của các loại côn trùng, theo dõi các phản ứng của trẻ để xử trí kịp thời.
Trường hợp nhẹ (sưng đỏ, ngứa khu trú tại vết cắn): rửa sạch vết thương với xà phòng diệt khuẩn. Sau đó sử dụng thuốc bôi chuyên trị côn trùng cắn giúp làm giảm sưng đỏ, dịu cảm giác ngứa, rát.
Chọn lựa loại thuốc kháng viêm an toàn rất quan trọng do làn da của trẻ còn non nớt nên các bác sĩ thường khuyến cáo các bậc phụ huynh sử dụng các loại thuốc kháng viêm nhẹ, ít tác dụng phụ.
Prednisolone Valerate Acetate (Antedrug) là một hoạt chất có tính kháng viêm tác dụng ngay tại vùng da cần điều trị. Antedrug khi thâm nhập vào máu sẽ chuyển hóa thành dạng bất hoạt tính, do đó giảm thiểu tối đa tác dụng phụ toàn thân so với các loại Corticoid thông thường.
Trường hợp trung bình (sưng đỏ lan rộng xung quanh vết cắn, kèm theo cảm giác ngứa, bỏng rát): điều quan trọng đầu tiên là chúng ta cần nhẹ nhàng lấy ngòi độc ra, không tác động mạnh lên vết thương để tránh nọc độc lan rộng. Sau đó rửa sạch vùng da với xà phòng diệt khuẩn.
Thoa thuốc bôi có chứa chất chống ngứa như Crotamiton & L-menthol, kháng viêm như Prednisolone Valerate Acetate.
Trường hợp nặng: nếu nhận thấy trẻ có các triệu chứng sau, cần đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế gần nhất:
- Thở khò khè hoặc khó thở.
- Nôn (trớ).
- Sốt kéo dài
- Nổi ban, xuất hiện chấm đỏ ở một số vùng khác nhau trên cơ thể, hoặc toàn thân bị phù nề.
- Nhịp tim đập nhanh.
- Ngủ li bì, có dấu hiệu bị sốc.
