Coi thường mạng sống, bất chấp pháp luật, hàng trăm phu vàng hùng hục khoét núi, đào đãi vàng sa khoáng trái phép khiến rừng núi khe Đương (xã Hòa Bắc, Hòa Vang, Đà Nẵng) bị cày xới tan hoang.
Xẻ núi, phá rừng tìm vàng
 |
| Bất chấp tính mạng, người dân đổ xô vào khe Đương nuôi giấc mộng giàu sang từ vàng. |
Dưới cái nắng gắt những ngày đầu tháng 8, cũng giống như hàng trăm phu vàng khác, chúng tôi gói ghém hành trang tiến thẳng vào mỏ vàng khe Đương.
Từ thôn Giàn Bí (xã Hòa Bắc) con đường vào bãi vàng mỗi lúc một sâu hút với núi đá lởm chởm, ngoằn ngoèo vắt qua những dãy núi trùng điệp.
Dọc đường, chúng tôi bắt gặp nhiều tốp người mang ba lô, gùi cùng cuốc, xẻng, xà beng đổ xô vào khe Đương tìm vận may sau khi tin đồn nhiều người trúng đậm hàng chục kg vàng.
Đặt chân vào khu vực đào đãi, trước mắt chúng tôi là hàng chục thanh niên trai tráng hì hục xúc đào, đưa đất đá vào máng đãi để lấy vàng.
Không chỉ có phu phen là đàn ông, trai tráng mà còn có cả phụ nữ, những người này cần mẫm dùng dụng cụ thủ để mót đãi vàng. Đứng từ trên cao quan sát, chúng tôi càng thấy rõ cảnh tượng hàng trăm người cùng các dụng cụ thô sơ lẫn phương tiện máy móc thi nhau cày xới cả một vùng núi rộng lớn để lại đất đá lổm nhổm cùng những hố sâu nham nhở.
Nằm giữa lưng chừng dãy núi là những cửa hầm hình bán nguyệt được khoét sâu vào lòng núi như những địa đạo. Mỗi đường hầm cao khoảng 2m, rộng 1,2m ăn sâu tận lòng núi.
Ở phía trên và hai bên đầu miệng hầm được đóng cọc gỗ và thưng ván để tránh đất đá sụt lún. Tuy nhiên, phía sâu trong đường hầm không có một hệ thống chống đỡ nào, mặc dù càng vào sâu bên trong đường hầm trở thành một mạng nhện với hàng chục đường hầm khoét ngang, khoét dọc, đặc biệt có những đoạn nền đường hầm ẩm ướt, có chỗ nước ngập quá mắt cá chân.
Có vào tận mỏ vàng khe Đường, chúng tôi mới chứng kiến được sự khủng khiếp của nạn khai thác vàng trái phép ở đây thực sự là một vấn đề thách thức đối với cả chính quyền địa phương lẫn các cơ quan chức năng.
Ngoài đối tượng là người dân thực hiện đào đãi theo hình thức là mót vàng, thì tình trạng khai thác vàng trái phép được tổ chức theo nhóm, đội diễn ra công khai, hoạt động rầm rộ 24/24 giờ. Để tìm được vàng, các nhóm này vừa sử dụng dụng cụ thô sơ đến các loại máy móc hiện đại, vừa sử dụng chất nổ, máy phát điện công suất lớn.
Ngoài việc đào bới tìm ở các hầm cũ do Công ty TNHH MTV Trường Sơn trước đây khai thác để lại, các nhóm khai thác vàng trái phép còn đào thêm các hầm vàng mới trên phạm vi khá rộng.
Để che mắt lực lượng chức năng, các nhóm đào đãi vàng trái phép đã dựng lên những khu lán trại phủ bạt vừa phục vụ việc đào đãi, vừa cất giấu máy móc, thiết bị nằm len lỏi dưới tán rừng rậm.
Chính vì vậy, khi biết thông tin chính quyền địa phương cùng lực lượng chức năng tổ chức truy quét, đẩy đuổi, các đối tượng này đã kịp thời tẩu tán, cất giấu máy móc thiết bị.
Coi thường mạng sống!
 |
| Không chỉ có đàn ông, trai tráng, mà còn có phụ nữ vượt núi vào khe Đường tìm kiếm vận may. |
Chính vì vậy mà trước khi bước chân vào đường hầm, chúng tôi được một phu vàng cảnh báo khu vực hầm hiện đang rất nguy hiểm, có khả năng sập bất cứ lúc nào và cho biết nhóm khai thác phía trên đang chuẩn bị cho nổ mìn phá đá phía trong hầm.
Quả đúng như điều mà phu vàng đã nói, khi chúng tôi đi sâu vào đường hầm khoảng chừng hơn 100m thì bất ngờ có hai phu vàng chạy ra, kéo ngược chúng tôi ra phía cửa hầm.
Khi vừa bước ra khỏi miệng hầm, một tiếng nổ lớn phát ra từ lòng núi kéo theo cơn rung chuyển dữ dội và chỉ không đầy 15 phút sau, một tiếng nổ lớn thứ hai cũng không kém gì lần nổ đầu.
Nhìn cột khói bụi bay lên từ sườn núi, anh Quý (trạc 45 tuổi) – một phu vàng đã bám trụ khe Đương hơn cả tháng trời nay và là một trong hai người kịp thời cứu thoát chúng tôi ra khỏi khu vực nguy hiểm, bức xúc: “Cả hơn tháng nay ngày nào chúng (chỉ các nhóm khai thác vàng trái phép có tổ chức – PV) cũng cho nổ mìn, mà trước khi nổ không thèm thông báo cho ai lấy một tiếng. Đúng là xem mạng người như cỏ rác mà!?”.
Chỉ vì tin có người trúng đậm mấy cân vàng nên anh Quý cũng như nhiều người dân khác đã bất chấp nguy hiểm đổ xô vào đây tìm vận may đổi đời từ “giấc mơ” vàng.
Bởi vậy mà khi tra lời câu hỏi sao không đi làm ruộng vườn hay công việc khác kiếm sống mà lại đi đào đãi vàng trái pháp luật lại gặp nguy hiểm, có khi mất cả tính mạng, anh thật thà nói: “Làm nông hay đi làm thuê, làm mướn thì biết đến khi mô mà giàu có được. Nhắm mắt liều mình có khi vận may lại đến, lúc đó sẽ có cuộc sống sung sướng hơn”.
Chính vì nuôi giấc mộng đổi đời từ vàng mà gần một tháng qua, anh cũng như nhiều phu vàng khác bất chấp nguy hiểm “bám trụ” tại mỏ vàng với hy vận may sẽ đến với mình.
Anh Quý cho biết thêm: “Công việc tuy vất vả, nguy hiểm rình rạp nhưng tiền kiếm được không đáng là bao. Có ngày không kiếm được phân nào nhưng cũng có ngày may mắn lại kiếm được khoảng 400 - 500 nghìn dồng”.
Tuy nhiên, một vấn đề đáng quan tâm khác là tình trạng khai thác vàng trái phép ở đây ngày càng diễn ra công khai và cứ sau mỗi đợt đẩy đuổi của chính quyền địa phương cùng lực lượng chức năng thì tình trạng khai thác vàng trái phép có quy mô, mức độ rộng lớn hơn khiến tình tình khu vực mỏ vàng khe Đường càng trở nên phức tạp, không chỉ gây mất an ninh trật tự mà còn nảy sinh nhiều hệ lụy tiêu cực, đe dọa đến tính mạng người dân.
Rời mỏ vàng khe Đường, chúng tôi thật sự bị ám ảnh bởi những đường hầm như một mê cung tối tăm không có đích đến phía bên kia mà chỉ có những bàn thờ nhỏ lạnh tanh đặt trước cửa hầm. Điều đó giống như kết cục số phận của những phu vàng và những kẻ đang bán rẻ tính mạng, bất chấp pháp luật nuôi giấc mộng từ vàng.
