Đây là cột mốc đánh dấu sự chuyển dịch quan trọng trong bản đồ giáo dục đại học thế giới.
Ngày 2/6, Trung tâm Xếp hạng Đại học Thế giới (CWUR) công bố danh sách 2 nghìn cơ sở giáo dục đại học hàng đầu toàn cầu năm 2025. Bảng xếp hạng được xây dựng trên 4 nhóm tiêu chí: Thành tựu học thuật và nghề nghiệp của cựu sinh viên; chất lượng giảng dạy; thành tựu nghiên cứu; và ảnh hưởng học thuật. Trong đó, tiêu chí nghiên cứu chiếm tỷ trọng cao nhất với 40% tổng điểm.
Lần đầu tiên, Trung Quốc dẫn đầu về số lượng trường được xếp hạng với 346 trường đại học, chiếm 17% tổng số. Trong khi đó, Mỹ, quốc gia từng chiếm ưu thế tuyệt đối trong các bảng xếp hạng học thuật, chỉ còn 319 trường góp mặt, giảm 10 trường so với năm 2024.
Đáng chú ý, không chỉ tăng về số lượng, phần lớn các trường đại học Trung Quốc đều cải thiện vị trí trong bảng xếp hạng. Tiêu biểu, Đại học Thanh Hoa vươn lên vị trí 37, Đại học Bắc Kinh lên hạng 44 và Đại học Hàn lâm Khoa học Trung Quốc lên hạng 46. Các trường khác như Giao thông Thượng Hải, Chiết Giang, Phúc Đán, Trung Sơn, Khoa học và Công nghệ Hoa Trung, Nam Kinh... đều ghi dấu ấn trong top 150.
Theo phân tích của CWUR, sự thăng tiến của các trường đại học Trung Quốc phản ánh hiệu quả của chiến lược đầu tư dài hạn vào giáo dục và nghiên cứu khoa học. Chính phủ Trung Quốc dành khoảng 6% GDP cho nghiên cứu và phát triển - một con số ấn tượng so với nhiều quốc gia phát triển khác.
Đồng thời, mức tài trợ cho các trường đại học tăng trung bình 10% mỗi năm kể từ năm 2024. Riêng năm qua, Trung Quốc đã phân bổ hơn 40 tỷ USD cho các chương trình hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp.
Mô hình phát triển đại học của Trung Quốc đặc biệt chú trọng đến đổi mới sáng tạo trong các lĩnh vực chiến lược như trí tuệ nhân tạo, công nghệ năng lượng sạch, sản xuất thông minh... Các trường đại học không chỉ là trung tâm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, mà còn là đầu tàu nghiên cứu ứng dụng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Dù duy trì 8 trường trong top 10 toàn cầu, hệ thống giáo dục đại học Mỹ đang có dấu hiệu suy giảm. Có đến 83% trường đại học Mỹ giảm thứ hạng so với năm trước, chủ yếu do cắt giảm tài trợ liên bang và bất ổn trong môi trường học thuật. Trường hợp của Đại học Columbia, mất 400 triệu USD tài trợ sau khi bị giám sát về chính sách nội bộ, là ví dụ điển hình cho áp lực chính trị ngày càng lớn mà các trường đại học tại Mỹ đang đối mặt.
Từ kết quả xếp hạng năm 2025, có thể thấy rõ vai trò then chốt của chính sách giáo dục - khoa học trong định hình vị thế quốc gia trên trường quốc tế. Sự bứt phá của Trung Quốc là minh chứng cho hiệu quả của tầm nhìn chiến lược, sự ưu tiên đầu tư công vào giáo dục và khả năng kết nối nhà trường với nền kinh tế thực tiễn.
Chủ tịch CWUR, ông Nadim Mahassen, nhận định: “Đầu tư vào giáo dục và nghiên cứu là yếu tố then chốt quyết định sức mạnh và tương lai của một quốc gia. Sự thụt lùi của các nền giáo dục lớn như Mỹ hay Brazil là lời cảnh tỉnh rõ ràng”.
