Nữ sinh dự thi Olympic Toán quốc tế: Từ trải nghiệm đến đam mê Toán học

Xuất sắc vượt qua vòng chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic Toán quốc tế (IMO) năm 2025, Trương Thanh Xuân lớp 11 Toán 1, Trường THPT chuyên Bắc Ninh (Bắc Ninh) là thí sinh nữ duy nhất, cùng với 5 thành viên của đội tuyển Việt Nam bước tiếp hành trình chinh phục đấu trường quốc tế.

Bước ngoặt đến với hành trình quốc tế

Sinh ra trong gia đình có mẹ từng học chuyên Toán, ngay từ khi còn nhỏ Trương Thanh Xuân đã được bồi đắp tình yêu khoa học tự nhiên, đặc biệt là môn Toán. Thanh Xuân kể, mẹ đã giúp em tiếp cận với môn Toán từ sớm, từng chút một để em yêu thích môn học này, ngay từ khi học lớp 5 em đã giành Huy chương Bạc khi tham dự Câu lạc bộ Toán tuổi thơ quốc gia.

Những năm tháng ở bậc THCS, Thanh Xuân đã có 4 năm gắn bó ôn luyện tại đội tuyển Toán của Trường THCS Nguyễn Đăng Đạo (một trong những trường THCS trọng điểm của tỉnh Bắc Ninh) để tiếp tục thực hiện niềm đam mê của mình. Thông minh, chuyên cần, Thanh Xuân được thầy, cô giáo chọn vào đội tuyển học sinh giỏi Toán của trường, em đã đoạt giải Nhì cấp tỉnh Bắc Ninh năm lớp 8, giải Ba năm học lớp 9.

Theo thầy Lê Đăng Điển - giáo viên Toán (Trường THPT chuyên Bắc Ninh), ban đầu trong lớp, Thanh Xuân không phải là học sinh có kết quả nổi bật về môn Toán. Tuy nhiên, là giáo viên chủ nhiệm lớp Toán 1 trực tiếp dạy, quan sát quá trình học tập thầy Điển nhận thấy Thanh Xuân có sự tiến bộ nhanh chóng.

Em có những cách giải toán thông minh, khác biệt với tư duy nhanh nhạy, logic đặc biệt là các bài toán liên quan tới tổ hợp. Đây là một dạng toán đòi hỏi sự nhạy bén, thông minh, phân tích tốt của học sinh. Chính điều này đã thôi thúc các thầy cô trong Tổ Toán động viên Thanh Xuân tham gia các cuộc thi Toán của trường; ôn luyện thi vào đội tuyển của trường dự thi cấp tỉnh để có thêm thời gian bồi dưỡng, rèn luyện cho em.

Thầy Điển chia sẻ, dù mới là học sinh lớp 11, kiến thức chưa dày dặn như các anh, chị lớp 12, nhưng Thanh Xuân lại tiến bộ nhanh qua 3 tháng học đội tuyển để thi quốc gia hồi cuối năm ngoái.

“Là nữ sinh duy nhất của 22 thành viên đội tuyển học sinh giỏi, Thanh Xuân ban đầu cũng ngại ngần, chưa dám đi thi. Sau đó, thầy cô động viên, khuyên nhủ nên Thanh Xuân đã thử sức. Bước ngoặt chỉ thực sự đến vào kỳ nghỉ hè năm lớp 10, Thanh Xuân tạm gác lại ôn luyện IELTS để tập trung cho toán học. Từ đó, em tạo ra hết bất ngờ này đến bất ngờ khác từ cấp tỉnh Bắc Ninh đến khi giành giải Nhì quốc gia, vượt qua vòng tuyển chọn để tới đây là dự thi Olympic Toán quốc tế…” - thầy Điển chia sẻ.

Thầy Điển cũng nhấn mạnh, Thanh Xuân là nữ sinh đầu tiên của tỉnh Bắc Ninh đang học lớp 11 dự thi Olympic Toán quốc tế. Thời gian tới, các thầy cô và gia đình vẫn đồng hành, đứng sau động viên, quan tâm để Thanh Xuân thêm vững tin đạt nhiều thành tích hơn nữa.

Học toán với hứng thú, sự vui vẻ

Chia sẻ về bí quyết học tốt môn Toán, Trương Thanh Xuân cho biết, bản thân luôn nêu cao tinh thần tự học, em dành thời gian 2 - 3 tiếng vào buổi tối và không thức khuya để tránh ảnh hưởng tới sức khỏe, đảm bảo minh mẫn cho giờ học sáng hôm sau ở trường.

Khi học, Thanh Xuân thường chọn lọc tài liệu kỹ lưỡng để tránh mất nhiều thời gian. Ban đầu, Xuân cảm thấy hoang mang vì kiến thức mới, nhiều. Có nhiều bài giảng chưa hiểu hết nên em phải dành thêm thời gian tự học, tự nghiên cứu ngoài giờ. Khi ấy, Xuân cũng chưa biết nhiều tài liệu, nên tìm tới anh chị khóa trên hướng dẫn, về sau tự tìm thêm kiến thức, cách giải hay trên Internet.

“Em quan niệm là không đặt áp lực quá nhiều cho bản thân phải đạt thành tích mà học toán theo hứng thú, sự vui vẻ. Mỗi khi học, em sẽ phân loại bài theo từng dạng nhất định và học hiểu sâu để biết tại sao làm cách này chứ không phải cách kia, dấu hiệu gợi ý thế nào từ đề bài…

Đối với một bài toán, quan trọng nhất là tìm được ý tưởng gốc, đương nhiên sẽ phải dùng căn cứ A chứng minh mệnh đề B, ý tưởng gốc sẽ giải thích cách làm, mối quan hệ giữa các dữ kiện. Học toán để hiểu rõ bản chất sẽ tốt hơn làm nhiều bài. Nếu gặp bài khó thì em sẽ cố gắng làm, nếu khó quá sẽ hỏi thầy cô, các anh chị lớn đi trước chứ không bỏ cuộc…”, Thanh Xuân nói.

Cùng với nỗ lực của bản thân, Thanh Xuân cũng chia sẻ, môi trường học ở Trường THPT chuyên Bắc Ninh rất tốt, các thầy cô hỗ trợ rất nhiều từ tài liệu, gợi ý cách làm bài cho tới tổ chức thi khảo sát, từ đấy em biết mình mạnh điểm gì cần cải thiện điểm gì.

“Bản thân em luôn tự nhủ cố gắng học nhưng nếu không vào em sẽ tìm việc khác nhẹ nhàng để đầu óc thư thái như: Đi bộ, hát một bài. Em có thú vui là tham gia hùng biện, thuyết trình, làm MC dù chưa tốt lắm. Em coi các hoạt động ngoại khóa là cách giải trí, rèn luyện tư duy phản biện, logic, tư duy vấn đề. Gần nhất vào 15/3 (gần tới kỳ thi chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic Toán quốc tế), em làm MC cho một chương trình hội khóa trong trường…”, Xuân nói.

Nữ sinh cũng tiết lộ, từ tranh biện, em học được cách lên ý tưởng, hiểu biết thêm kiến thức thực tế và nghĩ ra luận điểm, xây dựng luận cứ logic, tạo ra một chuỗi domino dẫn đến điều muốn nói và kết lại luận điểm súc tích nhất từ một ý tưởng mơ hồ ban đầu. Em cũng trau dồi được phong thái tự tin, cách nói chuyện và lắng nghe người khác phản biện, nêu quan điểm.

“Toán học cũng như vậy, tư duy phản biện khoa học hình thành khi chứng minh được tại sao là cái này chứ không phải cái kia, căn cứ từ đâu, chứng minh thế nào…”, nữ sinh bộc bạch.

Sắp tới, Thanh Xuân bổ sung thêm kiến thức, học thêm tiếng Anh để đọc nhiều tài liệu học tập, chuẩn bị tốt nhất trước khi bước vào kỳ thi Olympic Toán quốc tế (IMO 2025) vì thử thách, khó khăn nhiều hơn và đặt mục tiêu giành huy chương.

Chia sẻ với Báo GD&TĐ, thầy Nguyễn Thành Đô, Phó Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Bắc Ninh đánh giá, với từng bước đi chắc chắn, em Trương Thanh Xuân tiến bộ nhanh qua ba tháng học tập trung đội tuyển đi thi quốc gia. Là học sinh lớp 11, Thanh Xuân tham gia đội tuyển học sinh giỏi với tâm thế thi trải nghiệm, học hỏi kinh nghiệm. Những kết quả đạt được là sự ghi nhận những tháng ngày nỗ lực rèn luyện, học tập của em.

Theo thầy Đô, ngoài Trương Thanh Xuân, Trường THPT chuyên Bắc Ninh còn có 2 học sinh khác cũng lọt vào các đội tuyển Olympic là: Ngô Quang Minh, lớp 12 chuyên Hóa là thành viên đội tuyển Việt Nam dự thi Olympic Hóa học quốc tế và Nguyễn Công Vinh, lớp 12 chuyên Lý, tham dự kỳ thi Olympic Vật lý châu Á.

“Với quyết tâm nỗ lực hết mình vì màu cờ sắc áo của quốc gia, tin rằng Thanh Xuân, sẽ tiếp tục có được những kết quả tốt trên trường quốc tế bằng sự đam mê Toán học của mình để đem vinh quang về cho quê hương, đất nước…” - thầy Nguyễn Thành Đô tin tưởng.