Mặc dù nguy cơ virus cúm gia cầm H5N8 lây nhiễm sang người ở Việt Nam là rất thấp, nhưng việc cảnh giác và thực hiện các biện pháp bảo vệ cá nhân là vô cùng cần thiết.
Tăng cường xét nghiệm H5N8
Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp Quốc (FAO) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) kêu gọi Chính phủ Việt Nam và cộng đồng cần cảnh giác với khả năng lây nhiễm cúm A H5N8 sang người. Động thái này được đưa ra sau khi ghi nhận công nhân ở trang trại chăn nuôi gà tại Nga nhiễm virus cúm A (H5N8). Đây là báo cáo đầu tiên về sự lây nhiễm H5N8 từ gia cầm sang người.
Virus này đã lưu hành trên gia cầm và chim hoang dã từ năm 2016. Tất cả 7 ca mắc ở người đều không có triệu chứng. Cho đến nay, chưa có bằng chứng nào về việc virus này gây bệnh nặng ở người hay truyền từ người sang người. Do vậy, những trường hợp này do gia cầm nhiễm bệnh lây sang.
Tại Việt Nam, chương trình giám sát của Cục Thú y chưa từng phát hiện virus H5N8. Từ năm nay, Cục Thú y sẽ tăng cường xét nghiệm virus H5N8 trong chương trình giám sát cúm gia cầm quốc gia.
“Về mặt kỹ thuật, virus H5N8 có chung đặc điểm kháng nguyên với virus H5N6 đang lưu hành tại Việt Nam. Do vậy, vắc-xin cúm gia cầm hiện tại được sử dụng tại Việt Nam vẫn tiếp tục phát huy hiệu quả”, TS Pawin Padungtod - Điều phối viên Kỹ thuật Cấp cao, FAO Việt Nam cho biết.
TS Satoko Otsu - Điều phối viên nhóm Các Bệnh Truyền nhiễm và Tình trạng Y tế Khẩn cấp của WHO cho biết: “Mặc dù có nguy cơ lây nhiễm sang người đối với virus cúm gia cầm A (H5N8) ở Việt Nam rất thấp, nhưng chúng ta vẫn phải cảnh giác và tiếp tục thực hiện các biện pháp bảo vệ cá nhân để phòng chống bệnh cúm gia cầm”.
Lây nhiễm cúm gia cầm ở người do tiếp xúc trực tiếp với gia cầm sống hoặc chết bị nhiễm bệnh. Do đó, TS Otsu khuyến cáo, nên tiếp tục giám sát phối hợp cả ở lĩnh vực y tế và thú y. Cộng đồng có thể tham gia phòng, chống dịch bằng cách báo cáo các trường hợp gia cầm bị bệnh hoặc chết, càng sớm càng tốt và bảo đảm thực hiện các biện pháp phòng bệnh cá nhân.
Các vụ dịch cúm gia cầm độc lực cao A (H5N8) đã được báo cáo ở Nga, châu Âu, Trung Quốc, Trung Đông và Bắc Phi trong những tháng gần đây, nhưng chỉ ở gia cầm và chim hoang dã. Các virus cúm gia cầm độc lực cao khác, như H5N1, H5N6 và H7N9, đã được truyền từ động vật sang người.
Cúm gia cầm độc lực cao H5N1 đã khiến 64 người Việt Nam tử vong, kể từ khi virus này được phát hiện tại nước ta vào năm 2003. Từ năm 2014 tới nay, Việt Nam không ghi nhận thêm trường hợp tử vong nào. Tuy nhiên, các ổ dịch trên gia cầm vẫn thường xuyên được phát hiện và phải tiêu hủy nhiều đàn gà, vịt.
Mỗi loại cúm nhắm vào một loại gia cầm
Chia sẻ về vấn đề này, bác sĩ Trần Văn Phúc - Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn (Hà Nội) cho biết, virus cúm gia cầm có nhiều loại như H5N2, H5N1, H9N2. Mỗi loại thường nhắm vào một số loại gia cầm cụ thể, số ít trường hợp có gây bệnh liên thông giữa các loài.
“H5N8 chủ yếu gặp ở các quốc gia châu Âu như Pháp, Đức, Hà Lan, thường gây bệnh cho các loài ngỗng hoang và vịt hoang. Để tránh lây sang gia cầm, khi phát hiện các loại gia cầm hoang chết do H5N8, chính quyền sẽ thực hiện tiêu hủy toàn bộ gia cầm trong khu vực”, bác sĩ Phúc dẫn chứng.
Bác sĩ Phúc khuyến cáo, để phòng lây nhiễm H5N8 nói riêng và cúm gia cầm nói chung, không ăn các loại chim hoang dã, thịt gia cầm hoang dã, thịt gia cầm ốm và chết.
“Trong lịch sử, trường hợp đầu tiên ở người là nhiễm loại virus cúm gia cầm H5N1 vào năm 1997. 6/18 bệnh nhân nhập viện ở Hồng Kông đã chết do nhiễm trùng đường hô hấp. Virus H5N1 tái xuất vào năm 2003 tại Trung Quốc. Theo số liệu của WHO, trong đợt bùng phát dịch H5N1 vào năm 2003, thế giới xác định được 862 trường hợp nhiễm ở 17 quốc gia, 455 người đã tử vong (chiếm 53%)”, bác sĩ Phúc cho biết.
Trong số các chủng cúm gia cầm, H7N9 vẫn xuất hiện tại Trung Quốc và gây tử vong cho người, đặc biệt là tại tỉnh An Huy. Từ năm 2017, Việt Nam đã chủ động phòng chống virus H7N9.
Ngoài ra, cần tránh tiếp xúc với động vật ốm hoặc chết. Nếu đã tiếp xúc với gia cầm có khả năng nhiễm bệnh, hãy liên hệ với cơ sở y tế gần nhất khi có các triệu chứng đường hô hấp. Báo cáo ngay với cơ quan thú y địa phương khi thấy gia cầm ốm chết bất thường.
