Ngày 17/12, tại Trường Đại học Hà Nội, Bộ GD&ĐT tổ chức hội thảo quốc gia về khoa học giáo dục với chủ đề “Phát triển khoa học giáo dục trong kỷ nguyên đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số: Thách thức, cơ hội và định hướng chiến lược”.
Phát triển khoa học giáo dục là nhiệm vụ trọng tâm
Dự hội thảo có Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc, lãnh đạo các đơn vị chức năng của Bộ GD&ĐT, đại diện lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính, lãnh đạo các cơ sở giáo dục đại học, viện nghiên cứu, sở GD&ĐT; các nhà khoa học, giảng viên, giáo viên; đại diện các trường có khoa công nghệ giáo dục cùng các tác giả có bài tham luận tại hội thảo.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc cho biết: Thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách lớn khẳng định rõ vai trò trung tâm của giáo dục và khoa học giáo dục đối với sự phát triển đất nước.
Các Nghị quyết số 29-NQ/TW, Kết luận số 91-KL/TW, Nghị quyết số 57-NQ/TW, đặc biệt là Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị, cùng Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2021-2030 đã xác lập một yêu cầu xuyên suốt: Mọi quyết sách lớn về giáo dục phải được xây dựng trên cơ sở khoa học, thực tiễn và bằng chứng tin cậy.
Quán triệt tinh thần đó, Bộ GD&ĐT xác định phát triển khoa học giáo dục là một nhiệm vụ trọng tâm. Bộ đã và đang hoàn thiện khung thể chế, triển khai Chương trình khoa học giáo dục quốc gia, tăng cường đặt hàng các nhiệm vụ nghiên cứu phục vụ trực tiếp cho đổi mới chương trình giáo dục, đào tạo giáo viên, quản trị hệ thống, kiểm định chất lượng và chuyển đổi số. Hội thảo khoa học giáo dục quốc gia không chỉ là hoạt động học thuật thường niên, mà là kênh tham vấn chính sách quan trọng của Bộ.
Hội thảo quốc gia về Khoa học giáo dục năm 2025 với chủ đề “Phát triển khoa học giáo dục trong kỷ nguyên đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số” được tổ chức không chỉ dừng ở trao đổi học thuật, mà phải đề xuất được các định hướng, giải pháp và khuyến nghị chính sách cụ thể, có thể sử dụng trực tiếp trong công tác quản lý nhà nước về giáo dục.
Sau hội thảo, Bộ GD&ĐT sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ chế đặt hàng nghiên cứu, tăng cường sử dụng kết quả khoa học giáo dục trong quản lý nhà nước, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để đội ngũ các nhà khoa học phát huy vai trò, trách nhiệm và trí tuệ của mình đối với sự nghiệp giáo dục nước nhà.
“Với tinh thần khoa học nghiêm túc, trách nhiệm và xây dựng, Hội thảo quốc gia về Khoa học giáo dục năm 2025 sẽ đóng góp những luận cứ khoa học quan trọng, phục vụ thiết thực cho quá trình đổi mới giáo dục và đào tạo trong thời gian tới”, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc tin tưởng và chúc hội thảo thành công tốt đẹp.
GS. TS Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh trình bày chuyên đề.
Ghi nhận nhiều ý kiến tâm huyết
Phát biểu chào mừng, PGS.TS Nguyễn Văn Trào - Hiệu trưởng Trường Đại học Hà Nội cho biết: Là đơn vị đăng cai hội thảo, nhà trường có cơ hội được chứng kiến sự hợp tác, tham gia nhiệt tình của các cơ sở giáo dục đại học cả nước thông qua việc gửi đề tài, bài viết khoa học, sản phẩm khoa học tham gia trưng bày, hỗ trợ các nhà khoa học, các thầy cô giáo tham dự hội thảo.
Hội thảo bao gồm các phiên toàn thể và song song với 19 báo cáo chuyên đề được trình bày, tập trung thảo luận các nội dung gồm: Nghiên cứu thể chế, chính sách, hệ thống, mô hình giáo dục; Đổi mới chương trình, phương pháp giảng dạy, kiểm tra, đánh giá; Quản trị trường học và phát triển con người; Ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, AI; Định hướng phát triển khoa học giáo dục quốc gia và cơ chế thúc đẩy nghiên cứu - chính sách - thực tiễn.
Mở đầu hội thảo, GS.TS. Phạm Hồng Quang, Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành Khoa học Giáo dục trình bày chuyên đề: “Chính sách phát triển khoa học giáo dục quốc gia; định hướng chiến lược phát triển ngành giáo dục”, nhấn mạnh trong bối cảnh mới, khoa học giáo dục đứng trước đột phá.
Khoa học giáo dục có vai trò cung cấp luận cứ cho chính sách, phân tích các tác động và hiệu quả hệ thống. Nếu thiếu vai trò dẫn dắt của khoa học giáo dục, quá trình đổi mới có nguy cơ rơi vào tình trạng rời rạc, thiếu tính hệ thống, khó tác động đến thực tiễn.
GS. TS Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh trình bày chuyên đề “Đổi mới chương trình đào tạo giáo viên và phương pháp giáo dục trong bối cảnh chuyển đổi số và tác động của trí tuệ nhân tạo”, nhấn mạnh điểm cốt lõi của đổi mới chương trình không phải là công nghệ hay AI mà là hình thành một mẫu hình giáo viên mới: Nhà thiết kế trải nghiệm học tập (Learning Experience Designer).
PGS.TS Phạm Ngọc Thạch, giảng viên Trường Đại học Hà Nội tổng quan các kết quả học thuật nổi bật trong lĩnh vực phân tích hành vi học tập trực tuyến, đồng thời trình bày sơ lượt một nghiên cứu trường hợp với dữ liệu thực nghiệm từ 2 bài học thuộc học phần Italia A2 tại Trường Đại học Hà Nội.
Kết quả nghiên cứu khẳng định hành vi học trực tuyến là một hệ sinh thái phức tạp, đòi hỏi sự kết hợp giữa thiết kế bài học, phân tích dữ liệu và hỗ trợ sư phạm. Từ đó, nghiên cứu đề xuất nhiều giải pháp cải tiến tập trung vào quy trình thiết kế bài học, phản hồi cá nhân, tăng tính tương tác và phát triển kỹ năng tự học cho sinh viên.
ThS. Nguyễn Thị Hiền, ThS. Nguyễn Thị Giang, giảng viên Trường Đại học Công nghiệp và Thương mại Hà Nội phân tích cơ sở lý luận và nhu cầu cấp thiết của việc phát triển giáo dục kinh tế nhân bản trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.
Dựa trên phân tích ba chiều - giá trị nhân bản, chuyển đổi do AI và yêu cầu hội nhập quốc tế, nhóm tác giả nhấn mạnh sự cộng sinh giữa trí tuệ người và AI nhằm đảm bảo chất lượng đào tạo kinh tế, vừa thích ứng công nghệ, vừa duy trì nhân tính, trách nhiệm xã hội và giá trị toàn cầu.
TS. Lê Thị Thanh Huệ, giảng viên Trường Đại học Sư phạm, Đại học Thái Nguyên nhấn mạnh: Trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế, việc phát triển năng lực cảm xúc - xã hội cho trẻ càng trở nên quan trọng. Nghiên cứu của tác giả góp phần bổ sung cơ sở lý luận về phát triển năng lực cảm xúc - xã hội cho trẻ và mang lại những khuyến nghị thực tiễn trong phát triển chương trình chăm sóc - giáo dục trẻ mầm non.
Trong khi đó, nghiên cứu của nhóm giảng viên Trường Đại học Sư phạm, Đại học Thái Nguyên phân tích thực trạng hỗ trợ trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số Mông và Dao sẵn sàng thích ứng với lớp 1, từ đó làm rõ mức độ đáp ứng của các biện pháp giáo dục tại trường mầm non vùng dân tộc thiểu số.
Mục tiêu của nghiên cứu là xác định nội dung hỗ trợ đang được triển khai, mức độ hiệu quả của các phương pháp và hình thức hỗ trợ. Nghiên cứu khẳng định tầm quan trọng của việc tăng cường phối hợp gia đình - nhà trường, mở rộng trải nghiệm học tập và nâng cao năng lực giáo viên nhằm nâng cao mức độ sẵn sàng của trẻ dân tộc thiểu số khi vào lớp 1.
Hội thảo được tổ chức trong bối cảnh giáo dục Việt Nam đang chuyển sang giai đoạn phát triển mới, với yêu cầu ngày càng cao về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong bối cảnh đó, khoa học giáo dục không chỉ là lĩnh vực nghiên cứu chuyên ngành, mà phải đóng vai trò dẫn dắt tri thức, làm nền tảng khoa học cho việc hoạch định và tổ chức thực thi chính sách giáo dục.
