Bên cạnh thuận lợi, các địa phương cũng gặp không ít khó khăn trong quá trình thực hiện.

Gấp rút đưa vào giảng dạy

Tài liệu giáo dục địa phương trong Chương trình GDPT 2018 đóng vai trò quan trọng. Đến nay, các địa phương đã hoàn thành Tài liệu giáo dục địa phương, đưa vào giảng dạy lớp 1, 2 và lớp 6. Một số địa phương đang hoàn thành Tài liệu giáo dục địa phương lớp 3, lớp 7 và lớp 10; riêng tài liệu lớp 8, lớp 11 đang khẩn trương biên soạn.

Sở GD&ĐT Cà Mau được Bộ GD&ĐT phê duyệt Tài liệu giáo dục địa phương đối với lớp 1, lớp 6; các lớp 2, lớp 3, lớp 7, lớp 10 đã hoàn thiện bản mẫu và tổ chức lấy ý kiến cơ quan, đơn vị liên quan cũng như chuyên gia. Hội đồng thẩm định của tỉnh tổ chức thẩm định theo quy định, đã trình và chờ UBND tỉnh phê duyệt.

Theo Sở GD-KH&CN Bạc Liêu, trong Chương trình GDPT hiện hành (năm 2006), Bộ GD&ĐT đã quy định nội dung giáo dục địa phương ở một số môn học, cấp học. Theo đó, từ năm 2012, Sở GD-KH&CN Bạc Liêu đã chủ trì biên soạn Bộ tài liệu dạy học địa phương theo hướng dẫn của Bộ GD&ĐT đối với cấp tiểu học, THCS, THPT.

Bộ tài liệu gồm 5 cuốn, được triển khai, đưa vào giảng dạy và học tập trong trường tiểu học và trung học trên địa bàn tỉnh từ năm 2012. Thực tế đã chứng minh về hiệu quả của bộ tài liệu cho hoạt động dạy - học nội dung giáo dục địa phương trên địa bàn.

Học kỳ II năm học 2022 - 2023, tỉnh Bến Tre triển khai Tài liệu giáo dục địa phương lớp 6, lớp 7 và lớp 10. Sở GD&ĐT yêu cầu các đơn vị bố trí dạy học các chủ đề theo khung phân phối chương trình đã được phê duyệt của cấp THCS và THPT các lớp 6, 7, 10. Việc thực hiện kiểm tra đánh giá nội dung giáo dục của địa phương theo hình thức nhận xét; đánh giá thường xuyên và đánh giá định kỳ (Điều 6, 7 Thông tư số 22 của Bộ GD&ĐT về đánh giá học sinh THCS và THPT…).

Giáo viên Đồng Tháp tham gia tập huấn Tài liệu giáo dục địa phương.

Sớm tháo gỡ khó khăn

Bên cạnh thuận lợi, việc triển khai Tài liệu giáo dục địa phương cũng gặp không ít rào cản. Khó nhất là khâu thẩm định, đấu giá, in ấn, kinh phí biên soạn… tài liệu. Theo ông Châu Tuấn Hồng, Giám đốc Sở GD&ĐT Sóc Trăng, địa phương tổ chức biên soạn Tài liệu giáo dục địa phương rất sớm nhưng vướng ở khâu đấu thầu, in ấn. Tỉnh khắc phục bằng cách đưa file tài liệu giáo dục địa phương cho các trường giảng dạy.

Sơ kết học kỳ I năm học 2022 - 2023, Sở GD&ĐT Cà Mau cũng nhận diện khó khăn trong triển khai Tài liệu giáo dục địa phương. Theo đó, Tài liệu này chưa ban hành kịp thời theo lộ trình nên việc dạy học lồng ghép còn gặp khó khăn. Đội ngũ biên soạn và thẩm định Tài liệu giáo dục địa phương chưa được tập huấn, bồi dưỡng về chuyên môn.

Các thành viên trong ban biên soạn và thẩm định là cán bộ quản lý, giáo viên kiêm nhiệm nên hạn chế về thời gian. Việc thẩm định tài liệu không tránh khỏi bất cập, đặc biệt là nguồn tư liệu chưa có sự đồng thuận cao; khâu in ấn, phát hành còn vướng thủ tục…

Về nguyên nhân, theo đại diện Sở GD&ĐT Cà Mau, đây là công việc đòi hỏi các tác giả phải có trình độ hiểu biết trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa và xã hội; có kinh nghiệm, kỹ năng viết sách.

Tuy nhiên, theo quy định, nhóm tác giả phần lớn là thầy cô tham gia lần đầu nên cần có thời gian sưu tầm, tìm hiểu, chọn lọc các vấn đề kinh tế, văn hóa và xã hội của địa phương để đưa vào tài liệu cho phù hợp từng cấp học, từng đối tượng học sinh… Tỉnh làm thận trọng, đảm bảo tính chính xác, khoa học, toàn diện để đưa vào giáo dục trong nhà trường. Đây cũng là lần đầu tiên địa phương thực hiện công việc biên soạn nên mất nhiều thời gian.

Theo đại diện Sở GD&ĐT Bến Tre, hiện khâu in ấn và phát hành Tài liệu giáo dục địa phương chưa thể thực hiện nên các cơ sở giáo dục tạm thời dùng file PDF do sở chuyển đến các đơn vị. Sở GD&ĐT chỉ đạo các trường căn cứ vào nội dung giáo dục của địa phương, hiệu trưởng phân công dạy học theo từng chủ đề, bảo đảm tương đương về thời lượng trong từng học kỳ phù hợp với năng lực của giáo viên.

Các đơn vị linh hoạt tổ chức hoạt động học tập khác nhau, tránh nặng nề, quá tải. Đối với lớp 10, học sinh không chọn các môn học có liên quan đến các chủ đề trong tài liệu, giáo viên hướng dẫn học sinh tự đọc, nghiên cứu các chủ đề đó…