Chánh án TAND tỉnh Quảng Ninh bị cảnh cáo vì tha tù sai cho Phan Sào Nam
Từ ngày 6 đến ngày 8/9, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương đã họp Kỳ thứ sáu. Tại Kỳ họp này UBKT Trung ương đã xem xét, kết luận một số nội dung trong đó có xem xét kết quả kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm trong việc xét, quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù đối với phạm nhân Phan Sào Nam tại Trại giam Quảng Ninh.
UBKT Trung ương nhận thấy Ban cán sự Đảng (BCSĐ), Bí thư BCSĐ các nhiệm kỳ 2015-2020 và 2020-2025, một số Uỷ viên BCSĐ, lãnh đạo và cán bộ TAND tỉnh Quảng Ninh đã vi phạm các quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước; vi phạm các Quy chế làm việc của Tỉnh ủy, BCSĐ TAND tỉnh; vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo trong việc xét, quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho phạm nhân Phan Sào Nam khi không đủ điều kiện.
Theo UBKT Trung ương, vi phạm của BCSĐ TAND tỉnh Quảng Ninh và các cá nhân nêu trên là nghiêm trọng, gây bức xúc trong xã hội, ảnh hưởng xấu đến công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước và uy tín của tổ chức đảng, của ngành Tòa án.
Xét nội dung, tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm; căn cứ quy định của Đảng về xử lý kỷ luật tổ chức Đảng và Đảng viên vi phạm, UBKT Trung ương quyết định thi hành kỷ luật Cảnh cáo BCSĐ TAND tỉnh Quảng Ninh các nhiệm kỳ 2015-2020 và 2020-2025.
Cảnh cáo các cán bộ Hoàng Văn Tiền (Tỉnh ủy viên, Bí thư BCSĐ, Bí thư Đảng ủy, Chánh án TAND tỉnh); Phạm Thị Hương Giang (Uỷ viên BCSĐ, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Chánh án TAND tỉnh); Nguyễn Trí Chinh (Uỷ viên BCSĐ, Phó Chánh án TAND tỉnh); Nguyễn Thúy Hằng (Bí thư Chi bộ, Chánh Tòa Dân sự) và Nguyễn Thị Thu Hiền (Phó Trưởng Phòng Kiểm tra nghiệp vụ và Thi hành án, TAND tỉnh Quảng Ninh).
UBKT Trung ương yêu cầu Ban Thường vụ Đảng ủy Công an Trung ương, BCSĐ TAND tối cao, BCSĐ Viện KSND Tối cao, Ban Thường vụ Tỉnh ủy các tỉnh Quảng Ninh, Phú Thọ chỉ đạo xem xét, xử lý các tổ chức, cá nhân có vi phạm, khuyết điểm liên quan đến việc xét, quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho phạm nhân Phan Sào Nam, báo cáo kết quả thực hiện về UBKT Trung ương.
Quyết định giảm án, tha tù trước thời hạn cho Phan Sào Nam là không có căn cứ
Theo bản án phúc thẩm, ngày 12/3/2019, Phan Sào Nam bị Toà án nhân dân cấp cao tại Hà Nội xử phạt 2 năm tù về tội Tổ chức đánh bạc, 3 năm tù về tội Rửa tiền. Thời hạn tính từ ngày 27/10/2017. Phần trách nhiệm dân sự, tổng các khoản tiền Phan Sào Nam phải thi hành là hơn 1.475 tỷ đồng.
Tuy nhiên, trong quá trình thi hành án, TAND Quảng Ninh đã ban hành 2 quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù tổng cộng 22 tháng 7 ngày đối với Phan Sào Nam. Đến ngày 6/2, Nam được ra tù.
Theo nhận định của Viện KSND Cấp cao tại Hà Nội, 2 quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù là không đủ điều kiện và không có căn cứ, đề nghị TAND cấp cao tại Hà Nội xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm theo hướng hủy 2 quyết định này.
Viện dẫn luật hiện hành và Thông tư liên tịch số 02/2013 cho hay, phạm nhân lĩnh án 5 năm được giảm án khi chấp hành được 1/3 thời hạn phạt tù và phải có ít nhất 6 tháng hoặc 2 quý liền kề xếp loại thi đua từ khá trở lên.
Tuy nhiên, Phan Sào Nam chỉ mới được xếp loại Khá quý III năm 2019 còn quý IV năm 2019, Nam bị xếp loại trung bình.
Căn cứ cho rằng, ngoài việc xếp loại thi đua chấp hành án phạt tù, Phan Sào Nam đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù trong trường hợp đặc biệt là lập công.
Tuy nhiên, kết quả xác minh thể hiện trong quá trình giam giữ, không có việc Phan Sào Nam viết thư động viên Lê Văn Kiên về nước đầu thú như văn bản của Cơ quan điều tra Công an tỉnh Phú Thọ. Điều tra viên và cán bộ điều tra không biết Phan Sào Nam tác động đến gia đình đối tượng truy nã, cũng không có tài liệu xác định quá trình giam giữ, Phan Sào Nam đã gửi thư ra ngoài để vận động đầu thú.
Như vậy, văn bản xác nhận Phan Sào Nam lập công là không có căn cứ. Do đó, việc trại giam Quảng Ninh đề nghị Hội đồng xét duyệt giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho Phan Sào Nam với tình tiết đặc biệt “lập công” là không đúng quy định của pháp luật.
Bên cạnh đó, kháng nghị của Viện KSND cấp cao tại Hà Nội còn thể hiện Phan Sào Nam không đủ điều kiện để được xếp loại Khá. Lý do được đưa ra là Phan Sào Nam không tích cực khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội của mình gây ra.
Điều này thể hiện ở các nội dung, tháng 8/2018, tài khoản của Phan Sào Nam và vợ tại Ngân hàng DBS Singapore có số dư hơn 5 triệu USD.
Làm việc với cơ quan điều tra về việc gia hạn phong tỏa tài khoản này, Phan Sào Nam đều phản đối việc tiếp tục phong tỏa tài khoản. Khi làm việc với Cục Thi hành án dân sự tỉnh Phú Thọ, Phan Sào Nam cũng không đồng ý, không tự nguyện khấu trừ số tiền 5,3 triệu USD để thi hành phần nghĩa vụ hơn 155 tỷ đồng còn lại theo quyết định của bản án.
Ngoài các tài sản cơ quan chức năng phát hiện và yêu cầu Nam truy nộp, hiện nay, Nam còn hơn 253.000 SGD tại ngân hàng DBS Singapore nhưng không khai báo, không tự nguyện, chủ động khấu trừ số tiền này.
Theo tài liệu hồ sơ phạm nhân thể hiện, trại giam Quảng Ninh xếp loại thi đua chấp hành án phạt tù cho Phan Sào Nam còn căn cứ vào đơn trình bày hoàn cảnh kinh tế gia đình đặc biệt khó khăn của mẹ phạm nhân.
Tuy nhiên, kết quả xác minh tại nơi Nam đang sinh sống, gia đình Nam không thuộc trường hợp có hoàn cảnh kinh tế gia đình đặc biệt khó khăn. Như vậy, có căn cứ xác định đơn trình bày của gia đình có hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn của gia đình Phan Sào Nam là không đúng.
Do quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù ngày 29/4/2020 không có căn cứ, dẫn đến quyết định ngày 4/2/2021 (để Phan Sào Nam ra tù ngày 6/2) cũng không đủ điều kiện.
Phan Sào Nam có phải tiếp tục vào tù?
Liên quan đến vụ việc trên, trao đổi với PV, Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp – Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết, hiện TAND Cấp cao đang xem xét kháng nghị của Viện KSND Cấp cao đối với thủ tục giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù mà TAND tỉnh Quảng Ninh đã áp dụng đối với Phan Sào Nam.
Trong trường hợp có căn cứ cho thấy, TAND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành quyết định trái pháp luật và quyết định này bị TAND Cấp cao hủy bỏ thì Phan Sào Nam sẽ tiếp tục phải chấp hành nốt thời gian phạt tù (22 tháng 7 ngày) mà TAND tỉnh Quảng Ninh đã giảm trước đó.
Theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự, trường hợp có quyết định của Hội đồng thẩm phán TAND Cấp cao tuyên hủy quyết định của Chánh án TAND tỉnh Quảng Ninh thì phần bản án sơ thẩm và phúc thẩm trong vụ án tổ chức đánh bạc đối với Phan Sào Nam được phục hồi hiệu lực và Phan Sào Nam phải quay lại trại giam để chấp hành nốt thời hạn còn lại của bản án là 22 tháng 7 ngày tù đã được TAND tỉnh Quảng Ninh xét giảm trong hai lần năm 2020 và năm 2021.
