Cuộc khám xét bất ngờ tại dinh thự Mar-a-Lago của cựu Tổng thống Donald Trump mà Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) tiến hành hôm 8/8 là nhằm truy tìm các hồ sơ mật mà Bộ Tư pháp tin rằng, ông đã lưu giữ bất hợp pháp. Nhưng điều này rất có thể ảnh hưởng đến khả năng ông Trump tái tranh cử tổng thống.
Đây là cuộc đột kích chưa từng có tiền lệ vào nhà của một cựu tổng thống do các đặc vụ FBI tiến hành. Báo chí Mỹ dẫn các nguồn tin điều tra cho thấy đây chắc chắn là một cuộc điều tra hình sự đi kèm với các mối liên hệ chính trị và pháp lý với cựu tổng thống.
Bộ tư pháp Mỹ cho rằng, các tài liệu trong thời gian ông Trump là tổng thống là tài liệu mật đang được lưu giữ bất hợp pháp và không phù hợp tại khu nghỉ mát Mar-a-Lago. Trong số tài liệu đó có cả những bức thư trao đổi với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, hay một bức thư của người tiền nhiệm Barack Obama gửi ông Trump.
Từ lâu, cựu Tổng thống Trump đã công khai thể hiện sự coi thường với Đạo luật Hồ sơ Tổng thống năm 1978, trong đó quy định việc bảo quản các tài liệu chính thức. Ông phớt lờ quy chế. Bộ Tư pháp cho rằng, ông đã mang theo hàng chục hộp tài liệu tổng thống và tài liệu mật khi rời nhiệm sở đầu năm 2021.
Họ đã thu giữ 10 hộp tài liệu ở dinh thự của ông hồi đầu năm nay, nhưng cuộc đột kích này hoàn toàn bất ngờ. Ngay cả chính quyền đương nhiệm của Tổng thống Biden cũng khẳng định họ không hề được báo trước.
Cuộc chiến giữa Bộ Tư pháp với ông Trump về vấn đề tài liệu mật đã kéo dài suốt nhiều tháng. Họ cho rằng, luật liên bang cấm lưu giữ, tiêu hủy trái phép các tài liệu mật. Việc xử lý sai các tài liệu này có thể dẫn tới hậu quả rất nghiêm trọng, kể cả an ninh quốc gia.
Nhưng vấn đề không chỉ là tài liệu mật. Nhiều người cho rằng đây là động thái của chính quyền đương nhiệm để gạt bỏ một đối thủ chính trị tiềm tàng, khi ông Trump đang cân nhắc tái tranh cử tổng thống vào năm 2024. Hơn nữa, bầu cử giữa kỳ sắp diễn ra, việc này có thể làm mất mặt Đảng Cộng hòa của ông Trump.
Hành vi xử lý sai tài liệu mật có thể bị phạt ở nhiều mức: Phạt tiền, bỏ tù và đáng chú ý nhất là không đủ tư cách giữ chức vụ hiện tại hoặc trong tương lai. Nhưng quy định này nhiều khả năng không áp dụng với chức vụ tổng thống vốn do Hiến pháp Mỹ điều chỉnh.
Mặt khác, một cơn bão chính trị đang nổ ra xung quanh hành vi của FBI là đúng hay sai, có minh bạch, đàng hoàng trong một xã hội dân chủ.
Trên các tài khoản mạng xã hội của mình, ông Trump đã tố cáo việc khám xét là một “cuộc tấn công phối hợp” khi ông cân nhắc tranh cử nhiệm kỳ thứ hai.
Ông Trump đang bị Quốc hội và liên bang điều tra về vai trò trong các cuộc bạo loạn ở Điện Capital những ngày cuối nhiệm kỳ hồi năm ngoái. Điều đó làm phe Cộng hòa không hài lòng và họ muốn chọn một ứng cử viên khác thay thế.
Nhưng đến giờ, cuộc đột kích dinh thự của ông Trump lại khiến các nghị sĩ Cộng hòa đoàn kết và lên tiếng bảo vệ ông. Chủ tịch Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa, bà Ronna McDaniel ra tuyên bố nói rằng phe dân chủ “liên tục vũ khí hóa bộ máy hành chính chống lại Đảng Cộng hòa”. Một số nghị sĩ đã lên tiếng bảo vệ ông và yêu cầu FBI phải giải thích về cuộc đột kích.
Dù thế nào, phe Dân chủ cũng yêu cầu phải điều tra rõ ràng vì tổng thống cần bảo vệ an ninh quốc gia và không được xử lý sai những tài liệu tối mật. Việc ông Trump có thể ra tranh cử hay không còn phải chờ xem luật pháp giải thích thế nào và các cuộc điều tra tiếp tục tiến hành ra sao.
Ông Trump có thể bất lợi liên quan đến vấn đề tài liệu mật nhưng ở vị thế ứng cử viên tiềm năng, ông vẫn đang có lợi. Chắc chắn Đảng Dân chủ một lần nữa thấy rằng, ảnh hưởng của Trump vẫn còn rất lớn, họ phải đối mặt với một ứng cử viên đầy nguy cơ nếu ông Trump quyết định tái tranh cử.
