Việc khen thưởng không đúng đối tượng, thành tích nhằm quảng bá hình ảnh, tạo điều kiện để Công ty Việt Á biến kit test từ sản phẩm thuộc sở hữu Nhà nước thành sở hữu của Công ty Việt Á.
Theo kết luận của Cơ quan CSĐT Bộ Công an, sau khi Bộ Y tế có quyết định cấp số đăng ký tạm thời kit xét nghiệm cho Công ty Việt Á, ông Chu Ngọc Anh (cựu Bộ trưởng Bộ KHCN) và Phạm Công Tạc (cựu Thứ trưởng Bộ KHCN) đã chỉ đạo để Bộ KHCN tổ chức họp báo.
Nội dung buổi họp báo để công bố kết quả nghiên cứu đề tài và ra thông cáo báo chí thể hiện Bộ Y tế đã cấp phép sử dụng kit xét nghiệm cho Công ty Việt Á và năng lực sản xuất kit xét nghiệm của Công ty Việt Á.
Sau đó, ông Chu Ngọc Anh chỉ đạo Trịnh Thanh Hùng (cựu Vụ phó KHCN các ngành kinh tế kỹ thuật, thuộc Bộ này) tham mưu, phối hợp với Vụ Thi đua và Khen thưởng, Bộ KHCN hoàn thiện thủ tục để Chu Ngọc Anh ký quyết định tặng Bằng khen của Bộ trưởng Bộ KHCN, ký Tờ trình đề nghị Thủ tướng khen thưởng cho Công ty Việt Á và Phan Quốc Việt (Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty Việt Á), các thành viên thuộc nhóm nghiên cứu về thành tích trong nghiên cứu, chế tạo thành công kit xét nghiệm.
Ông Chu Ngọc Anh còn chỉ đạo ông Trần Văn Tùng, Thứ trưởng Bộ KHCN ký văn bản đề nghị để UBND TP.HCM đề nghị cấp có thẩm quyền khen thưởng cho Công ty Việt Á về thành tích trong việc nghiên cứu, chế tạo và ứng dụng kit xét nghiệm.
Trong quá trình Công ty Việt Á phối hợp với Học viện Quân y nghiên cứu đề tài và tổ chức sản xuất, tiêu thụ kit test, để tạo điều kiện thuận lợi cho việc nghiên cứu và đẩy nhanh quá trình cấp số đăng ký lưu hành sản phẩm kit test cho Công Việt Á, Trịnh Thanh Hùng cùng Phan Quốc Việt đã cung cấp thông tin cho các cơ quan báo chí để tuyên truyền sản phẩm kit xét nghiệm của Công ty Việt Á.
Để khẳng định thương hiệu sản phẩm và được xuất khẩu ra nước ngoài, Trịnh Thanh Hùng bàn bạc và cùng Phan Quốc Việt làm các thủ tục, gửi hồ sơ đề nghị Tổ chức Y tế Thế giới WHO chứng nhận sản phẩm kit xét nghiệm cho Công ty Việt Á.
Mặc dù văn bản của Tổ chức Y tế Thế giới WHO chưa cấp chứng nhận kit xét nghiệm đạt chất lượng nhưng Trịnh Thanh Hùng đã cung cấp để đăng văn bản này lên cổng thông tin điện tử của Bộ KHCN và đăng bài báo thể hiện thông tin sai sự thật “Sản phẩm kit xét nghiệm của Công ty Việt Á đã được WHO cấp chứng nhận”.
Nhiều bài báo được đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng có nội dung ca ngợi, tôn vinh thành quả nghiên cứu, sản xuất kit xét nghiệm của Công ty Việt Á như: “Bộ sản phẩm xét nghiệm COVID-19 của Việt Nam được WHO công nhận”; “WHO công nhận bộ Test xét nghiệm COVID-19 của Việt Nam đạt chuẩn quốc tế”; “Ưu điểm vượt trội của test xét nghiệm SARS-Cov-2 Việt Nam”...
Việc khen thưởng, thông tin, tuyên truyền nêu trên góp phần đánh bóng hình ảnh, thương hiệu kit test và Công ty Việt Á.
Theo Cơ quan CSĐT, đủ căn cứ kết luận, trong quá trình thực hiện giao nhiệm vụ, nghiên cứu, nghiệm thu, chuyển giao; thông tin, tuyên truyền, khen thưởng đề tài nghiên cứu, chế tạo kit xét nghiệm, các cá nhân liên quan đã có các hành vi sai phạm sau:
Bộ KHCN tự ý đưa Công ty Việt Á tham gia phối hợp thực hiện đề tài theo đề nghị, tác động của Phan Quốc Việt và Trịnh Thanh Hùng, trái quy định của Luật KHCN.
Bộ KHCN để Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành kit xét nghiệm (là tài sản thuộc sở hữu Nhà nước do Bộ KHCN quản lý) cho Công ty Việt Á, trái quy định của Luật KHCN và Nghị định số 70/2018.
Bộ KH&CN còn tổ chức họp báo, ra thông cáo báo chí về kết quả nghiên cứu và cấp số đăng ký đề tài cho Công ty Việt Á.
Bộ GD&DDT, Bộ KH&CN và UBND TP.HCM khen thưởng; đề nghị khen thưởng cho Công ty Việt Á không đúng đối tượng, thành tích, công trạng. Các đơn vị này đã thu hồi các quyết định khen thưởng.
Thông tin, tuyên truyền không đúng sự thật, giúp hỗ trợ truyền thông, quảng bá hình ảnh cho kit xét nghiệm và Công ty Việt Á.
Các hành vi nêu trên tạo điều kiện để Công ty Việt Á biến kit test từ sản phẩm nghiên cứu thuộc sở hữu Nhà nước, thành sản phẩm thương mại thuộc sở hữu của Công ty Việt Á sản xuất, thương mại hóa, thu lời bất chính, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản Nhà nước, tổ chức, cá nhân.
Sau khi Công ty Việt Á tham gia nghiên cứu đề tài, được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành, sản xuất và tiêu thụ kit xét nghiệm, Phan Quốc Việt đã đưa tiền cảm ơn ông Chu Ngọc Anh 200.000 USD (khoảng 4,6 tỉ đồng), Phạm Công Tạc 50.000 USD (khoảng hơn 1,1 tỉ đồng), Trịnh Thanh Hùng 350.000 USD (khoảng hơn 8 tỉ đồng).
Hành vi của các bị can Chu Ngọc Anh, Phạm Công Tạc phạm tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, quy định tại khoản 3, Điều 356 Bộ luật Hình sự; Trịnh Thanh Hùng, Phó Vụ trưởng Vụ KHCN các ngành kinh tế kỹ thuật Bộ KHCN phạm tội “Nhận hối lộ”, quy định tại khoản 4, Điều 354 Bộ luật Hình sự.
