Những ngày mưa gió vừa qua đã khiến cho nhiều người lo ngại sẽ bị sét đánh trúng. Đã có một trường hợp thai phụ ở Sóc Sơn, Hà Nội bị sét đánh khiến nhiều người thêm lo lắng.
Sét hay tia sét là hiện tượng phóng điện trong khí quyển, xảy ra giữa mây với mặt đất, hay giữa các đám mây mang điện tích khác dấu với nhau.
Thông thường, sét hình thành trong mưa bão nhưng cũng có trường hợp được tạo nên do núi lửa phun, các vụ nổ hạt nhân, cháy rừng…
Theo tính toán của các nhà khoa học, tia sét khi phóng ra có tốc độ di chuyển lên tới 36.000 km/h kèm nhiệt độ 27.700 độ C và tầm ảnh hưởng trong vòng 8 km.
Sự hình thành
Hiện sự hình thành của các tia sét đang là chủ đề gây tranh cãi. Theo các nhà khoa học, nó được hình thành từ các nguồn gốc khác nhau như gió, độ ẩm, ma sát và áp suất khí quyển… thậm chí là gió mặt trời và các hạt tích điện trong năng lượng mặt trời.
Các nhà khoa học cho biết, những tinh thể băng có trong mây có thể là yếu tố quan trọng nhất trong việc hình thành tia sét, bởi đây là nhân tố chính tạo ra môi trường điện tích trái dấu nhau giữa các đám mây.
Khi hai đám mây với điện tích trái dấu gặp nhau, hiệu điện thế hàng triệu vôn giữa chúng sẽ khiến tia lửa điện phóng ra.
Lúc này ta thấy một tia chớp phóng ngang. Nếu ở khu vực đất đai trống trải và gặp vật cao hơn (như cây cối) hoặc có một vật kim loại (que chống sét trên các tòa nhà), tia lửa sẽ phóng xuống và đây chính là hiện tượng sét đánh.
Sét đánh vào người bằng cách nào?
Nếu đi giữa một vùng đất trống, việc cao hơn so với mặt đất sẽ tạo “sức hút” và con người bị sét đánh. Ngoài ra, việc bạn sử dụng điện thoại hay các thiết bị thu phát sóng vô tuyến cũng có thể là nguyên nhân “thu hút” sét.
Con người có thể bị trúng tia sét trực tiếp từ trên đám mây xuống hay khi sét đánh vào hàng rào thép, nguồn điện, anten tivi mà bạn ở gần đó hoặc đứng cạnh nạn nhân bị sét đánh...
Hậu quả của việc bị sét đánh
Khi bị sét đánh, nạn nhân có thể chết hoặc tim ngừng đập gần như lập tức. Người bị sét đánh thường chết (khoảng 10%) hoặc còn sống nhưng bị ảnh hưởng về thể trạng cực kì nghiêm trọng (70%).
Cơ thể của những người này sẽ bị bỏng nặng, tổn thương não vĩnh viễn, mất trí nhớ… và tỉ lệ phục hồi là rất thấp.
Cách phòng tránh
Khi trời mưa dông hoặc bão sắp đến, bạn cần tắt hết tất cả các thiết bị điện tử (điện thoại, tivi…) và tránh xa những nơi như cửa ra vào, cửa sổ.
Không nên đi ngoài trời một mình, đặc biệt là giữa những cánh đồng hoặc khoảng đất thưa người.
Nếu bạn đang chèo thuyền, câu cá, chạy bộ, chạy xe đạp… thì nên ngừng chuyện đó lại và vào nhà ngay lập tức. Đặc biệt, nước là một chất dẫn điện và bạn không nên bơi lội giữa trời dông, sét.
Nếu có thể, bạn nên vào ô tô, xe bus để tránh sét. Ngoài ra, người ta còn dùng quy tắc 30:30 để nhẩm tính sét. Thấy sét đánh, bạn đếm giây đến khi nghe tiếng sấm. Nếu thời gian dưới 30 giây thì nguy hiểm, bạn nên tìm nơi trú ẩn.
Cuối cùng, nếu bạn thấy tóc dựng đứng thì lúc này, điện tích dương trong bạn đang tăng lên và sẽ bị sét đánh bất cứ lúc nào.
Trong tình huống này, bạn cần ngồi xuống lấy tay che tai. Tuyệt đối không được nằm xuống đất vì điều đó sẽ khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn.
