Đây là lần đầu tiên các bộ trưởng, trưởng ngành, thành viên Chính phủ đăng đàn, trả lời chất vấn trước Quốc hội khóa mới.
Theo chương trình, phiên chất vấn và trả lời chất vấn sẽ diễn ra trong 2 ngày rưỡi với 4 nhóm vấn đề thuộc các lĩnh vực: Y tế, lao động, thương binh và xã hội, giáo dục và đào tạo, kế hoạch và đầu tư (Giải pháp phục hồi và phát triển kinh tế trong tình hình mới).
Tại phiên họp này, các bộ trưởng, trưởng ngành, các Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách lĩnh vực sẽ cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ phát biểu làm rõ những nội dung liên quan và trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.
Chất vấn và trả lời chất vấn là một trong những hoạt động thể hiện tính công khai của kỳ họp Quốc hội. Theo ông Lê Bộ Lĩnh, nguyên Phó Tổng thư ký Quốc hội, tính chất công khai này được thể hiện cả về nội dung và hình thức: Tất cả các vấn đề trong hoạt động của bộ máy Nhà nước, trách nhiệm của những người được Quốc hội bầu và phê chuẩn, những vấn đề mà cử tri quan tâm, thậm chí là bức xúc đều là nội dung chất vấn bằng hình thức đối thoại, tranh luận, giải trình công khai và toàn bộ hoạt động chất vấn đều được phát thanh và truyền hình trực tiếp.
Chất vấn và trả lời chất vấn cũng là dịp để cử tri giám sát những đại biểu mình bầu chọn xem họ có chuyển tải được tâm tư nguyện vọng với những vấn đề nóng trong xã hội cũng như giám sát các bộ trưởng, trưởng ngành, thành viên Chính phủ đã và đang ứng phó thế nào với những gì đang diễn ra trong thực tiễn. Chính vì lẽ đó, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn đã và đang trở thành điểm nhấn quan trọng, là sự mong đợi của cử tri, nhân dân và của chính các đại biểu Quốc hội tại mỗi kỳ họp.
Đánh giá về phiên chất vấn đầu tiên sáng 10/11, ông Lê Như Tiến, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội nhận định rằng: Tuy nhiều đại biểu lần đầu tham gia vào Quốc hội nhưng đã bắt nhịp rất nhanh, chất vấn trúng, thẳng thắn, ngắn gọn và người trả lời cũng tương tự như vậy. Không khí của buổi chất vấn nóng lên, chính bởi về những vấn đề được chọn. Phiên chất vấn sôi nổi, cụ thể, rõ ràng, mạch lạc. Người trả lời trực diện.
Thực tế là trong suốt các nhiệm kỳ Quốc hội vừa qua, hoạt động chất vấn liên tục được đổi mới để nâng cao hiệu quả, đáp ứng đòi hỏi của cử tri, nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội, làm cho hoạt động chất vấn không chỉ đơn thuần là một hình thức hoạt động giám sát mà còn tương tác, bổ trợ cho các hoạt động giám sát khác cũng như thực hiện chức năng lập pháp và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.
Chất vấn ở diễn đàn Quốc hội không phải là “bới lông tìm vết” mà là để tìm tiếng nói đồng thuận, giúp công tác quản lý, điều hành hiệu quả hơn.
