“Đồng bào Việt phục” vốn là đồ án tốt nghiệp của nhóm ba sinh viên Minh Thảo, Lê Vũ Huyền Trân và Đặng Thảo Nhi (K13, K14 chuyên ngành Thiết kế đồ họa, ĐH FPT Cần Thơ). Sau những đánh giá tích cực từ Hội đồng bảo vệ đồ án, những người trẻ đã phát triển đề tài thành dự án có tính chính xác từ góc độ lịch sử - văn hoá.
Từ đồ án tốt nghiệp
“Đồng bào Việt phục” là dự án sách kết hợp với công nghệ thực tế ảo tăng cường AR (augmented reality), minh họa trang phục truyền thống của 54 dân tộc Việt Nam. Trong đó, mỗi trang sách không chỉ mang đến các bộ nam phục và nữ phục truyền thống của từng dân tộc mà còn cung cấp thông tin chất liệu, họa tiết, ý nghĩa văn hoá.
Đại diện nhóm dự án cho rằng, nhiều bạn trẻ chỉ biết Việt Nam có 54 dân tộc anh em mà ít người hiểu phong tục tập quán, trang phục truyền thống, ngôn ngữ... của họ khác nhau như thế nào.
Để góp phần phát triển, lưu trữ và quảng bá nền văn hóa Việt, nhóm quyết định làm artbook về trang phục của 54 dân tộc một cách chi tiết nhất. Điểm nổi bật tạo nên sự khác biệt của nhóm là dùng AR cho nhân vật di chuyển trên nền nhạc.
Ban đầu, “Đồng bào Việt phục” vốn chỉ là đồ án tốt nghiệp của ba sinh viên thuộc Trường Đại học FPT Cần Thơ. Trong đó, Thảo Nhi chịu trách nhiệm thu thập thông tin, Minh Thảo đảm nhiệm phần thiết kế và Huyền Trân dựng AR cho các nhân vật.
Tuy nhiên, sau khi tham khảo với cố vẫn mỹ thuật Sơn Tùng, nhóm được thúc đẩy phát triển đồ án thành một dự án cộng đồng dài hơi và mang đậm ý nghĩa hơn. Đồng thời, các bạn trẻ cũng xác định không chỉ là cơ hội để số hoá công nghệ về Việt phục, mà còn là thời cơ để quảng bá trang phục truyền thống của 54 dân tộc anh em trên nền tảng thực tế ảo.
Đến dự án bảo tồn văn hoá
Ý tưởng sáng tạo của “Đồng bào Việt phục” mang tính nhẹ nhàng, dễ tiếp cận.
Tuy nhiên, khi bắt tay vào việc thì lại có quá nhiều công đoạn phức tạp. Ba cô gái phải gấp rút hoàn thành dự án trong vòng 15 tuần để kịp hạn nộp đồ án. Minh Thảo chia sẻ, khó khăn lớn nhất các bạn gặp phải nằm ở khâu tìm kiếm thông tin.
Có rất nhiều nguồn thông tin khác nhau, và thậm chí là sai lệch. Có những tư liệu nói về dân tộc này những lại nhầm sang trang phục dân tộc khác. Thậm chí, nhóm cũng phải đối mặt với các trang phục mang tính biến tấu.
Vì vậy nên sau khi hoàn tất sản phẩm cho đồ án, nhóm vẫn phải tiếp tục chỉnh sửa, thêm nhiều chi tiết khác để hoàn thiện cả về thông tin lẫn hình ảnh. “Dù rất khó khăn và nhiều thử thách, nhưng quá trình thực hiện “Đồng bào Việt phục” đã mang lại nhiều kiến thức bổ ích về văn hoá, trang phục cũng như tập tục của các dân tộc”, Huyền Trân cho hay.
Theo dự tính ban đầu của nhóm, mỗi nhân vật minh hoạ sẽ có một bản dựng riêng. Tuy nhiên, khi triển khai cả nam và nữ phục thì tổng cộng có đến 108 mã khác nhau. Số lượng quá lớn dẫn đến khó quản lý và bối rối đối với công chúng khi tìm hiểu. Bởi vậy họ phải làm lại từ đầu, để hai nhân vật nam – nữ gộp chung một mã.
Đặc biệt, mỗi cặp hình minh họa ứng với từng dân tộc đều có một mã QR riêng để người đọc quét mã thông qua camera điện thoại và nhìn thấy phiên bản ảnh nổi AR sinh động của các nhân vật ngay trên màn hình.
Hiện nay, toàn bộ 108 hình minh họa của 54 dân tộc đã được đăng tải trên trang nhóm Facebook “Đồng bào Việt phục”. Tuy nhiên, các mã QR vẫn chưa được công bố và sẽ tiết lộ trong tương lai gần khi mọi việc đã hoàn tất.
“Hi vọng “Đồng bào Việt phục” có thể trở thành tài liệu để tất cả mọi người tra cứu, tìm hiểu sâu sắc về các dân tộc trên đất nước Việt Nam. Từ đó, đưa những nét đẹp văn hóa, truyền thống đến với nhiều bạn trẻ nói riêng, người Việt Nam nói chung hay thậm chí quảng bá ra với thế giới”, đại diện nhóm cho hay.
Anh Sơn Tùng, cố vấn mỹ thuật của dự án minh họa “Đồng bào Việt phục”, cho rằng: “Những năm gần đây, phong trào tìm hiểu trang phục truyền thống, phục dựng cổ phục ngày càng được quan tâm.
Tuy nhiên, các hoạt động này lại có phần “thiên vị” trang phục truyền thống của dân tộc Kinh. Trong khi đó, Việt Nam với các dân tộc thiểu số còn sở hữu những bộ trang phục truyền thống khác với vẻ đẹp và ý nghĩa không hề thua kém”.
Anh Sơn Tùng cho biết thêm, bên cạnh kế hoạch hoàn thiện cuốn sách “Đồng Bào Việt phục”, nhóm cũng đang cố gắng để có thể thực hiện một buổi triển lãm kết hợp AR về trang phục truyền thống của 54 dân tộc Việt Nam sau khi kết thúc giãn cách xã hội.
Trên thị trường artbook hiện nay, sản phẩm văn hoá về trang phục truyền thống các dân tộc khá hiếm, có AR lại càng ít. Bởi đa số những cuốn sách và bài nghiên cứu tập trung sâu vào phương diện hình ảnh và trang phục thời xưa của từng dân tộc.
Vì vậy, “Đồng bào Việt phục” có thể được coi là cách tiếp cận hình ảnh mới mẻ, ứng dụng công nghệ hiện đại để góp phần quảng bá văn hóa dân tộc.
