Nâng nội lực từ chính sách
Trong giai đoạn 2021–2025, khi xã Quài Tở (tỉnh Điện Biên) vẫn còn vận hành theo mô hình các đơn vị thành phần trước khi hợp nhất, địa phương phải đối mặt với nhiều khó khăn của vùng cao: địa hình chia cắt khiến giao thông khó khăn, dân cư sống rải rác, hạ tầng thiết yếu thiếu đồng bộ, thu nhập còn bấp bênh và tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo chiếm tỷ lệ lớn. Đời sống văn hóa, tinh thần còn hạn chế; trình độ dân trí không đồng đều tạo ra khoảng cách trong tiếp cận chính sách. Trong bối cảnh ấy, các chính sách dân tộc và đặc biệt là Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021–2025 (Chương trình MTQG) đóng vai trò như động lực then chốt giúp địa phương từng bước cải thiện đời sống của người dân.
Quài Tở chủ động bám sát các dự án và tiểu dự án của chương trình, bắt đầu từ việc củng cố hệ thống chính trị, nền tảng tiên quyết để chính sách đi vào cuộc sống. Đảng bộ có 48 chi bộ với 841 đảng viên, duy trì việc học tập, quán triệt nghị quyết đến 100% chi bộ và trên 98% đảng viên. Công tác dân vận được đổi mới mạnh mẽ với 30 cuộc đối thoại trực tiếp với Nhân dân và 5 mô hình “Dân vận khéo”. Những hoạt động này giúp tạo sự đồng thuận, giúp người dân hiểu rõ ý nghĩa của Chương trình MTQG, từ đó tự tin tham gia và hưởng lợi từ chương trình một cách thực chất.
Cùng với đó, vai trò giám sát cộng đồng theo tinh thần của Chương trình MTQG được thực hiện qua 24 cuộc giám sát và 12 cuộc đối thoại của người đứng đầu cấp ủy với Nhân dân. Công tác hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo được triển khai xuyên suốt với 166 nhà được làm mới hoặc sửa chữa trong giai đoạn 2020–2025, góp phần giải quyết một trong những khó khăn lớn nhất của các hộ đồng bào dân tộc thiểu số. Chính nhờ sự vào cuộc đồng bộ của hệ thống chính trị, các chính sách dân tộc mới thực sự phát huy hiệu quả, tạo đà để Quài Tở bước vào giai đoạn phát triển mới.
Giảm nghèo từ sinh kế bền vững
Giảm nghèo là trục xuyên suốt và cũng là kết quả rõ nét nhất khi Quài Tở triển khai Chương trình MTQG. Từ thực tế nền sản xuất nông nghiệp manh mún, giá trị thấp, địa phương đã kiên trì vận động người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với thế mạnh thổ nhưỡng và nhu cầu thị trường. Những cây trồng truyền thống cho năng suất thấp như ngô, sắn, lúa nương dần được thay thế bằng các loại cây có giá trị cao hơn như cà phê với 1.542 ha, mắc ca 759 ha, lê 119 ha, hồi 85 ha, thảo quả 83,5 ha và sa nhân 77,4 ha. Nhiều diện tích dưới tán rừng cũng được đưa vào trồng dược liệu như Sâm Lai Châu và Sâm Ngọc Linh, mở ra hướng sinh kế dài hạn cho các hộ gia đình.
Song song với cây trồng, chăn nuôi được duy trì ổn định với 12.420 con gia súc và 124.890 con gia cầm; 46 ha diện tích nuôi trồng thủy sản tiếp tục được khai thác hiệu quả. Diện tích gieo trồng lương thực đạt 8.396,6 ha với sản lượng hơn 29.622 tấn mỗi năm, đảm bảo an ninh lương thực và tạo nguồn thu ổn định cho người dân. Các mô hình kinh tế tập thể ngày càng phát triển, góp phần đưa 7 sản phẩm OCOP đạt chuẩn 3 sao, giúp nông sản Quài Tở có chỗ đứng hơn trên thị trường.
Hoạt động thương mại – dịch vụ cũng hưởng lợi từ các chính sách hỗ trợ của chương trình. Toàn xã hiện có 5 công ty, 8 hợp tác xã, 31 tổ hợp tác và 194 hộ kinh doanh đang hoạt động; khu vực đèo Pha Đin và bản Lồng trở thành điểm du lịch hấp dẫn, mỗi năm đón trên 10.000 lượt khách, mở ra hướng phát triển dịch vụ – du lịch cộng đồng giàu tiềm năng.
Nhờ triển khai đồng bộ các phần việc thuộc Chương trình MTQG, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều của Quài Tở giảm bình quân 4,53% mỗi năm, đến năm 2025 còn 24,69%, trong đó hộ nghèo chiếm 17,36% và cận nghèo 7,33%. Công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm được thực hiện hiệu quả với 80 lao động được đào tạo mỗi năm và 75% có việc làm ngay sau học nghề; bình quân 84 lao động được tạo việc làm mới hằng năm. Những con số ấy phản ánh rõ hiệu quả của chính sách sinh kế bền vững đối với người dân vùng cao.
Nâng cao dân trí, chăm lo an sinh
Nâng cao dân trí luôn được coi là chìa khóa để thoát nghèo bền vững tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, và Quài Tở đã triển khai nội dung này của Chương trình MTQG một cách bài bản. Toàn xã có 8 trong 9 trường đạt chuẩn quốc gia; 8 trường đạt kiểm định chất lượng giáo dục; đội ngũ giáo viên 100% đạt chuẩn và trên chuẩn. Các tiêu chí phổ cập giáo dục mầm non 5 tuổi, tiểu học và THCS đều được duy trì ở mức độ cao; công tác xóa mù chữ đạt mức độ 2, tạo nền tảng quan trọng để nâng chất lượng nguồn nhân lực trong tương lai.
Cùng với giáo dục, lĩnh vực y tế – dân số đạt nhiều kết quả tích cực. Tỷ lệ người dân tham gia BHYT đạt 99,8%; trẻ dưới một tuổi được tiêm chủng đầy đủ đạt 95,5%; tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng thể thấp còi giảm còn 25,17%. Công tác phòng chống dịch bệnh, đặc biệt là COVID-19, được thực hiện nghiêm túc, đảm bảo sức khỏe cộng đồng và hạn chế tối đa nguy cơ lây nhiễm.
Văn hóa – xã hội có nhiều chuyển biến rõ nét. Các hoạt động văn nghệ, thể thao được duy trì thường xuyên; nhiều hủ tục lạc hậu dần được loại bỏ. Hệ thống thiết chế văn hóa từ xã đến bản được đầu tư và phát huy hiệu quả, giúp người dân tiếp cận thông tin, nâng cao nhận thức pháp luật và cải thiện đời sống tinh thần, đúng mục tiêu nâng mức thụ hưởng văn hóa trong Chương trình MTQG.
Cùng với phát triển kinh tế, văn hóa – xã hội, Quài Tở luôn chú trọng đảm bảo quốc phòng – an ninh để tạo nền tảng vững chắc cho an sinh xã hội. Lực lượng dân quân được xây dựng vững mạnh; 31 tổ an ninh trật tự và 31 tổ dân phòng hoạt động hiệu quả; các vụ việc phát sinh trên địa bàn đều được xử lý kịp thời, không để xảy ra điểm nóng, góp phần giữ ổn định tình hình chung.
Nhờ triển khai hiệu quả các chính sách dân tộc và Chương trình MTQG, đến nay Quài Tở đã đạt 16 trong 19 tiêu chí nông thôn mới, chỉ còn lại các tiêu chí về thu nhập, nghèo đa chiều và y tế đang tiếp tục được hoàn thiện. Những kết quả đạt được tạo nền tảng quan trọng để địa phương phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2030.
Từ sinh kế, giáo dục, y tế, văn hóa đến an ninh, tất cả đều cho thấy tác động sâu rộng của chính sách dân tộc và Chương trình MTQG đối với Quài Tở. Những chuyển biến tích cực này mở ra kỳ vọng về một vùng quê giàu đẹp, cuộc sống đồng bào từng bước khởi sắc, bền vững và tự tin bước vào giai đoạn phát triển mới.
