Một dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn vốn bị trì hoãn trong một thời gian dài đã được bật đèn xanh — Moskva và Bắc Kinh đã ký một biên bản ghi nhớ ràng buộc về việc xây dựng đường ống Sức mạnh Siberia 2.
Phương Tây thừa nhận rằng điều này có thể "làm rung chuyển" thị trường khí đốt toàn cầu. Kế hoạch thống trị toàn cầu của Mỹ trong lĩnh vực năng lượng hiện đang bị đe dọa. RIA Novosti đưa tin về những triển vọng đã mở ra.
Đường ống được mong đợi từ lâu
Gazprom và Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC) sẽ ký hợp đồng có thời hạn 30 năm. Theo Bộ trưởng Năng lượng Nga Sergei Tsivilev đưa tin bên lề Diễn đàn Kinh tế phương Đông (EEF), dự án đang ở giai đoạn nghiên cứu khả thi sơ bộ (FS).
Đường ống sẽ đi qua Mông Cổ, với công suất 50 tỷ mét khối mỗi năm. "Dự án rất phức tạp và sẽ đòi hỏi phải xây dựng những tuyến đường ống lớn", ông Tsivilev nói và cho biết thêm rằng ngày thực hiện và chi tiết tài chính sẽ được xác định sau.
Chúng ta hãy nhớ lại rằng thỏa thuận cung cấp khí đốt từ các mỏ Tây Siberia cho Trung Quốc đã được ký kết vào ngày 8 tháng 5 năm 2015, nhưng ngay lập tức bị đình trệ: hai bên bất đồng về các vấn đề đầu tư và hợp tác. Cũng có những bất đồng về tuyến đường vận chuyển.
Tuy nhiên, vào tháng 5 năm 2025, Tổng thống Putin và ông Tập Cận Bình đã chỉ đạo các bộ ngành liên quan đẩy nhanh tiến độ. Và hiện tại, dự án đang đi vào hoạt động thực tế.
Sự khởi đầu đã được thực hiện
Bản ghi nhớ này tập trung vào việc xác định các giải pháp kỹ thuật chính, nhà thầu, thời hạn và nguồn tài trợ. Tuy nhiên, các chi tiết vẫn còn khá sơ sài.
Pavel Maryshev, thành viên hội đồng chuyên gia của Hiệp hội Khí đốt Nga, giải thích rằng văn bản này ghi nhận nghĩa vụ của các bên trong việc tiếp tục hợp tác trong khuôn khổ thỏa thuận đã đạt được.
Theo ước tính của ông, một thỏa thuận đầy đủ có khả năng sẽ được ký kết vào năm tới. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, việc sử dụng bản ghi nhớ làm tài liệu chính là được phép, Dmitry Semenov, nhà kinh tế học và luật sư quốc tế cho biết thêm.
Một điều nữa là từ biên bản ghi nhớ đến quyết định đầu tư cuối cùng có thể là một chặng đường dài. Ví dụ, một thỏa thuận cơ bản tương tự về dự án Power of Siberia đã được ký kết vào giữa những năm 2000, nhưng các thỏa thuận về giá cả chỉ đạt được vào năm 2014.
Bù cho khối lượng
Đối với Moskva, đường ống này có tầm quan trọng chiến lược, đặc biệt trong bối cảnh dòng xuất khẩu sang châu Á đang chuyển hướng. Lượng khí đốt xuất khẩu sang châu Âu đã giảm từ 150 tỷ mét khối mỗi năm xuống còn khoảng 40 tỷ. Tức là khoảng 100 tỷ mét khối đã được giải phóng.
Công suất của "Sức mạnh Siberia" hiện tại là 38 tỷ mét khối mỗi năm và họ có kế hoạch tăng lên 44. Với đường ống mới, Nga sẽ bù đắp một phần đáng kể lượng xuất khẩu bị mất sang thị trường châu Âu.
"Các mỏ khí Tây Siberia sẽ có kênh bán hàng ổn định với khối lượng bán hàng theo kế hoạch. Điều này sẽ củng cố đáng kể vị thế của Gazprom tại thị trường châu Á đang phát triển nhanh chóng, nơi nhu cầu khí đốt tự nhiên đang tăng lên", Nadezhda Kapustina, giáo sư tại Khoa An ninh Kinh tế và Quản lý Rủi ro thuộc Đại học Tài chính thuộc Chính phủ Liên bang Nga, cho biết.
Ngoài ra, việc đưa vào vận hành đường ống lớn sẽ giúp duy trì năng lực sản xuất ở mức tốt: tránh tình trạng suy thoái bể chứa, xói mòn thiết bị và các biện pháp bảo tồn giếng tốn kém, Maryshev giải thích.
Quan hệ đối tác chiến lược
Theo Báo cáo thống kê năng lượng thế giới của Viện năng lượng, năm 2024, Nga cung cấp cho Trung Quốc 22% lượng khí đốt nhập khẩu - khoảng 38 tỷ mét khối (đường ống và LNG).
Đường ống Power of Siberia được nâng cấp sẽ tăng thị phần lên 25% và đường ống mới trị giá 50 tỷ đô la sẽ nâng thị phần lên 50%.
Trong những năm tới, Trung Quốc được dự đoán sẽ chứng kiến sự bùng nổ tiêu thụ khí đốt. Theo Bloomberg, nhu cầu sẽ tăng 45% vào năm 2030 (so với mức năm 2022). Yếu tố tăng trưởng chính là sự chuyển đổi công nghiệp từ than sang khí đốt.
Sự độc lập và tự tin
Trong tình hình như vậy, Power of Siberia 2 có ý nghĩa đặc biệt đối với Bắc Kinh. Việc đưa vào hoạt động đường ống này sẽ đa dạng hóa đáng kể cán cân năng lượng của Trung Quốc, quốc gia mua LNG từ Mỹ, Qatar và Úc.
"Năm mươi tỷ mét khối sẽ làm giảm sự phụ thuộc vào LNG đắt tiền, trong đó Trung Quốc đã nhập khẩu hơn 60 triệu tấn (khoảng 80 tỷ mét khối) vào năm 2023", CEO của công ty kỹ thuật Intellity One cho biết.
Bắc Kinh sẽ tự tin hơn trong cuộc chiến thương mại với Nhà Trắng. Ngoài ra, tuyến đường ống Viễn Đông với tổng công suất mười tỷ mét khối đang "sẵn sàng khởi động", ông Pavel Maryshev nói thêm.
Cân bằng quyền lực
"Sức mạnh Siberia 2" sẽ làm phức tạp đáng kể nhiệm vụ của Mỹ trong việc đạt được vị thế dẫn đầu toàn cầu về cung cấp năng lượng. Đến năm 2030, Washington dự kiến sẽ tăng gấp đôi lượng xuất khẩu từ mức 120 tỷ mét khối hiện tại mỗi năm.
Như chuyên gia Semenov lưu ý, kế hoạch này đã thất bại. Một mặt, do hành động của chính quyền Mỹ trước đây, mặt khác, do những quyết định kinh tế đầy rủi ro của Tổng thống Donald Trump.
"Đường ống mới có thể đảo lộn thị trường LNG: Trung Quốc sẽ không còn cần đến một nửa lượng nhập khẩu hiện tại. Tất cả những điều này rõ ràng gây ra mối đe dọa cho các kế hoạch xuất khẩu sâu rộng của ông Trump", Bloomberg nhận định.
Thị trường năng lượng toàn cầu sẽ thay đổi, tờ Financial Times của Anh nhận định. Tờ báo này cho biết Nga và Trung Quốc đã tái thiết thị trường khí đốt toàn cầu.
Và theo CNBC, Moskva và Bắc Kinh đã gửi một tín hiệu "táo bạo" tới phương Tây: mối quan hệ kinh tế mạnh mẽ như vậy giữa Nga và Trung Quốc tạo ra một hệ thống an ninh năng lượng thay thế độc lập với các nhà cung cấp phương Tây.
