Bộ xét nghiệm thay thế sản phẩm nhập khẩu, có giá thành thấp.
Sử dụng công nghệ bán dẫn
Sinh viên Lê Quang Hiệp, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông là trưởng nhóm cho biết, bộ xét nghiệm nhanh HIV sử dụng công nghệ bán dẫn cho phép khách hàng có thể tự xét nghiệm HIV tại nhà, tránh được sự định kiến của cộng đồng, tiết kiệm chi phí, thời gian... Sản phẩm còn giúp cho Bộ Y tế, Cục Phòng chống HIV/AIDS quốc gia kiểm soát được số lượng người nhiễm HIV trong cộng đồng và đẩy lùi vấn nạn trẻ hóa HIV tăng nhanh tại Việt Nam.
Nói về lý do chọn đề tài này của nhóm, Lê Quang Hiệp cho biết, trong những năm gần đây, HIV ở giới trẻ đặc biệt tăng nhanh, chủ yếu thuộc nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới. Tuy nhiên, vì sợ sự kỳ thị của xã hội, sự kỳ thị của cộng đồng nên mọi người thường ngại đi xét nghiệm.
“Đánh giá và nhận thức được tầm quan trọng của việc phát hiện sớm HIV để có thể ức chế được ảnh hưởng của căn bệnh, nhóm chúng em mong muốn có một sản phẩm giúp mọi người test nhanh tại nhà để có thể bảo mật được danh tính, tiết kiệm được chi phí.
Trên thị trường hiện nay mới chỉ có 1 vài que test nhanh của nước ngoài, tuy nhiên giá cả còn đắt đỏ và độ nhận diện chưa được cao. Chính vì vậy, nhóm em ấp ủ tạo ra 1 bộ sản phẩm xét nghiệm nhanh HIV sử dụng công nghệ bán dẫn mang thương hiệu Việt Nam”, Lê Quang Hiệp chia sẻ.
Về quy trình phát hiện HIV, Hiệp cho biết, sau khi đổ dung dịch vào bộ xét nghiệm, que test sẽ sử dụng hiệu ứng Fluorescence Resonance Energy Transfer (FRET) để đo bước năng lượng bước sóng phát ra. FRET là một hiện tượng xảy ra khi năng lượng được chuyển từ một phân tử huỳnh quang (chất cho) - CFP, sang một phân tử huỳnh quang khác (chất nhận) - YFP mà không cần sự phát xạ photon.
CFP là viết tắt của “Cyan Fluorescent Protein” là một loại protein có khả năng phát ra ánh sáng màu xanh lam khi được kích thích bằng ánh sáng tương ứng. CFP thường được sử dụng làm chất cho trong cặp FRET, nơi năng lượng ánh sáng từ CFP được chuyển hóa và truyền cho một phân tử nhận cùng đôi, thường là một loại fluorophore khác, để tạo ra tín hiệu dưới dạng sự phát quang hoặc tắt quang, giúp theo dõi sự tương tác hoặc di chuyển của các phân tử trong môi trường sinh học.
YFP là viết tắt của “Yellow Fluorescent Protein” (Protein phát quang màu vàng), là một loại protein có khả năng phát ra ánh sáng màu vàng khi được kích thích bằng ánh sáng tương ứng.
Mong muốn đưa sản phẩm ra thị trường
Lê Quang Hiệp chia sẻ, tại Việt Nam hiện nay, những bộ test này có giá thành cao và chưa được phổ biến. Sự ra đời của bộ xét nghiệm nhanh HIV sử dụng công nghệ bán dẫn mang thương hiệu Việt Nam giúp người bệnh chủ động hơn trong việc kiểm tra và theo dõi tình hình sức khỏe của bản thân.
Các sản phẩm trên thị trường hoạt động với cơ chế xác định kháng thể tiết ra từ cơ thể người. Tuy nhiên ở giai đoạn đầu khi chưa xuất ra được kháng thể thì độ chính xác không cao. Còn sản phẩm của nhóm là đo nồng độ tế bào T-CD4 trong cơ thể, và với enzym có thể sao chép ngược để khuếch đại cDNA của virus nên sẽ có độ chính xác cao hơn ngay cả khi người test mới bị nhiễm HIV.
Quy trình cho kết quả gồm: Sau khi nhận ánh sáng từ bên ngoài, CFP được kích thích bởi bước sóng thích hợp bắt đầu phát quang và phát ra ánh sáng có bước sóng ë2. Năng lượng ánh sáng từ CFP với bước sóng ë2 chuyển hóa và truyền cho YFP và Peptide V2. Quá trình chuyển hóa năng lượng này khiến CD4 và Peptide V2 vòng liên kết lại gần nhau hơn, làm thay đổi năng lượng và phát ra bước ë3.
Sau khi được ion hóa thì sẽ phát xạ ra các màu sắc. Nếu màn hình hiển thị màu lam, chàm, tím cho kết quả âm tính. Màu đỏ, cam, vàng, lục cho kết quả dương tính.
Lê Quang Hiệp cho biết, sản phẩm của nhóm dự kiến có giá thành khoảng 200.000 đồng. Hiện trên thị trường, que test HIV được bán với mức giá dao động từ 150.000 - 600.000 đồng với hai hình thức là lấy máu trên đầu ngón tay và kit test nhanh HIV sử dụng dịch miệng.
Sản phẩm của nhóm là lấy máu trên đầu ngón tay sử dụng công nghệ FRET với hiệu ứng quang phổ huỳnh quang. Sản phẩm có giá cả cạnh tranh, với mức giá tương đương các sản phẩm khác trên thị trường nhưng bộ xét nghiệm nhanh HIV sử dụng công nghệ bán dẫn lại mang chất lượng, độ chính xác hiệu quả hơn.
“Nhóm chúng em hi vọng có cơ hội được gặp gỡ, gặp mặt các chuyên gia đầu ngành để có thể hoàn thiện dự án, tạo ra một sản phẩm Việt Nam uy tín chất lượng, cùng đẩy lùi việc tăng nhanh HIV của giới trẻ”, Lê Quang Hiệp cho hay.
