Sự kiện do Liên đoàn Lao động tỉnh Bắc Giang, Tạp chí Lao động và Công đoàn phối hợp với Quỹ Phòng chống tác hại của Thuốc lá phối hợp tổ chức.
Những con số "biết nói"
Phát biểu khai mạc, ông Ngọ Duy Hiểu - Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nhấn mạnh: Mỗi đoàn viên công đoàn cần trở thành một “tấm lá chắn” bảo vệ cộng đồng; không hút thuốc tại nơi làm việc, dám nhắc nhở đồng nghiệp khi họ hút thuốc không đúng nơi quy định, tích cực tham gia các chiến dịch chống khói thuốc – đó là trách nhiệm công dân, là bổn phận người lao động tiến bộ.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm, hơn 8 triệu người trên thế giới tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá, trong đó có tới 1,3 triệu người chết do hút thuốc thụ động.
Tại Việt Nam, con số này cũng rất đáng lo ngại. Ước tính mỗi năm có trên 100.000 ca tử vong liên quan đến thuốc lá. Trong đó, khoảng 84.500 người chết do hút thuốc chủ động và hơn 18.800 người tử vong do hút thuốc thụ động. Đó là những cái chết có thể ngăn ngừa được nếu chúng ta hành động kịp thời và quyết liệt.
Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, thuốc lá còn để lại gánh nặng kinh tế nặng nề cho xã hội. Theo số liệu từ WHO, tổng thiệt hại kinh tế do thuốc lá gây ra cho Việt Nam lên tới khoảng 108 nghìn tỷ đồng mỗi năm – gấp hơn 5 lần số thuế thu được từ ngành công nghiệp thuốc lá.
Ngày Thế giới không thuốc lá năm 2025 có chủ đề “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo”, là lời cảnh báo mạnh mẽ từ Tổ chức Y tế thế giới, phơi bày những chiến lược tinh vi của các tập đoàn sản xuất thuốc lá. Họ không ngừng quảng bá, tiếp thị những sản phẩm gây nghiện dưới vỏ bọc “ít độc hại hơn”, “sành điệu hơn”, nhắm đến thanh thiếu niên, người trẻ và cả đoàn viên công đoàn.
“Chúng ta không thể để những thế hệ tương lai phải gánh chịu hậu quả chỉ vì sự thiếu hành động hôm nay. Ngăn chặn việc sử dụng thuốc lá – đặc biệt trong giới trẻ, công nhân, viên chức, lao động là nhiệm vụ sống còn không chỉ của ngành Y tế, mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội, tổ chức Công đoàn có vai trò then chốt”, ông Ngọ Duy Hiểu khẳng định.
Trong suốt 12 năm qua, tổ chức Công đoàn Việt Nam luôn là lực lượng tiên phong đồng hành cùng Chính phủ, ngành Y tế và toàn xã hội trong thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Đây vừa là trách nhiệm, vừa là lời cam kết chăm lo cho sức khỏe của đoàn viên và người lao động – những người đang ngày ngày đóng góp cho sự phát triển của đất nước.
Với sự vào cuộc đồng bộ, đến nay đã có hơn 87% công đoàn cơ sở triển khai xây dựng môi trường làm việc không khói thuốc; trên 1 triệu đoàn viên và người lao động đã bỏ hoặc giảm hút thuốc lá. Những con số ấy đã minh chứng cho sức lan tỏa của một phong trào giàu tính nhân văn và trách nhiệm xã hội.
Tuy nhiên, công tác phòng, chống tác hại thuốc lá cần tiếp tục được đẩy mạnh, đổi mới và nhân rộng các mô hình hiệu quả, gắn với các hoạt động chăm lo đời sống, sức khỏe người lao động.
Hưởng ứng cam kết
Hưởng ứng cam kết của Chính phủ với Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá của WHO, tổ chức Công đoàn Việt Nam sẽ tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt, đồng hành cùng các cơ quan chức năng phấn đấu đến năm 2030, đưa tỷ lệ hút thuốc ở nam giới xuống còn 35% như mục tiêu đã đề ra.
Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam kêu gọi và đề nghị các cấp Công đoàn trên toàn quốc tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, vận động đoàn viên, người lao động tích cực tham gia xây dựng môi trường làm việc không khói thuốc. Trong đó, cần tập trung triển khai đồng bộ và hiệu quả các nhóm giải pháp khác nhau.
Trong đó, Công đoàn các cấp phải chủ động phát động các chiến dịch truyền thông sâu rộng, đi vào thực chất. Không chỉ đơn thuần là thông tin tuyên truyền, mà phải biến những cảnh báo khô khan về tác hại của thuốc lá thành những thông điệp lay động trái tim, chạm tới nhận thức và cảm xúc của từng đoàn viên, người lao động.
Thường xuyên tổ chức những buổi sinh hoạt chuyên đề, toạ đàm tại tổ công đoàn, các hội thi tìm hiểu kiến thức phòng chống tác hại thuốc lá… để chuyển hóa nhận thức thành hành động; kiến tạo môi trường làm việc không khói thuốc.
Công đoàn cần chủ động phối hợp với người sử dụng lao động xây dựng và thực thi nội quy nghiêm cấm hút thuốc trong khuôn viên làm việc. Ở những đơn vị đặc thù, cần thiết lập các khu vực dành riêng cho người hút thuốc, đảm bảo tách biệt, không ảnh hưởng tới sức khỏe người khác. Tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý các hành vi vi phạm, tạo môi trường lao động thực sự an toàn, lành mạnh và văn minh.
Hỗ trợ thực chất cho đoàn viên, người lao động cai nghiện thuốc lá. Việc bỏ thuốc không thể chỉ dựa vào chế tài cấm đoán. Công đoàn các cấp cần chủ động phối hợp với ngành Y tế, các tổ chức chuyên môn triển khai các chương trình tư vấn, khám sức khỏe, cung cấp thuốc hỗ trợ cai nghiện thuốc lá miễn phí hoặc giá ưu đãi. Đồng thời, tôn vinh những tấm gương đoàn viên công đoàn gương mẫu bỏ thuốc lá.
Phòng, chống tác hại thuốc lá không chỉ là hành động vì hiện tại, mà là đầu tư cho tương lai. Làm được điều đó, không chỉ sức khỏe của đoàn viên, người lao động được bảo vệ mà còn góp phần xây dựng môi trường lao động xanh – sạch – an toàn, phù hợp với tinh thần của một đất nước đang đổi mới toàn diện, tiến tới phát triển bền vững.
“Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam khẳng định cam kết sẽ tiếp tục đồng hành, sát cánh cùng các cấp công đoàn, các ngành, các doanh nghiệp và toàn thể người lao động trong hành trình ý nghĩa, nhân văn này”, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Ngọ Duy Hiểu nói.
