Hình thức phổ biến
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, trước tình huống trẻ bị bắt cóc ảo, cha mẹ có thể thực hiện một số cách để bảo vệ bản thân và con khỏi những mối nguy hiểm.
Bà Titania Jordan - chuyên gia công nghệ, mạng xã hội, Giám đốc Chăm sóc Cha mẹ tại Công ty công nghệ Bark (Mỹ), nơi giúp bảo vệ gần 7 triệu trẻ em trên khắp đất nước bằng cách sử dụng AI cho biết: “Bắt cóc ảo là những vụ bắt cóc không liên quan đến việc di chuyển một người từ nơi này đến nơi khác ngoài đời thực. Bạn có thể đã nghe thuật ngữ “bắt cóc online” trước đây. Bắt cóc ảo cũng giống như vậy”.
Nhiều phụ huynh thường chưa hình dung được bắt cóc ảo là hoạt động như thế nào. Suy cho cùng, nếu tội phạm không thực sự đưa một người đến đâu đó, thì làm sao có thể gọi là bắt cóc? Song, đó chính là lúc sự lừa dối và thao túng của hành vi lừa đảo xuất hiện.
Bà Jordan giải thích, có hai hình thức bắt cóc ảo. Hình thức đầu phổ biến hơn vì kẻ lừa đảo ít tốn công sức bằng cách còn lại. Trong trường hợp này, kẻ lừa đảo chọn một nạn nhân, thường là nữ sinh đại học. Đối tượng có thể không bao giờ tương tác với nạn nhân. Thay vào đó, chúng theo dõi, sau đó liên hệ với mục tiêu thực sự là cha mẹ nạn nhân. Chúng tự xưng là kẻ bắt cóc và muốn đòi tiền chuộc.
Đôi khi, đối tượng thậm chí còn sử dụng AI để tạo ra giọng nói giống hệt nạn nhân, như một “bằng chứng” cho thấy trẻ đã bị bắt cóc. Kẻ lừa đảo cố gắng hù dọa cha mẹ và thuyết phục họ rằng, trẻ sẽ bị thương hoặc sát hại nếu phụ huynh không nộp tiền.
Một hình thức bắt cóc khác là kẻ lừa đảo sẽ bắt đầu bằng cách tiếp cận nạn nhân. Chúng sử dụng các chiến thuật thao túng tâm lý để thuyết phục nạn nhân rằng, họ đang gặp nguy hiểm khủng khiếp hoặc có nguy cơ bị đe dọa nghiêm trọng. Do đó, nạn nhân cần phải đến một nơi cụ thể hoặc tự cách ly và làm theo hướng dẫn của kẻ lừa đảo.
Về cơ bản, kẻ lừa đảo thuyết phục nạn nhân “bắt cóc”chính mình. Sau đó, chúng tiếp cận cha mẹ và nói rằng đang giữ con của họ. Trẻ sẽ bị làm hại nếu phụ huynh không nộp tiền. Chúng thậm chí có thể yêu cầu bằng chứng từ nạn nhân để có thể phản hồi lại cha mẹ, nhằm khiến câu chuyện trở nên thuyết phục hơn.
Trang bị kỹ năng
“Là cha mẹ hoặc ông bà, chúng ta có thể làm gì để chống lại những trò lừa đảo này? Đó là câu hỏi quan trọng. Nhìn chung, chìa khóa trong trường hợp đó là giáo dục và trao quyền cho bản thân. Sau đó, hãy trao quyền cho con cháu chúng ta khi trẻ lớn lên trong thế giới hỗn loạn này. Song, có một vài bước mà tất cả chúng ta có thể thực hiện ngay hôm nay để tự bảo vệ mình khỏi những trò lừa đảo này”, chuyên gia Jordan nhấn mạn.
Thiết lập một từ an toàn
Điều tốt nhất phụ huynh có thể làm để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi những trò bắt cóc ảo là thiết lập một từ an toàn cho gia đình. Đó nên là một từ hoặc cụm từ không xuất hiện trong các cuộc trò chuyện thông thường. Mọi người trong gia đình đều biết từ hoặc cụm từ này, nhưng không chia sẻ.
Các thành viên trong gia đình có thể sử dụng từ an toàn để xác minh rằng, mình thực sự đang nói chuyện với người thân. Nếu kẻ bắt cóc gọi điện và nói rằng chúng đang giữ trẻ, cha mẹ hãy yêu cầu đối tượng để con nói chuyện và sau đó hỏi về từ an toàn. Nếu trẻ có thể nói về từ hoặc cụm từ đó, cha mẹ sẽ biết rằng, mình thực sự đang nói chuyện với con. Tuy nhiên, nếu trẻ không thể nói từ an toàn, phụ huynh sẽ biết đó là một cái bẫy do AI tạo ra. Khi đó, các cha mẹ có thể cúp máy một cách an toàn.
Thêm vào đó, chiến thuật này cũng có thể bảo vệ mọi người khỏi các hình thức lừa đảo khác. Kẻ lừa đảo có thể đóng giả trẻ và gọi điện cho phụ huynh. Sau đó, đối tượng sẽ nói rằng, trẻ đang ở tù cần tiền bảo lãnh hoặc bị mắc kẹt ở đâu đó và cần tiền để về nhà. Nếu đã thiết lập từ an toàn, phụ huynh có thể dễ dàng xác định được mình đang nói chuyện với con hay kẻ lừa đảo.
Chú ý đến những gì đang diễn ra
Trong thế giới quá tải thông tin như hiện nay, mọi người có nguy cơ bỏ qua nhiều tin tức. Việc chọn lọc thông tin để tiếp nhận là điều hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, hãy chú ý đến những câu chuyện về hình thức lừa đảo. Nếu không biết về những thủ đoạn của kẻ xấu, mọi người rất dễ có nguy cơ bị lừa.
Theo dõi vị trí của trẻ nhỏ
Việc theo dõi vị trí thường là vấn đề rất tế nhị. Tuy nhiên, việc sử dụng một số hình thức theo dõi để biết con đang ở đâu là điều cần thiết. Trong một số tình huống nguy hiểm, việc biết vị trí thực tế của con có thể sẽ giúp cha mẹ tìm ra và giải cứu trẻ.
Bảo đảm an toàn khi trẻ dùng Internet
Phần mềm kiểm soát của phụ huynh là một lựa chọn tuyệt vời khác để giúp bảo vệ trẻ. Nhiều phần mềm có tùy chọn cho phép phụ huynh phê duyệt (hoặc không phê duyệt) danh bạ ngay từ đầu. Nhờ đó, kẻ lừa đảo sẽ không thể liên lạc với trẻ.
Việc trao đổi với con về các hoạt động trực tuyến của trẻ cũng là yếu tố vô cùng quan trọng. Trẻ có thể sở hữu một tài khoản mạng xã hội, nhưng nên biết tầm quan trọng của việc đăng tải càng ít thông tin cá nhân càng tốt. Cha mẹ có thể dạy con không chia sẻ tên thật, tên trường, năm tốt nghiệp, ngày sinh, hay bất cứ thông tin nào khác trên Internet. Kẻ lừa đảo có thể lợi dụng ngay cả những thông tin nhỏ nhất để thực hiện một vụ bắt cóc ảo.
Trò chuyện với trẻ về bắt cóc ảo
Theo chuyên gia Jordan, những mối nguy hiểm là cơ hội để cha mẹ trò chuyện với con. Với bất kể mối nguy hiểm trực tuyến nào, cha mẹ cũng nên trò chuyện với con về cách xử lý trước khi điều đó xảy ra. Điều này cũng có thể giúp cha mẹ có cơ hội trò chuyện với con về những gì trẻ đang làm trên mạng, cách chúng tương tác với mọi người và cách xử lý khi nhận được những cuộc gọi điện thoại đe doạ.
Nếu không biết bắt đầu từ đâu, một chương trình về chủ đề bảo vệ trẻ nhỏ là một gợi ý tuyệt vời. Hãy lắng nghe con và hỏi xem trẻ nghĩ gì. Phụ huynh cũng có thể sử dụng những tin tức về nạn bắt cóc để trò chuyện với con. Ngoài ra, cha mẹ hãy để trẻ tham gia vào quá trình lập kế hoạch. Hãy nói với trẻ rằng, cha mẹ không muốn con bị bắt cóc ảo. Vì vậy, phụ huynh muốn trẻ hợp tác để lập kế hoạch và đảm bảo an toàn. Nếu có kế hoạch, khả năng trẻ bị bắt cóc ảo sẽ thấp hơn. Cách làm này sẽ khiến trẻ cảm thấy nguy cơ luôn hiện hữu và trở nên cảnh giác hơn.
Ứng phó với kẻ bắt cóc ảo
Nếu trẻ rơi vào tình huống bị bắt cóc ảo, cha mẹ cần nhanh chóng nhờ tới sự hỗ trợ của cơ quan thực thi pháp luật. Các chuyên gia sẽ giúp cha mẹ phân biệt đâu là mối đe dọa thực sự và đâu là hình thức lừa đảo bắt cóc ảo. Những kẻ lừa đảo sẽ nói rằng, phụ huynh không nên báo cảnh sát. Song, dù lời đe dọa của đối tượng là gì, cha mẹ cũng cần phải báo cáo sự việc.
Ngay cả khi sợ hãi trước những lời đe dọa của kẻ bắt cóc, các phụ huynh vẫn có thể hành động. Hãy sử dụng ứng dụng nhắn tin được mã hóa đầu cuối để liên lạc với người khác. Hãy cho người quen biết chuyện gì đang xảy ra và yêu cầu họ liên hệ với cơ quan thực thi pháp luật.
Nếu đang rơi vào tình huống đó, các cha mẹ sẽ có xu hướng không nghĩ đến việc gửi tin nhắn mã hóa đầu cuối, đặc biệt là với người không rành về công nghệ. Đó là lý do tại sao việc lên kế hoạch và chuẩn bị trước lại quan trọng như vậy..
Các phụ huynh có thể thu hút con vào cuộc trò chuyện về vấn nạn bắt cóc ảo. Sau đó, hãy giải thích rằng, những người cùng độ tuổi với trẻ đang bị nhắm đến. Cha mẹ hãy hỏi về giải pháp của trẻ. Chuyên gia Titania Jordan nhấn mạnh, điều quan trọng là cha mẹ và trẻ phải có mối quan hệ bền chặt, trò chuyện thường xuyên và cùng nhau giải quyết vấn đề.
Hãy tin vào trực giác và cảnh giác
“Những trò lừa đảo bắt cóc ảo có thể gây ra rất nhiều tác hại, cả tức thời lẫn lâu dài. Điều này cũng đúng với các trò lừa đảo trực tuyến khác nhắm vào trẻ em và phụ huynh, như hình ảnh khiêu dâm giả và tống tiền tình dục. Cha mẹ có thể liệt kê một số dấu hiệu cho thấy trẻ đang gặp phải một trò lừa đảo”, bà Jordan gợi ý.
Phụ huynh có thể tự bảo vệ mình và con bằng cách hạn chế đăng thông tin cá nhân trên Internet. Bất kỳ thông tin nào được công khai cũng đều có thể trở thành yếu tố để tội phạm lợi dụng. Điều quan trọng nhất cha mẹ cần nhớ là nếu cảm thấy bất thường, thì có thể là thực tế, trẻ đang không an toàn. Khi đó, cha mẹ không nên ngần ngại báo cáo và yêu cầu giúp đỡ.
