Phát biểu chúc mừng các tác giả, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc thay mặt lãnh đạo Bộ GD&ĐT đã bày tỏ vui mừng khi các thầy, cô vượt qua nhiều khó khăn trong cuộc sống, công việc, vẫn giữ ngọn lửa đam mê với khoa học, và đang đóng góp vào kho tàng tri thức, văn hoá của thế giới. Mong các thầy, cô sẽ tiếp tục giữ vững sự đam mê với khoa học và tiếp tục có những công trình khoa học được công bố trong những năm tiếp theo.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc cũng gửi lời cảm ơn đến các thành viên Hội đồng chấm giải thưởng vòng sơ khảo và chung khảo đã dành nhiều thời gian tâm huyết, làm việc công tâm để lựa chọn ra những công trình tiêu biểu và xứng đáng nhất.
Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2010-2020 (Chương trình Toán) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1483/QĐ – TTg ngày 17 tháng 8 năm 2010 với một trong những mục tiêu nhằm nâng cao trình độ, vị thế của Toán học Việt Nam trên trường quốc tế. Một trong những giải pháp đã được tiến hành là tăng số lượng và chất lượng công bố quốc tế, đồng thời trao thưởng cho các công trình xuất sắc để khuyến khích các nhà toán học trẻ.
Từ năm 2012, Ban Điều hành Chương trình Toán đều đặn tổ chức xét chọn và trao thưởng cho các công trình Toán học đăng ở các tạp chí quốc tế uy tín. Các công trình được xét thưởng phải đáp ứng điều kiện tiên quyết là có ít nhất một đồng tác giả là giảng viên của một trường đại học trong nước (mỗi năm tối đa có 100 công trình được trao thưởng). Qua 9 kỳ xét thưởng, cho đến năm 2020, Chương trình Toán đã hỗ trợ hơn 23 tỷ đồng cho 736 công trình công bố quốc tế với mức thưởng mỗi năm từ 17,25 - 37,25 triệu đồng/công trình.
Giải thưởng công trình Toán học xuất sắc giai đoạn 2021-2030 là sự kế thừa những thành công trước đó thuộc Chương trình Toán giai đoạn 2010 - 2020. Một trong những mục tiêu cụ thể quan trọng của Chương trình Toán giai đoạn 2021-2030 là “Phấn đấu tăng gấp đôi số lượng công bố trên các tạp chí trong Danh mục tạp chí có uy tín trên thế giới (tạp chí SCIE) so với giai đoạn 2010 - 2020”.
Thực hiện nhiệm vụ giải pháp của Chương trình Toán giai đoạn mới, Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán phối hợp với Vụ Khoa học Công nghệ - Bộ GD&ĐT xây dựng Quy chế xét tặng Giải thưởng công trình Toán học xuất sắc thuộc Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2021 đến 2030. Ngày 30/12/2022, Quy chế đã được Bộ GD&ĐT ban hành tại Quyết định 4657/QĐ-BGDĐT. Trong đó, có ba điểm thay đổi quan trọng nhất của Giải thưởng Công trình Toán học xuất sắc giai đoạn này so với giai đoạn trước.
Đây là giải thưởng KHCN cấp Bộ, thực hiện 3 năm/1 lần (trước đây là xét thưởng hàng năm). Số lượng giải thưởng ít hơn - tối đa 3 năm 60 công trình (trước đây mỗi năm 100 công trình), và chỉ dành cho các công trình công bố trên tạp chí quốc tế uy tín cao. Mức thưởng cao hơn và được chia thành Giải Nhất, Giải Nhì và Giải Ba.
Năm 2023 trong đợt xét tặng Giải thưởng đầu tiên, Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán đã nhận được 161 hồ sơ đăng ký xét thưởng công trình Toán học, trong đó có 34 hồ sơ do tác giả nữ đăng ký (chiếm 21,11%). Ngày 21 tháng 12 năm 2023, Bộ GD&ĐT ban hành Quyết định số 4399/QĐ-BGDĐT Về việc phê duyệt kết quả xét tặng Giải thưởng công trình Toán học xuất sắc năm 2023 thuộc Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2021 đến 2030. Danh sách đạt giải bao gồm 35 công trình (thuộc 20 cơ sở giáo dục đại học Việt Nam).
Đối với tập thể, 3 cơ sở giáo dục có số lượng công trình đạt giải cao nhất là Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội: có 5 công trình đạt giải (2 giải Nhất, 1 giải Nhì và 2 giải Ba - Hệ số điểm quy đổi là 37); Đại học Bách Khoa Hà Nội: có 4 công trình đạt giải (2 giải Nhì và 2 giải Ba - Hệ số điểm quy đổi là 24); Trường Đại học Sư phạm Hà Nội: có 3 công trình đạt giải (1 giải Nhất và 2 giải Ba - Hệ số điểm quy đổi là 20) sẽ được nhận bằng khen của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Giải thưởng công trình Toán học xuất sắc được trao tặng 3 năm/1 lần là sự vinh danh, khuyến khích nhà khoa học có những công trình công bố chất lượng cao, góp phần vào việc thực hiện mục tiêu của Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2021 đến 2030. Đó là “Tiếp tục phát triển Toán học Việt Nam bền vững và mạnh mẽ về mọi mặt: nghiên cứu, ứng dụng và đào tạo, tương xứng với tiềm năng trí tuệ của con người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu của đất nước trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; đưa Toán học trở thành một bộ phận hữu cơ trong sự phát triển chung của khoa học, công nghệ và kinh tế - xã hội; nâng cao vị thế của Toán học Việt Nam trong khu vực và trên thế giới”.
