Đó là một tập hợp các kỹ năng mà trẻ em có thể bắt đầu học ở mọi lứa tuổi.
Lợi ích của trí tuệ cảm xúc
Bà Ann-Louise T. Lockhart - nhà tâm lý học nhi khoa tại Mỹ chia sẻ, trong nhiều thập kỷ qua, các nghiên cứu đã chứng minh rằng, trí tuệ cảm xúc mang lại nhiều lợi ích và sẽ trở thành hành trang theo trẻ suốt cuộc đời. Theo các nhà khoa học, EQ cao có liên quan đến chỉ số IQ cao. Trẻ em có mức độ trí tuệ cảm xúc cao có xu hướng thể hiện tốt hơn trong các bài kiểm tra. Trẻ đồng thời cũng có khả năng đạt điểm cao hơn.
Bên cạnh đó, trẻ sở hữu EQ cao cũng có mối quan hệ tốt với mọi người xung quanh. Kỹ năng trí tuệ cảm xúc giúp trẻ quản lý xung đột và phát triển tình bạn tốt hơn. Đối với người trưởng thành có trí tuệ cảm xúc cao, họ cũng có các mối quan hệ tốt hơn trong cuộc sống cá nhân và nghề nghiệp.
EQ thời thơ ấu có liên quan đến thành công cao hơn khi trưởng thành. Một nghiên cứu kéo dài 19 năm được công bố trên Tạp chí Y tế Công cộng Mỹ cho thấy, các kỹ năng xã hội và cảm xúc của một đứa trẻ ở trường mẫu giáo có thể dự đoán thành công suốt đời. Những trẻ có thể chia sẻ, hợp tác và tuân theo chỉ dẫn ở tuổi lên 5 có nhiều khả năng tốt nghiệp đại học và bắt đầu làm việc toàn thời gian ở tuổi 25. Bên cạnh đó, EQ cao cũng có thể cải thiện sức khỏe tinh thần. Những người có mức độ trí tuệ cảm xúc cao hơn ít có nguy cơ bị trầm cảm cũng như mắc các bệnh tâm thần khác.
Trí tuệ cảm xúc có thể mang lại nhiều lợi ích. Một đứa trẻ có thể làm dịu bản thân khi chúng cảm thấy tức giận và làm tốt trong những hoàn cảnh khó khăn. Trong khi đó, trẻ có EQ cao thường bộc lộ cảm xúc và duy trì mối quan hệ lành mạnh hơn một đứa trẻ la hét hoặc nói những điều ác ý khi tức giận. Tin tốt là tất cả trẻ em đều có khả năng học kỹ năng trí tuệ cảm xúc. Điều quan trọng là trẻ cần sự dẫn dắt từ người lớn như thế nào.
Gắn nhãn cảm xúc của trẻ
Theo bà T. Lockhart, trẻ em cần có khả năng nhận biết cảm xúc. Cha mẹ có thể giúp trẻ bằng cách đặt tên cho cảm xúc của con. Ví dụ, khi trẻ buồn vì vừa thua một trò chơi nào đó, phụ huynh có thể nói: “Có vẻ như con đang cảm thấy thực sự tức giận, phải không?”. Nếu trẻ trông có vẻ buồn, cha mẹ có thể nói: “Con có cảm thấy thất vọng vì hôm nay chúng ta sẽ không đến thăm ông bà không?”. Các từ cảm xúc như “tức giận”, “khó chịu”, “xấu hổ” và “đau đớn” đều có thể xây dựng từ vựng để diễn đạt cảm xúc. Đừng quên chia sẻ những từ chỉ cảm xúc tích cực, như “vui sướng”, “phấn khích”, “hồi hộp” và “hy vọng”.
Thể hiện sự cảm thông
Khi trẻ đang buồn, đặc biệt là lúc cảm xúc nóng giận, việc giúp trẻ bình tĩnh có thể không dễ. Tuy nhiên, những lời nhận xét có tính chất bác bỏ sẽ dạy trẻ rằng, cách chúng cảm nhận là sai.
“Một cách tiếp cận tốt hơn là xác thực cảm xúc của trẻ và thể hiện sự đồng cảm, ngay cả khi phụ huynh không hiểu tại sao con khó chịu như vậy. Nếu trẻ khóc vì cha mẹ nói với con rằng, chúng không thể đến công viên cho đến khi dọn phòng, phụ huynh hãy nói: “Con cảm thấy buồn khi không được làm những điều mình muốn. Đôi khi thật khó để tiếp tục làm việc khi chúng ta không muốn”, chuyên gia này cho biết.
Khi nhận thấy sự đồng cảm từ cha mẹ, trẻ sẽ cảm thấy ít bị ép buộc hơn. Vì vậy, thay vì la hét và khóc để thể hiện sự tức giận, trẻ sẽ cảm thấy tốt hơn khi cha mẹ nói rằng mình hiểu cảm xúc của con.
Thể hiện cảm xúc thích hợp
Trẻ em cần biết thể hiện cảm xúc theo cách phù hợp. Vì vậy, nói rằng “cảm xúc của con đang bị tổn thương” hoặc vẽ một bức tranh có khuôn mặt buồn bã có thể hữu ích. Tuy nhiên, theo bà T. Lockhart, la hét và ném đồ là hành động không phù hợp.
Cách tốt nhất để dạy trẻ thể hiện cảm xúc là cha mẹ làm mẫu cho những kỹ năng này. Sử dụng các từ cảm xúc trong cuộc trò chuyện hằng ngày và thường xuyên nói về chúng. Nói những câu như “Cha/mẹ cảm thấy tức giận khi thấy bọn trẻ tỏ ra xấu tính trên sân chơi” hoặc “Cha/mẹ cảm thấy hạnh phúc khi có bạn đến ăn tối”.
“Các nghiên cứu chỉ ra rằng, cha mẹ có EQ cao nhiều khả năng sinh con cũng có EQ cao. Vì vậy, điều quan trọng là phụ huynh tạo thói quen tập trung vào việc xây dựng các kỹ năng để có thể trở thành tấm gương của con”, bà T. Lockhart gợi ý.
Kỹ năng ứng phó lành mạnh
Một khi trẻ hiểu cảm xúc của mình, chúng cần học cách đối phó với những cảm xúc đó một cách lành mạnh. Biết cách bình tĩnh, vui vẻ lên hoặc đối mặt với nỗi sợ hãi có thể rất phức tạp đối với những đứa trẻ nhỏ. Do đó, theo bà T. Lockhart, phụ huynh cần dạy trẻ các kỹ năng cụ thể. Ví dụ, trẻ có thể học cách hít thở sâu vài lần khi cảm thấy tức giận. Nhờ đó, trẻ sẽ bình tĩnh hơn. Cha mẹ có thể dạy trẻ hít vào bằng mũi và thở ra bằng miệng.
Phụ huynh cũng có thể giúp trẻ tạo ra một bộ tài liệu giúp chúng điều chỉnh cảm xúc của mình. Sách tô màu, truyện cười, đĩa nhạc nhẹ là một vài món đồ có thể giúp thu hút giác quan và xoa dịu cảm xúc. Cha mẹ hãy đặt những món đồ này trong một hộp đặc biệt được trang trí. Sau đó, khi trẻ khó chịu, phụ huynh hãy nhắc con đi lấy hộp dụng cụ bình tĩnh và tập sử dụng các công cụ để quản lý cảm xúc.
