Một thiếu niên New Zealand đã âm mưu ám sát Nữ hoàng Elizabeth II trong chuyến thăm của Hoàng gia Anh tới Dunedin, New Zealand vào ngày 14/10/1981.
Theo tài liệu của Cơ quan tình báo an ninh (SIS) New Zealand, Christopher John Lewis, 17 tuổi, đã nổ súng bắn vào đoàn xe chở Nữ hoàng Elizabeth từ một phòng toilet trên tầng 5 của một tòa nhà nhìn ra đoàn xe chở các thành viên của Hoàng gia Anh.
Lewis đã bắn trượt, nhưng sau đó cũng không bị buộc tội cố ý giết người. Thiếu niên này chỉ bị xử một tội nhỏ là mang vũ khí và nã đạn.
Vụ ám sát Nữ hoàng Anh đã bị bưng bít trong vòng hơn một năm trước khi truyền thông New Zealand bắt đầu đưa tin rầm rộ vào giữa thập niên 90. Mới đây, nhà báo Hamish McNeilly cuối cùng cũng tiếp cận được các tài liệu mật của SIS, trong đó xác nhận âm mưu ám sát cũng như cuộc điều tra của cảnh sát về vụ ám sát này.
Những bản sao chép của các tài liệu mật trên đã được gửi cho CNN, trong đó mô tả cách thức Lewis, người được chẩn đoán mắc chứng tâm thần phân liệt, đã hành động thay cho một nhóm có tên gọi “Đội quân Du kích Hoàng Đế”. Theo các tài liệu trên, Lewis thực hiện âm mưu ám sát Nữ hoàng Anh với sự giúp sức của “hai người” mà thiếu niên này gọi là “Người Tuyết” và “Gấu Cực”, tuy nhiên đây cũng có thể chỉ là hai nhân vật giả tưởng.
Âm mưu ám sát
Theo các tài liệu của SIS và ghi chép của nhà báo McNeilly, vào sáng ngày 14/10, Lewis đã đạp xe tới tòa nhà Adams cao 7 tầng và cuối cùng chọn một căn phòng trên tầng 5 - nơi có thể phóng mắt nhìn ra đoàn xe chở Nữ hoàng Anh khi đoàn xe di chuyển qua thành phố Dunedin ở phía nam New Zealand. Khi đó Lewis đang là học sinh phổ thông.
Từ bên trong một phòng toilet vắng vẻ trên tầng 5 của tòa nhà, Lewis đã đặt sẵn khẩu súng trường cỡ .22 mà y lấy cắp được lên bục cửa sổ và chờ chiếc xe Roll Royce chở Nữ hoàng Anh đi qua đám đông ở bên ngoài bảo tàng Otago. Khi Nữ hoàng bước ra khỏi xe và theo sau bà là phu quân - Công tước xứ Edinburgh, Lewis đã bóp cò.
Viên đạn sau đó đã không bắn trúng bất kỳ thành viên nào trong phái đoàn hoàng gia Anh và mọi hoạt động vẫn diễn ra như chưa từng có vụ nổ súng. Một tài liệu mật của cảnh sát cho biết việc Lewis chọn tòa nhà Adams làm nơi thực hiện vụ ám sát gần như không thể giúp thiếu niên này có tầm nhìn rõ về phía đoàn xe chở hoàng gia Anh. Từ vị trí đó, Lewis chỉ có tổng cộng 8 giây để có thể thấy rõ sự xuất hiện của Nữ hoàng.
“Đường đi của viên đạn có thể đã bay cao trên đầu đám đông, chứ không trúng mục tiêu trên đường”, báo cáo của cảnh sát cho biết.
Lewis đã bị bắt giữ một tuần sau đó với cáo buộc ăn cắp vũ khí cùng với hai đồng phạm. Báo cáo của cảnh sát cho biết Lewis không phải đối mặt với bất kỳ tội trạng nào ngoài việc sở hữu và nổ súng. Nam sinh 17 tuổi được cho là hành động thay mặt cho một nhóm gồm 3 người và hai người còn lại mang mật danh bí ẩn, lần lượt là “Người Tuyết” và “Gấu Cực”.
“Tổ chức này được thành lập từ một nhóm thanh niên cực kỳ nổi loạn và không có thêm bất kỳ thành viên nào khác ngoài 3 người bị bắt vì tội trộm cướp. Lewis sống trong một thế giới mơ mộng và thường xuyên bị ảnh hưởng từ việc đọc những tạp chí như “Gun Ho”, trong đó chứa những thông tin về các trang thiết bị quân sự, các chiến thuật và cuộc chiến tranh du kích”, tài liệu của cảnh sát viết về Lewis và các đồng phạm.
Mãi cho tới khi một tờ báo đưa tin về sự tồn tại của một âm mưu ám sát Nữ hoàng Anh, một báo cáo do SIS chuẩn bị vào năm 1997 mới kết luận rằng: “Lewis ban đầu thực sự có chủ định ám sát Nữ hoàng”.
“Tuy nhiên, anh ta (Lewis) không tìm có một vị trí thuận lợi để nổ súng, và cũng không có khẩu súng trường đủ mạnh với tầm bắn đủ xa để bắn trúng mục tiêu”, tài liệu của SIS cho biết thêm.
Cố tình che giấu?
Mặc dù cảnh sát có mặt tại hiện trường và một số nhân chứng khai rằng họ có nghe thấy tiếng súng nổ của Lewis. Tuy nhiên, những gì được công bố chính thức lại cho thấy câu chuyện hoàn toàn khác.
Vào thời điểm xảy ra vụ bắn súng, hầu hết cánh phóng viên đều nghĩ rằng tiếng súng đó là tiếng nổ của pháo hoa. Trong khi một số phóng viên khác được trấn an rằng đó là âm thanh của một tấm biển rơi xuống, theo nhà báo McNeilly.
Chính điều này đã dẫn tới quyết định của các nhà chức trách New Zealand hòng giảm nhẹ tội cho Lewis. Từ chỗ có thể phải đối mặt với tội phản quốc, vốn bị quy vào án tử hình vào thời điểm đó, Lewis bị cáo buộc ở tội danh nhẹ hơn rất nhiều, đó là sở hữu súng trái phép và nổ súng nơi công cộng.
Câu chuyện chính thức về vụ ám sát Nữ hoàng Anh bắt đầu được hâm nóng trở lại vào thập niên 90 khi một số nguồn tin thân cận với cuộc điều tra về vụ việc bắt đầu tiết lộ với truyền thông. Vụ việc này càng gây chú ý hơn sau khi cuốn sách “Bưng bít và Trốn tránh” được sĩ quan cảnh sát nghỉ hưu Tom Lewis xuất bản năm 1998.
Truyền thông khi đó đã mô tả Lewis là kẻ “chống đối hoàng gia” và nhận định rằng, chính quyền New Zealand cố tình che đậy vụ việc vì lo sợ vụ này sẽ khiến các chuyến thăm hoàng gia trong tương lai bị hủy và Nữ hoàng Anh sẽ không quay lại New Zealand.
Con đường tù tội
Sau vụ ám sát bất thành, Lewis bị kết án 3 năm tù giam và được chuyển đến một trung tâm giam giữ thiếu niên và các bệnh viện tâm thần với mức độ an ninh cao. Theo nhà báo McNeilly, sau khi được thả vào năm 1985, Lewis tiếp tục bị bắt vì các cáo buộc liên quan tới trộm cắp và bị kết tội thêm 8 năm tù.
Sau khi ra tù năm 1992, Lewis vẫn “ngựa quen đường cũ” khi thực hiện vụ cướp ngân hàng và bị tống vào nhà giam không lâu sau đó. Vào năm 1995, Nữ hoàng Anh tiếp tục có chuyến thăm tới thủ đô Auckland của New Zealand. Lewis, lúc này 31 tuổi, đã được trả tự do ra ngoài.
Theo một tài liệu mật, mặc dù Lewis đã cho thấy sự cải thiện nhiều về tính cách, song cảnh sát vẫn nghi ngờ bản tính của người đàn ông này vì những hành động có liên quan tới bệnh tâm thần trong quá khứ. Theo đó, cảnh sát vẫn giữ liên lạc hàng ngày với Lewis trong thời gian diễn ra chuyến thăm của Nữ hoàng Elizabeth tới Auckland.
Lấy ly do về quá khứ của Lewis, cảnh sát đã đưa người đàn ông này tới đảo Great Barrier ở ngoài khơi vùng biển phía bắc của New Zealand và chi phí cho chuyến đi do chính phủ chi trả.
Một năm sau đó, Lewis tiếp tục vướng vào vòng lao lý khi bị cáo buộc sát hại Tanya Furlan, một bà mẹ 3 con tại Auckland. Lewis đã tự tử trong nhà giam vào ngày 23/9/1997 khi đang trong thời gian chờ xét xử.
