Hiện thực hóa mục tiêu bằng cách nào?
Ông Nguyễn Thành Phong - Chủ tịch TPHCM cho rằng, các chuyên gia kinh tế, nhà làm chính sách, chiến lược cần phân tích, đánh giá, dự báo các yếu tố, điều kiện phát triển đặc thù, khơi dậy các tiềm năng, thế mạnh của TP. Tìm kiếm các mô hình, giải pháp đột phá để phát triển TP trong bối cảnh mới và cụ thể là các mô hình, giải pháp thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TPHCM lần thứ XI xác định 3 mốc mục tiêu cụ thể. Đến năm 2025, nơi đây sẽ là đô thị thông minh, thành phố dịch vụ, công nghiệp theo hướng hiện đại, giữ vững vai trò đầu tàu kinh tế, động lực tăng trưởng của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước. Đi đầu trong đổi mới sáng tạo, có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình. GRDP bình quân đầu người đạt 8.500 USD.
Đến năm 2030, sẽ là thành phố dịch vụ, công nghiệp hiện đại, đầu tàu về kinh tế số, xã hội số. GRDP bình quân đầu người khoảng 13.000 USD. Trở thành trung tâm về kinh tế, tài chính, thương mại, khoa học công nghệ và văn hóa của khu vực Đông Nam Á.
Đến năm 2045, TP sẽ trở thành trung tâm về kinh tế, tài chính của châu Á, phát triển bền vững. GRDP bình quân đầu người khoảng 37.000 USD, là điểm đến hấp dẫn toàn cầu.
Theo Bộ Công Thương để hiện thực hóa mục tiêu trên TP cần tập trung đổi mới về mô hình tăng trưởng theo chiều sâu, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu với những định hướng chiến lược cụ thể.
Về công nghiệp, TP cần tiếp tục đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu trong phát triển các ngành công nghiệp của thành phố, hướng trọng tâm và đi vào chiều sâu trong phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ (CNHT) và các ngành công nghiệp có giá trị gia tăng cao.
Đồng thời, TP cần phải trở thành trung tâm và là đầu mối tạo dựng các chuỗi liên kết trong phát triển công nghiệp của vùng và của cả nước. Trong đó, ưu tiên, phát triển 4 ngành công nghiệp trọng yếu, tập trung vào 6 phân ngành công nghiệp ưu tiên như: Sản xuất sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, thiết bị điện, chế biến thực phẩm, đồ uống, hàng điện tử - công nghệ thông tin, sản phẩm từ cao su - plastic.
Về thương mại, TP phải thúc đẩy xuất khẩu, khai thác hiệu quả các cơ hội mang lại từ các hiệp định thương mại tự do (FTAs) mà Việt Nam đã ký kết, đặc biệt là các FTAs thế hệ mới như CPTPP và EVFTA.
Theo Bộ Công Thương, TP vừa là trung tâm sản xuất lớn, nhưng đồng thời cũng là địa bàn của các DN đầu mối xuất khẩu lớn của cả nước. Do vậy, nếu các DN của TP tận dụng tốt các FTAs sẽ có ý nghĩa và tác dụng rất lớn để các địa phương và DN khác trong vùng và trong cả nước cùng làm tốt.
Không “biếu bánh” cho nhà đầu tư ngoại
Tiến sĩ Trần Du Lịch - Chuyên gia kinh tế cho rằng vai trò, vị trí của TP đã nâng lên theo từng thời kỳ trong suốt 45 năm qua. TP vẫn đóng góp hơn 20% GDP và 30% ngân sách, nhưng một số ngành giảm dần về tỉ trọng, trong đó có tỉ trọng về dịch vụ thị trường tài chính đã giảm so với kỳ vọng.
Trước biến động ngày một mạnh mẽ trên toàn cầu, TS Trần Du Lịch đánh giá khả năng “chống chịu” của TP đang yếu dần. Mà theo ông, bất cập lớn nhất của TP vẫn là hạ tầng, nhất là giao thông kết nối vùng còn chậm.
Muốn phát triển đúng tốc độ và kỳ vọng, trong những năm tới, theo TS Trần Du Lịch, TPHCM cần ưu tiên những chính sách và giải pháp mang tính đột phá về hạ tầng giao thông kết nối vùng. Mặt khác, TP cần một mô hình quản lý đô thị phù hợp để phát huy cao nhất thế mạnh về vị trí và vai trò của TP.
Động lực tăng trưởng kinh tế của TP cần phải dựa vào 5 trụ cột chính. Đó là công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp sạch, sản phẩm công nghệ. Dịch vụ cảng và Logistics. Giáo dục, đào tạo, khoa học - công nghệ gắn với trung tâm khởi nghiệp sáng tạo. Phát triển thị trường tài chính gắn với xây dựng trung tâm tài chính và thương mại Thủ Thiêm. Thị trường bất động sản gắn với quá trình đô thị hóa.
“TPHCM không cần cơ chế đặc thù, chỉ cần cơ chế phù hợp. Hiện nay theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương, điều 11, 12, 13 có 3 cơ chế rất rõ, thế nào là phân cấp, phân quyền, thế nào là ủy quyền, nhưng trong các Luật chuyên ngành thì không có cơ chế này.
Do đó căn cứ nội dung điều 11, 12, 13 tổ chức chính quyền địa phương, và những Luật chuyên ngành liên quan chế định, TP hoàn toàn có thể chủ động, chịu trách nhiệm về vấn đề đó để tạo “bước nhảy” lớn trong phát triển kinh tế - xã hội” – TS Trần Du Lịch nhấn nói.
TS Vũ Thành Tự Anh - Giám đốc Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright cho rằng TP cần chọn chiến lược để phát triển, quyết liệt chuyển sang hướng dịch vụ. Theo TS Anh, nếu TP tiếp tục định vị phát triển công nghiệp thì sẽ mãi mãi đánh mất cơ hội của mình trong 10 - 20 năm nữa.
“Trong 10 năm nữa, động lực của TP phải là năng suất, phát triển doanh nghiệp tư nhân nội địa, tăng cường năng lực cạnh tranh nội địa, mở cửa thị trường, quốc tế. Khuyến khích tăng năng suất, phát triển cơ sở hạ tầng, nhất là việc hình thành một số bộ ngành then chốt của cả nước. Hình thành Trung tâm tài chính quốc gia đặt tại TP… Chúng ta cần bứt phá ngay trong tư duy.
Hội nhập là quan trọng nhưng nội lực mới là then chốt. Không có một quốc gia nào phát triển nhờ ngoại lực cả. Nếu không tận dụng được điều này, thì khác nào biếu “miếng bánh” này cho các nhà đầu tư nước ngoài” – TS Vũ Thành Tự Anh nhấn mạnh.
