Sản phẩm hỗ trợ tăng trí nhớ từ dược liệu quý sẵn có

Sự kết hợp hoàn hảo

PGS.TS Lê Minh Hà và cộng sự thuộc Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã xây dựng thành công quy trình công nghệ chiết xuất cao dược liệu hương nhu tía và rau sam đắng; bào chế, sản xuất thử nghiệm thành công thực phẩm bảo vệ sức khỏe dạng viên nang cứng. Sản phẩm có tác dụng hỗ trợ tăng cường trí nhớ.

Theo nhóm nghiên cứu, việc tìm ra tỷ lệ tối ưu phối hợp cao chiết xuất rau sam đắng (giàu hoạt chất acid ursolic) và cao hương nhu tía (giàu hoạt chất bacosides) là điểm mới về khoa học và công nghệ, giúp sản phẩm có hiệu quả tốt hơn trong hỗ trợ điều trị chứng suy giảm trí nhớ.

PGS.TS Lê Minh Hà cho biết, suy giảm trí nhớ là hiện tượng não bộ suy giảm chức năng hoặc quá trình vận chuyển thông tin về vỏ não bị rối loạn. Y học hiện đại vẫn chưa có thuốc chữa khỏi hoàn toàn chứng suy giảm trí nhớ và chỉ có hai nhóm thuốc được sử dụng để điều trị triệu chứng bao gồm thuốc đối kháng N-methyl d-aspartate và thuốc ức chế men cholinesterase. Tuy nhiên, các thuốc có nguồn gốc tổng hợp thường có nhiều tác dụng phụ đặc biệt là khi phải dùng thuốc trong thời gian dài.

Vì vậy, các sản phẩm hỗ trợ tăng cường trí nhớ có nguồn gốc thiên nhiên được coi là một giải pháp thay thế an toàn để điều trị bệnh suy giảm trí nhớ do ít hoặc không có tác dụng phụ. Do đó, nhu cầu sử dụng các loại thuốc, thực phẩm chức năng phòng và điều trị bệnh suy giảm trí nhớ là rất lớn.

Hiện nay, ở Việt Nam, các sản phẩm và thực phẩm chức năng có tác dụng hỗ trợ tăng cường trí nhớ chủ yếu được nhập khẩu từ nước ngoài, có giá thành còn cao. Một số sản phẩm có thành phần là các nguyên liệu nhập khẩu như cao bạch quả hoặc từ các nguyên liệu khan hiếm trữ lượng trong tự nhiên đang cạn kiệt và khó phát triển vùng trồng như thông đất hoặc thạch tùng thân gập.

Việt Nam có nguồn dược liệu rau sam đắng (B. monnieri) và hương nhu tía (O. sanctum) rất phong phú. Đây là hai loài rất phổ biến, ngắn ngày, dễ trồng, thời gian sinh trưởng ngắn, chỉ 3 - 6 tháng và được nhiều nghiên cứu trên thế giới chứng minh có tác dụng cải thiện, tăng cường trí nhớ tốt.

Hiện nay, vẫn chưa có nhiều nghiên cứu xây dựng quy trình công nghệ chiết xuất cao dược liệu rau sam đắng và hương nhu tía giàu hoạt chất, cũng như sản xuất thử nghiệm 2 loại dược liệu này ở quy mô lớn để tạo sản phẩm hỗ trợ tăng cường trí nhớ.

An toàn và hiệu quả khi thử nghiệm

Công nghệ chiết xuất, sản xuất thử nghiệm sản phẩm bảo vệ sức khỏe hỗ trợ tăng trí nhớ từ rau sam đắng và hương nhu tía của nhóm nghiên cứu đã ấp ủ nhiều năm. Từ năm 2020, nhóm đã thực hiện đề tài cấp cơ sở “Nghiên cứu chiết xuất thành phần hóa học và đánh giá tác dụng tăng cường trí nhớ của dược liệu Bacopa monnieri”.

Kết hợp với các nghiên cứu sẵn có này, nhóm đã xây dựng thành công quy trình chiết xuất cao hương nhu tía giàu hoạt chất acid ursolic và cao rau sam đắng giàu hoạt chất bacosides ở qui mô sản xuất thử nghiệm 100kg nguyên liệu/ mẻ.

Sau đó, nhóm đã nghiên cứu phối trộn và đánh giá tác dụng ức chế enzym Acetylcholinesterase (AChE), tìm ra tỷ lệ phối trộn 2 cao chiết tối ưu với hoạt tính ức chế enzyme Acetylcholinesterase là tốt nhất.

Trên cơ sở đó, bào chế thành công sản phẩm viên nang cứng với thành phần chính là cao rau sam đắng và cao hương nhu tía giàu hoạt chất để thay cho thành phần của một số cao dược liệu phải nhập khẩu, giá thành cao như thạch tùng, cao cây xô thơm, cao sâm Ấn Độ…

Sản phẩm được đánh giá độ an toàn, tác dụng tăng cường trí nhớ trên mô hình in vitro và in vivo để chứng minh hiệu quả tác dụng của sản phẩm. Kết quả cho thấy, sản phẩm an toàn, không gây độc cấp với liều thử nghiệm 10.000 mg/kgP (tương đương 20 viên sản phẩm), không gây độc bán trường diễn với liều thử nghiệm 150mg/kgP/ngày (tương đương 3 viên sản phẩm) và 450mg/kgP/ngày (tương đương 9 viên sản phẩm).

Sản phẩm đã thể hiện tác dụng hỗ trợ tăng cường trí nhớ với 2 mô hình thử nghiệm trên chuột là mô hình bài tập môi trường mở (openfield) và bài tập mê lộ chữ y (y maze) đồng thời ức chế hoạt động của enzyme Acetylcholinesterase AChE. Các nhà khoa học đã xây dựng thành công tiêu chuẩn cơ sở cho hai cao chiết (rau sam đắng, hương nhu tía) và tiêu chuẩn cơ sở cho sản phẩm.