Vụ tấn công căn cứ không quân Machulishchy-Belarus
Trong một đoạn video được công bố gần đây, người ta có thể nhìn thấy một máy bay không người lái được cho là của đảng đối lập Belarus lao xuống máy bay kiểm soát và cảnh báo sớm trên không (AEW&C) A-50 Mainstay của Nga tại Căn cứ không quân Machulishchy, Belarus.
Đoạn phim được công bố bởi BYPOL, một tổ chức quân sự bất đồng chính kiến, thù địch với chính phủ của Tổng thống Belarus Lukashenko.
Họ tuyên bố đã đánh trúng chiếc A-50 vào ngày 26/2 và gây ra thiệt hại đáng kể cho khu vực buồng lái và radar hình đĩa Liana của chiếc AEW&C Nga.
Theo BYPOL, đoạn video này được ghi lại trong khoảng thời gian hai tuần trước, khi các du kích Belarus sử dụng máy bay không người lái dân sự để thực hiện giám sát trên không tại căn cứ quân sự Machulishchy, mà lực lượng bảo vệ sân bay của Không quân Belarus không hề phát hiện ra.
Mặc dù phía Nga và Belarus đã bác bỏ những thông tin đó, nhưng đoạn video được BYPOL công bố đã cho thấy tuyên bố của họ là có thực.
Đoạn video cho thấy, có vẻ như ít nhất một máy bay không người lái kiểu quadcopter đã tiếp cận chiếc A-50 đủ gần để đáp xuống radar Liana hình đĩa trên lưng của nó.
Trong video, đôi khi chúng ta nhận thấy các cánh quạt ở các cạnh của khung máy ảnh. Chiếc máy bay không người lái lơ lửng ở độ cao thấp ngay phía trên đường băng của sân bay trước khi chuyển hướng về phía một chiếc A-50 trong đường bay và nó tiếp cận từ phía sau.
Máy bay không người lái bay đến vị trí ngay phía trên máy bay, quay đầu và cuối cùng hạ cánh xuống mái vòm xoay đặc biệt chứa ăng-ten radar chính của A-50. Sau đó, máy bay không người lái cất cánh và quay trở lại hướng mà nó xuất phát.
 |
| Máy bay chỉ huy, kiểm soát và cảnh báo sớm trên không (AEW&C) A-50 Mainstay của Nga |
Chiếc A-50 Nga không bị hư hại nghiêm trọng
Trong khi đó, các báo cáo về cuộc tấn công này đã bị chính phủ Nga và Belarus bác bỏ họ cũng cho biết chiếc máy bay chỉ huy, cảnh báo sớm của Nga vẫn “đang hoạt động bình thường”.
Mặc dù vẫn chưa thể khẳng định mức độ thiệt hại của chiếc UAV đã gây ra cho chiếc AWACS trị giá 330 triệu USD nhưng theo một số bức ảnh vệ tinh về căn cứ không quân Machulishchy mà công ty hình ảnh vệ tinh Maxar của Mỹ công bố, chiếc máy bay dường như không bị hư hại gì.
Maxar cũng đã cung cấp hình ảnh có độ phân giải cao hơn một chút của máy bay cho thấy chiếc A-50 Nga vẫn còn nguyên vẹn, chỉ có một vài vệt màu sắc đậm hơn trên lưng máy bay. Tuy nhiên, đây có thể là tuyết rơi trên bề mặt máy bay và vẫn chưa thể xác minh các tuyên bố của BYPOL.
Hơn nữa, vài ngày sau vụ tấn công, vào ngày 1/3/2023, các mạng Truyền thông Belarus đã phát đoạn phim về thứ mà họ cho là cùng một chiếc máy bay A-50 ở sân bay cất cánh quay trở lại Nga trong khi vẫn còn nguyên vẹn.
Một số báo cáo cho biết mỗi máy bay không người lái chứa 200 gram (0,4 pound) thuốc nổ TNT và khoảng 200 viên bi kim loại, gây thiệt hại lớn cho phần đầu và lưng của máy bay.
Theo Belarusian Hajun, một dự án theo dõi các hoạt động của các tổ chức kháng chiến trên lãnh thổ Belarus, chiếc máy bay đã bay tới Nga để sửa chữa vì những hư hỏng mà nó mắc phải khiến nó không thể thực hiện các hoạt động tiếp theo.
Belarusian Hajun cũng cho rằng, các kỹ thuật viên từ Nga đã bay đến ngay sau vụ tấn công và làm việc trên chiếc A-50 trong vài ngày để đưa nó trở lại trạng thái có thể bay được để có thể gửi trở lại Nga.
 |
| UAV Quadcopter DJI Mini 2 Drone được rao bán trên trên ebay với giá 369 USD |
Tuy nhiên, BYPOL cho biết, các UAV của “quân du kích” Belarus đã tiến hành trinh sát trên không tại sân bay quân sự Machulishchy với sự trợ giúp của máy bay không người lái dân sự mua trong một cửa hàng.
Tổ chức đối lập vũ trang Belarus tuyên bố rằng, hai máy bay không người lái dân dụng DJI của Trung Quốc được sửa đổi thành máy bay không người lái cảm tử (kamikaze) đã được sử dụng trong cuộc tấn công vào chiếc máy bay chỉ huy-cảnh báo sớm trên không của Nga.
Việc phát hành đoạn video rất đã chứng minh rằng, các máy bay không người lái có thể dễ dàng vượt qua các hệ thống phòng không vòng ngoài được cho là để bảo vệ sân bay và có thời gian trinh sát dài đáng kinh ngạc mà ngay cả những nhân viên làm việc bên trong sân bay cũng không phát hiện ra.
Vụ việc cũng một lần nữa cho thấy Moscow đáng bị chỉ trích về khả năng dễ bị tổn thương của các hệ thống phòng không và máy bay quân sự, vốn trước đây đã phải hứng chịu những tổn thất và thiệt hại đáng kể, đặc biệt là tại các địa điểm nằm sâu trong đất nước.
Tuy nhiên, việc các lực lượng Nga và Belarus hoàn toàn bất ngờ trước sự hiện diện của máy bay không người lái kiểu quadcopter ở tầm thấp và tốc độ chậm vào ban ngày cho thấy, việc chống lại những máy bay không người lái như vậy khó khăn như thế nào.
Cuộc tấn công vào chiếc A-50 Mainstay cho thấy rằng, một khi được tùy chỉnh phù hợp, ngay cả những máy bay không người lái thương mại có cũng có thể tiếp cận các trang bị chiến lược, được bảo vệ nghiêm ngặt và trở thành là một mối đe dọa thực sự đối với các mục tiêu trọng yếu.
Được biết, Công ty Công nghệ DJI có trụ sở tại Thâm Quyến, được coi là nhà sản xuất máy bay không người lái dân dụng lớn nhất thế giới.
Các mẫu UAV Quadcopter của hãng này được bán trên ebay với giá chỉ vài trăm USD/chiếc, ví dụ như DJI Mini 2 Drone có giá 369 USD (chưa tới 9 triệu VND), DJI Mini 3 (DJI RC-N1) có giá 540 USD, tương đương khoảng gần 13 triệu VND, DJI Mini 3 Pro (DJI RC) có giá 775 USD, tương đương hơn 18 triệu VND.
