Với tính đa dạng sinh học cao vàlà nơi trú ngụ của nhiều loài động thực vật đang bị đe dọa, rừng Kon Plông xứngđáng được xem là một trong những khu rừng có giá trị bảo tồn lớn nhất của ViệtNam.
Sau nhiều tháng khảo sát thực địatại rừng Kon Plông – một khu vực hẻo lánh của Tây Nguyên, Tổ chức Fauna &Flora International (FFI) và Trung tâm GreenViet đã phát hiện được một số loàiđộng vật đang bị đe dọa tuyệt chủng.
Khởi động từ năm 2016, các khảosát có hệ thống của FFI đã phát hiện quần thể khoảng 500 cá thể chà vá chânxám tại Kon Plông và gần đây phát hiện thêm hơn 100 cá thể vượn má vàng Trung Bộ.
Cả hai loài này đều đang bị đe dọatuyệt chủng. Chà vá chân xám chỉ được tìm thấy ở Việt Nam và là một trong sốcác loài được xếp hạng Cực kỳ nguy cấp, mức cao nhất trong Danh mục đỏ IUCN. Quầnthể ở Kon Plông và quần thể tại Vườn quốc gia Kon Ka Kinh có khả năng là hai quầnthể lớn nhất còn lại của loài này.
Bên cạnh đó, các khảo sát bẫy ảnhchuyên sâu với sự phối hợp của IZW, sử dụng 130 bẫy ảnh Panthera đã ghi lại đượchình ảnh của 121 loài động vật có vú và chim, trong đó có một số loài cực kỳnguy cấp và đặc hữu.
Điển hình như quần thể cầy vằn đãđược tìm thấy một cách đáng ngạc nhiên ở nhiều nơi tại Kon Plông. Đây là loàithú ăn thịt nhỏ, xếp loại Nguy cấp trong danh lục đỏ của IUCN và có tầm quan trọngquốc tế. Loài này đã bị tuyệt chủng hoặc bị bẫy bắt tại nhiều nơi, ngay cả tạicác vườn quốc gia và khu bảo tồn của Việt Nam.
Bên cạnh đó, Kon Plông cũng lànơi sinh sống của nhiều loài chim đặc hữu của Việt Nam và khu vực như Khướu KonKa Kinh, Khướu Ngọc Linh và một số loài thực vật đặc hữu khác.
Những kết quả này cho thấy rừngKon Plông là một trong những khu vực có giá trị lớn nhất cho bảo tồn không chỉ ởKon Tum mà cả Việt Nam và khu vực.
Mặc dù có giá trị về mặt đa dạngsinh học cao, rừng Kon Plông hiện vẫn đang đối mặt với nhiều mối đe dọa nhưnạn săn bắn, khai thác gỗ bất hợp pháp, nạn phá rừng và sinh cảnh bị phân mảnhdo mở rộng canh tác nông nghiệp, làm đường, thủy điện và điện gió,... gây nhiềukhó khăn cho các cơ quan quản lý.
Ngoài ra, bất chấp những nỗ lựcđáng kể của các cơ quan thực thi pháp luật nhằm kiểm soát việc săn bắn bất hợppháp, ở Kon Plông vẫn còn nhiều trường hợp các loài động vật như tê tê, gấu,linh trưởng và chim trở thành mục tiêu cho các đối tượng săn trộm. Động vậthoang dã ở Kon Plông thường được bán đi các tỉnh thành khác, gây nên áp lựchơn bao giờ hết cho khu rừng.
Tuy nhiên, hiện nay các khu vựcrừng ở Kon Plông đang được quản lý cho dịch vụ lâm nghiệp và phòng hộ đầu nguồnnên các giá trị về đa dạng sinh học quan trọng vẫn chưa được chú trọng. Dovậy, điều khẩn thiết trước mắt là sự can thiệp kịp thời vào công tác bảo tồnđa dạng sinh học thông qua sự phối hợp của các tổ chức xã hội và cơ quanchính quyền. Ưu tiên hàng đầu và vô cùng cấp bách hiện nay là thành lập mộtkhu bảo tồn để bảo vệ khu vực rừng nguyên sinh còn lại này của Việt Nam mộtcách hợp pháp và hiệu quả.
Di sản thiên nhiên này là "khobáu quốc gia" với quần thể động thực vật cần được bảo vệ và phục hồi. Các khu rừngđóng vai trò quan trọng đối với đời sống con người thông qua việc cung cấp thứcăn, thuốc, thụ phấn, nước sinh hoạt và tưới tiêu, phòng hộ đầu nguồn, giảm nhẹtình trạng biến đổi khí hậu (hấp thụ khí các bon) và giảm nhẹ rủi ro thiên tai.
FFI và chính quyền địa phươngđang thực hiện các chương trình bảo tồn với hy vọng phần rừng còn lại của khu rừngnguyên sinh này có thể được bảo vệ, duy trì và phát triển cho thế hệ tương lai.
Hiện tại, FFI và GreenViet đangphối hợp với các cơ quan chính quyền và cộng đồng địa phương để nỗ lực thành lậpmột khu bảo tồn nhằm quản lý, bảo vệ rừng nghiêm ngặt và hiệu quả.
