Các nhà nghiên cứu dự kiến bắt đầu thử nghiệm lâm sàng trên người vào đầu năm 2024 để kiểm tra tính an toàn và hiệu quả của vaccine ngừa tình trạng quá liều heroin và fentanyl.
Mặc dù vẫn còn một chặng đường phía trước, nhưng nếu được phê duyệt, vaccine có thể cách mạng hóa việc điều trị chứng nghiện opioid và giảm số ca tử vong do dùng quá liều.
Opioid - đặc biệt là opioid tổng hợp - là nguyên nhân chính gây tử vong do dùng thuốc quá liều.
Sự sẵn có của các loại thuốc như heroin và fentanyl tiếp tục gây ra vấn đề phụ thuộc vào opioid và khiến người dùng có nguy cơ tử vong. Chúng cũng là loại thuốc khó bỏ.
Việc sử dụng ma túy và dùng quá liều không chỉ gây gánh nặng cho các gia đình, mà còn tới nền kinh tế. Năm 2017, chi phí cho chứng rối loạn sử dụng opioid và dùng quá liều opioid gây tử vong ở Mỹ ước tính là 1,02 nghìn tỉ USD.
Các nhà nghiên cứu tại Trường Đại học Montana (UM) (Mỹ) đang tiến gần đến việc thử nghiệm loại vaccine ngừa quá liều heroin và fentanyl.
Việc phát triển vaccine được dẫn đầu bởi Marco Pravetoni - Giáo sư tâm thần học và khoa học hành vi tại Trường Đại học Washington. Ông và đồng nghiệp đã nghiên cứu vaccine chống lại opioid trong hơn 10 năm.
Pravetoni cho biết: “Vaccine của chúng tôi được thiết kế để vô hiệu hóa opioid mục tiêu, trong khi hạn chế sử dụng các loại thuốc quan trọng như methadone, buprenorphine, naltrexone và naloxone”.
Nhóm của Pravetoni chịu trách nhiệm phát triển haptens - các phân tử nhỏ. Khi kết hợp với chất lớn hơn như protein, chúng sẽ tạo ra kháng thể chống lại opioid mục tiêu.
Giáo sư Pravetoni đã hợp tác với các nhà nghiên cứu của UM - những người cung cấp chất bổ trợ. Đây là một thành phần giúp củng cố hiệu quả vaccine bằng cách tăng cường phản ứng miễn dịch của cơ thể. Trong trường hợp này, chất bổ trợ là INI-4001.
Jay Evans - người chỉ đạo Trung tâm Y học Dịch thuật UM - cho biết: “Tá dược của chúng tôi cải thiện phản ứng vaccine, mang lại khả năng miễn dịch mạnh và bền hơn”.
Vaccine đã được thử nghiệm trên mô hình động vật. Kết quả thử nghiệm tiền lâm sàng vaccine fentanyl gần đây đã được công bố trên tạp chí Vaccine NPJ.
Các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ hoàn tất đơn đăng ký Nghiên cứu Thuốc Mới cho Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) vào cuối năm nay.
“Chúng tôi dự kiến thử nghiệm vaccine trên người vào đầu năm 2024. Vaccine đầu tiên sẽ nhắm vào heroin, ngay sau đó là fentanyl trong thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1.
Sau khi thiết lập được tính an toàn và hiệu quả trong các thử nghiệm lâm sàng đầu tiên này, chúng tôi hy vọng sẽ phát triển một loại vaccine kết hợp nhắm vào cả heroin và fentanyl”, ông Evans cho biết.
