Trước thềm cuộc tấn công trả đũa của Iran nhằm vào Israel, giá dầu tăng vọt, nhưng giảm nhẹ sau cuộc tấn công của Tehran. Vào ngày 15/4, giá dầu Brent giảm 0,9%, trong khi giá dầu Trung cấp West Texas (WTI) giảm 0,8%.
Hãng RIA dẫn lời Tiến sĩ Mamdouh G. Salameh , nhà kinh tế dầu mỏ quốc tế và chuyên gia năng lượng toàn cầu, giải thích: "Tác động của cuộc tấn công của Iran đối với giá dầu hầu như không đáng chú ý vì lý do đơn giản là dòng dầu từ vùng Vịnh không bị gián đoạn".
Ông lưu ý: "Tuy nhiên, điều này có thể thay đổi nếu Israel trả đũa, do đó khiến Iran đáp trả bằng sự trả đũa khắc nghiệt hơn, có thể dẫn đến sự gián đoạn các chuyến hàng dầu qua eo biển Hormuz".
Dầu thô Brent hiện đang giao dịch quanh mức 90 USD/thùng, tuy nhiên Salameh dự đoán rằng chúng ta nên chuẩn bị cho một đợt tăng giá tiềm năng trong tương lai gần. Ông ước tính giá dầu Brent sẽ dao động trong khoảng từ 90 đến 100 USD/thùng trong suốt cả năm.
Tuy nhiên, chuyên gia này cảnh báo trước rằng trong trường hợp căng thẳng gia tăng giữa Israel và Iran, giá có thể vượt 100 USD, thậm chí lên tới 120 USD/thùng.
"Iran không có lựa chọn nào khác ngoài việc trả đũa cuộc tấn công của Israel vào Lãnh sự quán của họ ở Damascus, Syria, trong đó hai chỉ huy cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) đã thiệt mạng nếu không lực lượng này sẽ bị mất mặt trước thế giới và sẽ bị coi là một con hổ giấy.
Hơn nữa, Iran đã cảnh báo Israel không trả đũa và họ sẽ nhận được phản ứng gay gắt hơn nếu làm như vậy. Tôi tin rằng Israel sẽ đáp trả bằng cách này hay cách khác, nhưng không phải ngay lập tức.
Vì vậy, chúng tôi hiện đang khá bình tĩnh trước phản ứng có thể của Israel. Hiện Tel Aviv đang phải chịu áp lực nặng nề từ Mỹ và các đồng minh về việc không đáp trả Tehran", chuyên gia này tiếp tục.
Chính quyền Biden không muốn bất kỳ căng thẳng nào gia tăng giữa hai kẻ thù truyền kiếp có khả năng dẫn đến việc phong tỏa eo biển Hormuz.
Tuyến đường thủy này được công nhận là một trong những tuyến đường vận chuyển dầu quan trọng nhất thế giới, với các tàu chở dầu vận chuyển khoảng 17 triệu thùng dầu thô qua tuyến này mỗi ngày, chiếm khoảng 1/5 tổng lượng tiêu thụ của thế giới.
Nếu eo biển này bị chặn, rất có thể giá xăng dầu toàn cầu sẽ tăng vọt, khiến người tiêu dùng Mỹ phải chịu thêm thiệt hại lớn ngay trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.
Chuyên gia Salameh lưu ý: "Tuy nhiên, chính quyền Biden đã ra hiệu rằng họ sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt bổ sung đối với hoạt động xuất khẩu dầu thô của Iran, đặc biệt là sang Trung Quốc".
Nhà phân tích dầu mỏ giải thích: "Để đạt được hiệu quả này, Mỹ cũng có thể quyết định áp đặt các hạn chế đối với các tổ chức tài chính và ngân hàng Trung Quốc bị cáo buộc có liên quan đến việc Trung Quốc mua dầu thô của Iran".
Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen cho biết, Mỹ đang chuẩn bị "các biện pháp trừng phạt mới" đối với Iran. Các phương tiện truyền thông lưu ý rằng bà Yellen có thể sẽ buộc các bộ trưởng tài chính phương Tây tại cuộc họp thường niên sắp tới của IMF phải phối hợp thực hiện các hành động chung có thể chống lại Tehran.
Các nghị sĩ Mỹ cũng không ngồi yên. Theo Bloomberg, các nhà lập pháp Hạ viện đang thúc đẩy Đạo luật trừng phạt năng lượng Iran-Trung Quốc năm 2023, dự kiến thắt chặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu dầu của Iran và việc Trung Quốc mua dầu thô hoặc các sản phẩm dầu mỏ từ Cộng hòa Hồi giáo.
Các nhà lập pháp Mỹ đang bày tỏ sự phẫn nộ trước việc xuất khẩu dầu của Iran đã đạt mức cao nhất trong 4 năm là 1,5 triệu thùng/ngày trong năm nay. Khoảng 80% dầu thô của Iran được gửi đến các nhà máy lọc dầu độc lập của Trung Quốc.
Chuyên gia Salameh nói: "Sự thật của vấn đề là bất kỳ biện pháp trừng phạt bổ sung nào đối với Iran sẽ không tốt hơn những biện pháp hiện có".
Việc hạn chế xuất khẩu dầu của Iran có thể gây ảnh hưởng nặng nề đến chính quyền Mỹ. Nếu không có nguồn thay thế ngay lập tức cho lượng dầu Iran có thể bị mất, điều này có thể gây ra tác động đáng lớn đến thị trường.
Hơn nữa, nền kinh tế tăng trưởng của Trung Quốc và nhu cầu năng lượng cao chỉ làm trầm trọng thêm tình trạng này, vì bất kỳ sự sụt giảm nào về nguồn cung dầu đều có thể dẫn đến giá tăng đột ngột.
Các chuyên gia cảnh báo rằng vì Trung Quốc là một trong những nước tiêu thụ dầu thô lớn nhất của Iran nên họ sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc cạnh tranh gay gắt để lấy dầu từ các nguồn khác nếu xuất khẩu của Iran bị cản trở.
Điều này có thể dẫn đến sự bất ổn hơn nữa trên thị trường dầu mỏ toàn cầu.
Salameh cho biết: "Yếu tố Trung Quốc đã được thúc đẩy mạnh mẽ vào ngày 16/4 khi có thông báo rằng nền kinh tế Trung Quốc đã tăng trưởng 5,3% trong quý đầu tiên của năm 2024, vượt qua dự đoán của chính họ là 5,0%".
Michael Rothman, chủ tịch và người sáng lập Cornerstone Analytics, một công ty tư vấn tập trung vào nghiên cứu năng lượng vĩ mô có trụ sở tại Mỹ, tin rằng bất chấp mọi hành động phô trương cơ bắp, chính quyền Tổng thống Biden khó có thể thực hiện hành động đáng kể chống lại Iran.
Rothman nói: "Đối với tôi, điều này có xác suất gần như bằng 0 do Chính quyền ông Biden thực sự đã nới lỏng các biện pháp tuân thủ của Mỹ đối với các lệnh trừng phạt hiện có đối với Iran, trên thực tế, đã cho phép xuất khẩu dầu của nước này tăng lên trong năm qua".
Một vấn đề tiềm tàng khác có thể phát sinh từ việc tăng giá dầu là nguy cơ lạm phát gia tăng.
Điều này có thể cản trở tăng trưởng kinh tế ở phương Tây và dẫn đến sự chậm trễ trong việc cắt giảm lãi suất của các ngân hàng trung ương phương Tây.
Trong tình huống như vậy, bất kỳ hành động quân sự hoặc kinh tế nào được thực hiện chống lại Iran bởi Israel hoặc các nước NATO sẽ tiềm ẩn những rủi ro rất lớn.
