Hãng thông tấn Reuters dẫn lời Thomas Posado, giảng viên tại Đại học Rouen của Pháp, cho rằng việc Mỹ triển khai tàu ngầm, loạt tàu chiến, hàng nghìn binh sĩ và tiêm kích F-35 tới gần Venezuela là động thái mang tính địa chính trị, thay vì chỉ phục vụ cuộc chiến chống ma túy như Lầu Năm Góc thông báo.
Số liệu của cơ quan phòng chống ma túy Mỹ, phần lớn cocaine hiện được chuyển tới quốc gia này qua Thái Bình Dương, chứ không phải vùng Caribe. Năm 2019, 3/4 lượng ma túy được tuồn vào Mỹ qua ngả Thái Bình Dương, chỉ 1/4 xuất phát từ vùng biển giáp Venezuela.
Học giả Posado nói: "Nếu đây là chiến dịch chống ma túy thực thụ, Mỹ sẽ phải hợp tác với các quốc gia xung quanh Venezuela như Colombia, Ecuador, cũng như với Mexico".
Cũng theo vị học giả này, Ecuador cũng là điểm trung chuyển lớn với nguồn cocaine được tuồn vào Mỹ, song Tổng thống Ecuador Daniel Noboa là đồng minh thân cận của Tổng thống Trump, nên Washington không áp dụng chính sách cứng rắn tương tự với Quito.
Trong khi đó, Venezuela bị chính quyền Trump coi là "quốc gia thù địch" và nước này cũng đang tăng cường quan hệ với Trung Quốc, Nga, hai đối thủ hàng đầu của Mỹ.
Ông Maduro cáo buộc Mỹ đang tìm cách "thay đổi chế độ ở Venezuela", kêu gọi Washington từ bỏ kế hoạch này và "tôn trọng chủ quyền, quyền được hưởng hòa bình, độc lập" của quốc gia này cũng như các nước Mỹ Latin.
"Tôi tôn trọng ông Trump. Mọi bất đồng giữa chúng tôi đều không thể dẫn đến xung đột quân sự. Venezuela luôn sẵn lòng trao đổi, đối thoại", Tổng thống Maduro, nói.
Tổng thống Trump ngày 5 tháng 9 đáp lại với tuyên bố Mỹ không đề cập đến việc thay đổi chế độ ở Venezuela, mà "chỉ nói về thực tế rằng nước này đã có một cuộc bầu cử kỳ lạ", đề cập đến cuộc bầu cử tổng thống năm 2024, trong đó ông Maduro tuyên bố giành chiến thắng áp đảo. Mỹ không công nhận kết quả cuộc bầu cử này.
"Đây không hẳn là chiến dịch chống ma túy, mà giống hành động biểu dương sức mạnh hơn", chuyên gia Posado cho hay.
Hải quân Mỹ hôm 2 tháng 9 thông báo khai hỏa nhằm vào "tàu cao tốc chở ma túy" có liên quan đến Venezuela trên biển Caribe khiến 11 người thiệt mạng, động thái mà Caracas cáo buộc là "giết người không qua xét xử".
Cùng với đó, Lầu Năm Góc còn cáo buộc Venezuela hôm 4 tháng 9 triển khai hai chiến đấu cơ gần chiến hạm Mỹ đang hoạt động ở vùng biển quốc tế ở Caribe, cho rằng đây là hành động "khiêu khích nghiêm trọng" nhằm cản trở chiến dịch chống ma túy của Washington ở khu vực.
Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết thêm, Venezuela đã điều động hai tiêm kích F-16A/B áp sát khu trục hạm USS Jason Dunham của Mỹ. Tổng thống Trump sau đó cảnh báo chiến đấu cơ Venezuela có thể bị bắn hạ nếu khiến lực lượng Mỹ rơi vào tình thế nguy hiểm.
Washington còn gửi thông điệp mạnh mẽ hơn bằng quyết định khai tiêm kích F-35 đến Puerto Rico có thể khiến khiến Venezuela chùn tay, do chiến đấu cơ tàng hình này có năng lực vượt trội so với F-16 và sẽ đóng vai trò quan trọng trong trường hợp đụng độ bất ngờ nổ ra.
"Chiến đấu cơ F-35 là tiêm kích rất hiện đại và sẽ phát huy hiệu quả khi được sử dụng để giao tranh với không quân Venezuela, bên đang biên chế tiêm kích F-16", hãng Reuters cho hay.
Trong khi đó, F-16A/B của Venezuela là phiên bản đời đầu của tiêm kích F-16 do Mỹ sản xuất, được nước này bán cho Venezuela hồi những năm 1980, khi quan hệ song phương chưa căng thẳng như hiện nay.
Không quân Venezuela được cho là hiện có tối đa 21 chiếc F-16A/B, song không rõ bao nhiêu chiếc ở trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu. Ngoài ra, nước này còn có 6 tiêm kích F-5A và 21 chiếc Su-30MKV mua từ Nga.
Thông tấn Anh cho rằng, trong khi Su-30MKV là đối trọng tương xứng hơn thì các phi cơ F-5 và F-16A/B đời cũ của Venezuela sẽ không thể chống lại dòng F-35, vốn được coi là một trong những chiến đấu cơ hiện đại nhất thế giới hiện nay.
Chuyên trang hàng không Flight Global cho rằng, F-35 là một trong những vũ khí Mỹ thực hiện hiệu quả nhất nhiệm vụ xuyên phá và tiêu diệt hệ thống phòng không.
Puerto Rico chỉ cách thủ đô Caracas của Venezuela khoảng 860 km, giúp tiêm kích F-35 có thể di chuyển đến đây trong chưa đầy một giờ, tập kích mục tiêu rồi quay về mà không cần tiếp liệu nếu xung đột nổ ra.
Với chiến thuật "đánh nhanh, rút gọn" này sẽ giúp phát huy tối đa năng lực tàng hình của F-35, hạn chế nguy cơ nó bị các hệ thống phòng không đối phương nhắm bắn.
Giáo sư Alan McPherson tại Đại học Temple của Mỹ, cho rằng chính quyền ông Trump thông qua các động thái quân sự dường như đang muốn gây sức ép chính trị trực tiếp với Tổng thống Maduro.
Mặc dù vậy, ông nhận định Mỹ không cần phải huy động lực lượng lớn như vậy cho mục đích này.
