TPHCM 'cởi trói' thủ tục, thúc đẩy đầu tư FDI

Nhiều trăn trở

Theo số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính), chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025, TPHCM dẫn đầu cả nước với 4,8 tỷ USD vốn đầu tư đăng ký, chiếm 16,8% tổng vốn FDI toàn quốc.

TPHCM cũng đứng đầu cả nước về số lượng dự án mới (49,3%), với vốn điều chỉnh (29,3%), và vốn góp - mua cổ phần (71,2%). Đây là những con số thể hiện rõ vai trò của TPHCM như động lực tăng trưởng chính của Việt Nam.

Theo đại diện các Hiệp hội đầu tư nước ngoài, TPHCM thời gian qua đã có những cải cách tổng thể nhằm chuẩn bị cho giai đoạn phát triển tiếp theo của thành phố và quốc gia. Thành phố đã sắp xếp, hợp nhất các đơn vị hành chính, cơ quan quản lý hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân.

Về cơ sở hạ tầng, TPHCM định hướng phát triển theo mô hình TOD (đô thị gắn với giao thông công cộng), tập trung quy hoạch khu dân cư, thương mại và công trình công cộng quanh các tuyến giao thông trọng điểm như tuyến Metro số 1. Đây được xem là hướng đi triển vọng để xây dựng một đô thị hiện đại và bền vững.

Tuy nhiên, theo ông Seck Yee Chung, Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Singapore, để TPHCM trở thành đầu tàu của cả nước trong giai đoạn phát triển mới, vẫn còn một số vấn đề trọng yếu cần được quan tâm giải quyết, đặc biệt là các thủ tục hành chính.

Một trong những thách thức lớn nhất đối với các nhà đầu tư là quy trình cấp phép còn phức tạp và kéo dài, đặc biệt là các giấy phép con chỉ áp dụng cho nhà đầu tư nước ngoài. Dù thời hạn xử lý theo quy định là 13 ngày làm việc, song thực tế quá trình này có thể kéo dài từ 9 đến 12 tháng do việc xin ý kiến từ nhiều sở, ngành khác.

Từ thực tế này, ông Seck Yee Chung đề xuất, chính quyền TPHCM xem xét và ban hành quy định nhằm rút ngắn thời hạn cấp phép giấy phép kinh doanh và bảo đảm việc tuân thủ đúng thời hạn này.

Cơ quan chức năng cần yêu cầu các cơ quan cấp phép thực hiện nghiêm túc thời hạn xử lý hồ sơ, đồng thời hướng dẫn rõ ràng, cụ thể hơn về nội dung hồ sơ cần nộp, giúp giảm thiểu số lần bổ sung, hoàn thiện hồ sơ.

Theo ông Travis Mitchell, Giám đốc Điều hành Hiệp hội Thương mại Mỹ (AmCham), việc tinh gọn bộ máy hành chính và giảm bớt thủ tục của Nhà nước nói chung và chính quyền TPHCM nói riêng đang nỗ lực tạo môi trường đầu tư thuận lợi nhất cho doanh nghiệp.

Ông cho rằng, việc đảm bảo cấp giấy phép kinh doanh và giấy phép hoạt động đúng thời hạn, thống nhất chính sách thuế và phí giữa các địa phương, cũng như đơn giản hóa thủ tục hải quan, đều là những yếu tố có thể tăng cường niềm tin cho doanh nghiệp.

Ông Erick Contreras, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại châu Âu (EuroCham) cho rằng, thúc đẩy FDI không chỉ là thu hút đầu tư, mà là sự thu hút đầu tư chất lượng cao. Với nền kinh tế năng động và vị trí chiến lược, TPHCM có tiềm năng trở thành trung tâm tài chính quốc tế thành công của Việt Nam. Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này, thành phố cần tiếp tục nâng cao tính minh bạch trong chính sách và nâng cao hiệu suất trong quản lý, thực thi.

Tuy nhiên, ông Erick Contreras cho rằng, dù đã có nhiều nỗ lực cải thiện, tình trạng chậm trễ trong thông quan hàng hóa vẫn là mối quan tâm thường trực của doanh nghiệp.

“EuroCham đã và đang phối hợp chặt chẽ với Chi cục Hải quan II tại TPHCM nhằm nhận diện các điểm nghẽn và hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ quy trình. Chúng tôi tin rằng vẫn còn dư địa để đơn giản hóa và tăng tốc quy trình hơn”, ông nói.

Theo đại diện EuroCham, những dự án tuyến metro đang được xây dựng và các tuyến xe buýt điện được triển khai rộng hơn là một tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, cần ưu tiên hơn nữa việc tích hợp hệ thống giao thông công cộng đa phương thức, giúp giảm tắc nghẽn, cắt giảm khí thải và nâng cao chất lượng cuộc sống.

“Cởi trói” thủ tục

TS Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TPHCM cho biết, thành phố đang đặt trọng tâm vào chất lượng tăng trưởng với mục tiêu đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng GRDP đạt 60% và kinh tế số chiếm từ 30 - 40%/GRDP. Tầm nhìn đến năm 2045, TPHCM sẽ trở thành siêu đô thị quốc tế, nằm trong nhóm 100 thành phố tốt nhất thế giới.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, TS Trương Minh Huy Vũ cho biết, thành phố sẽ tập trung vào 5 nhóm giải pháp chiến lược, gồm: Hoàn thiện thể chế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng, phát triển hạ tầng chiến lược, thu hút đầu tư và phát triển nguồn nhân lực.

Trong các giải pháp này, nổi bật là việc hoàn thiện thể chế bằng cách đề xuất cơ chế đặc thù vượt khung, chính sách đột phá về năng lượng tái tạo và tháo gỡ điểm nghẽn bất động sản, vốn, đồng thời xây dựng khung pháp lý chuyển đổi số.

Ở góc độ quản lý Nhà nước, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được cho biết, thành phố sẽ cải cách mô hình quản trị theo hướng cắt giảm thủ tục hành chính ở 3 thành tố gồm: Chi phí, thời gian và thành phần thủ tục hồ sơ.

Chính quyền thành phố luôn bảo vệ quyền lợi, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, giải quyết nhanh và đồng bộ các vướng mắc của doanh nghiệp.

Theo Chủ tịch UBND TPHCM, thành công của doanh nghiệp FDI là thước đo của năng lực điều hành và môi trường đầu tư của TPHCM.

Theo ông, cải cách thủ tục không phải là việc của “một ngày một bữa”, khó mấy cũng phải làm. Lãnh đạo TPHCM mong muốn các doanh nghiệp FDI cùng đồng hành, góp ý cho chính quyền thành phố để cải thiện môi trường đầu tư, hướng đến phục vụ doanh nghiệp tốt hơn.

Về nguyên tắc lựa chọn nhà đầu tư, thành phố sẽ đổi mới mô hình tăng trưởng, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, lấy kinh tế xanh làm trụ cột nhằm thúc đẩy kinh tế tri thức.

TPHCM sẽ không trở thành “cứ điểm” lắp ráp, gia công mà sẽ ưu tiên thu hút vốn đầu tư FDI vào các ngành công nghệ cao, các công đoạn tạo giá trị gia tăng cao, không chỉ mang giá trị kinh tế, mà còn kiến tạo tương lai cho thành phố.