Nhìn lại những bức ảnh chụp của gia đình mình tại Hoàng Sa hơn 70 năm về trước, Đại tá Trần Quân Bảo - nhân chứng lịch sử tỏ ra vô cùng xúc động.
Ông kể: "Vào cuối năm 1938, bố tôi là cụ Trần Văn Phước (1906 - 1978) là cán bộ chuyên môn kỹ thuật về vô tuyến điện do Pháp đào tạo, được chính quyền bảo hộ Pháp bổ nhiệm làm ở trạm Vô tuyến điện đảo Hoàng Sa (khi đó gọi là đảo Paracels) thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam ngày nay.
Họ đã đồng ý để bố tôi được đưa gia đình đi theo, vì lý do cả ba anh em tôi đều còn rất nhỏ, mình mẹ ở lại Hà Nội không thể chăm sóc được.
Vì thế, gia đình tôi gồm bố mẹ và ba anh em chúng tôi đã trở thành những cư dân sinh sống và làm việc ở đảo Hoàng Sa từ những năm 1938 đến giữa năm 1940.
Nhiệm vụ của bố tôi khi ấy là chuyển tải những thông tin về thủy văn của trạm thủy văn tại Hoàng Sa cũng như những thông tin về việc thực thi chủ quyền của người Việt dưới thời Pháp thuộc tại quần đảo này. Cảnh vật và cuộc sống trên đảo đã để lại trong ký ức tuổi thơ của tôi nhiều ấn tượng sâu đậm".
Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Anh hùng vũ trụ Liên xô Giéc-man-ti-tốp trên tàu Hải lâm đi thăm vùng biển Đông Bắc của Tổ quốc, tháng 1/1962. |
Nhìn vào hình ảnh trưng bày khu Trung tâm hành chính của Quân đội Chính quyền Việt Nam Cộng hòa trên đảo Hoàng Sa, Đại tá Bảo nói, ông có thể nhận ra một số hình ảnh quen thuộc đã khắc sâu vào trí nhớ của ông, dù khi đó ông mới chỉ lên 5, lên 6.
"Khi mới ra Hoàng Sa, cảnh vật trên đảo đều hết sức lạ lẫm với một đứa trẻ như tôi. Mẹ và hai em tôi cũng không giấu nổi sự ngạc nhiên, thích thú với những cột vô tuyến điện cao hàng chục mét, cao hơn cả những cột điện ở Hà Nội.
Tôi cũng thắc mắc với bố về những "ngôi nhà không mái" dựng khắp đảo, sau đó ông giải thích tôi mới biết, nhà mái bằng là để tránh bị tốc gió và hứng được nhiều nước mưa.
Dưới nền nhà bao giờ cũng có hầm chứa nước luôn, để tích trữ nước ngọt dùng quanh năm. Mỗi lần mẹ dắt ba anh em chúng tôi đi dạo quanh đảo là mọi người rất quý, hay bế chúng tôi đi chơi.
Khi gia đình tôi bắt đầu ra đảo thì lúc đó tôi mới 5 tuổi, em gái thứ hai 3 tuổi, còn em trái út mới 1 tuổi. Hiện nay, hai em tôi đều đang sinh sống ở TP Hồ Chí Minh", vị Đại tá già nhớ lại.
Theo lời kể của ông Bảo, những năm gia đình ông ra ở Hoàng Sa, ông nghe người lớn nói, ở đó vốn có một trung đội lính Việt do một chỉ huy người Pháp giữ đảo. Tàu cá của các ngư dân Việt Nam cũng dừng chân trên đảo xin nước ngọt hay trú bão thường xuyên.
Trong hồi ức của ông: "Trước khi gia đình tôi ra đảo Hoàng Sa đã có rất nhiều người Việt Nam ở ngoài đấy, có rất nhiều công trình kiên cố, ví dụ lúc đó Pháp đã xây xong trạm khí tượng, trạm vô tuyến điện... Cả nhà tôi ra đảo ở gần hai năm, sau đó có người khác ra làm nhiệm vụ thay bố tôi thì cả gia đình lại về đất liền.
Sau này, nghe bố kể lại, tôi mới biết, người ra đảo Hoàng Sa làm ở trạm Vô tuyến điện đầu tiên là ông Ngô Thế Duông, người Đáp Cầu, Bắc Ninh. ông Duông ra đó làm nhiệm vụ lắp đặt máy, khi lắp đặt xong thì chuyển giao cho bố tôi tiếp nhận và khai thác sử dụng".
Thượng tướng, Viện sỹ Nguyễn Huy Hiệu cùng quan khách thăm triển lãm. |
Chủ quyền của chúng ta đối với hai quần đảo này là có cơ sở pháp lý, không thể tranh cãi. Về khách quan mà nói thì đó là cơ sở quốc tế, từ thời Pháp thuộc hoặc các nước thường xuyên có hoạt động giao thương trên Biển Đông, họ đã lưu lại các bản đồ trên sách đều thể hiện điểm cực Nam lãnh thổ Trung Quốc chỉ đến đảo Hải Nam.
Thứ hai, về bản đồ của Trung Quốc cũng như của Việt Nam, ở các triều đại từ khi dựng nước đến bây giờ, thì bản đồ lãnh thổ của Trung Quốc, điểm cực Nam cũng chỉ đến đảo Hải Nam. Còn bãi cát vàng (nay gọi là Trường Sa, Hoàng Sa) thuộc về chủ quyền của Việt Nam.
Thứ ba, các nhân chứng lịch sử không chỉ của Việt Nam mà còn có cả các nhà khoa học, sử học của rất nhiều nước trên thế giới, họ vẽ bản đồ thế giới đều thể hiện chủ quyền của Trung Quốc điểm cực Nam chỉ đến đảo Hải Nam.
Năm 1974, Trung Quốc dùng sức mạnh quân sự để đánh chiếm Hoàng Sa của chúng ta, chủ quyền đó đã được Chính phủ của Việt Nam Cộng hòa làm chủ rồi, chứ không có cơ sở nào thể hiện Hoàng Sa là của Trung Quốc.
Trong đó, có rất nhiều hiện vật quý giá, lần đầu tiên công bố, như những hiện vật phản ánh hoạt động từ năm 1974, Trung Quốc dùng vũ lực đánh chiếm quần đảo Hoàng Sa.
Rồi, những hiện vật phản ánh Trung Quốc đánh chiếm đảo Gạc Ma năm 1988, có 64 chiến sỹ Hải quân nhân dân Việt Nam hy sinh, những hiện vật liên quan vẫn lưu giữ được đến bây giờ như: Cáng thương, bi đông, mặt nạ, ống thở của chiến sỹ dùng... Dự kiến, cuộc triển lãm mở cửa trong vòng một tháng.
Tái hiện lịch sử hào hùng của dân tộc Chính ủy Tổng cục Hậu cần (Bộ Quốc phòng), Thiếu tướng Lê Văn Hoàng chia sẻ: "Tôi thực sự xúc động trước những hình ảnh, tư liệu, hiện vật đã tái hiện lịch sử hào hùng của dân tộc. Đây là những bằng chứng xác thực khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa. Đồng thời, đã tôn vinh, tri ân những cống hiến, đóng góp to lớn của các lực lượng giữ gìn, bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc, ghi nhận sự ủng hộ của nhân dân yêu chuộng hòa bình, bạn bè quốc tế". |