Đột quỵ hay còn được gọi là tai biến mạch máu não. Đây là tình trạng não bộ bị tổn thương nghiêm trọng do mạch máu não bị tắc nghẽn, bị vỡ, gây gián đoạn việc vận chuyển máu để nuôi dưỡng não bộ khiến các tế bào thiếu hụt dinh dưỡng, oxy; các tế bào sẽ chết đi sau vài phút nếu vấn đề thiếu hụt này không được khắc phục.
Đối với bệnh đột quỵ, thời điểm phát bệnh là một yếu tố không thể chủ quan. Biết được các biểu hiện của đột quỵ, đặc biệt là thời điểm xảy ra đột quỵ là bạn đã làm chủ được cuộc sống của mình.
BS.CK2. Nguyễn Hữu Hậu, Trưởng Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Thăm dò chức năng - Bệnh viện Gia An 115 (TPHCM) thông tin trên báo phụ nữ Việt Nam, khuyến cáo đột quỵ có thể xảy ra với bất cứ ai, trong độ tuổi nào nên mỗi người cần chủ động bảo vệ sức khỏe và tính mạng của bản thân bằng cách khám sức khỏe tổng quát định kỳ và tầm soát các yếu tố nguy cơ.
Những người có nguy cơ cao mắc phải đột quỵ cần đặc biệt cẩn trọng là người trên 50 tuổi; người đang mắc các bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, xơ vữa động mạch, tăng mỡ trong máu, bệnh tim; người hút thuốc lá, nghiện rượu, người béo phì, ít vận động... và người có tiền sử đột quỵ.
Nếu có các dấu hiệu khởi phát cơn đột quỵ, cần cấp cứu ngay tại bệnh viện có chức năng điều trị đột quỵ. Các dấu hiệu của đột quỵ não bao gồm: Đột ngột tê cứng, méo mặt; tê yếu hoặc khó cử động tay chân, một bên cơ thể; khó phát âm, nói không rõ chữ, nói ngọng bất thường; đột ngột choáng váng, mất thăng bằng hay mất khả năng phối hợp động tác; thị lực bỗng nhiên giảm, mắt mờ, không nhìn rõ; đột ngột đau đầu nhiều không biết nguyên nhân có thể gây buồn nôn hoặc nôn.
Mới đây, bệnh viện đã tiếp nhận và can thiệp điều trị cho một bệnh nhân đột quỵ nhồi máu não bị tắc hoàn toàn động mạch thân nền và hẹp trên 90% động mạch đốt sống.
Thông tin đăng tải trên báo SKĐS, đột quỵ gây nhiều hậu quả nặng nề về chi phí điều trị. Sau đột quỵ, bệnh nhân thường khó hòa nhập trở lại với cuộc sống bình thường, gây nhiều ảnh hưởng về kinh tế, chi phí thuốc, điều trị, hồi phục…
Với người nhà bệnh nhân, đột quỵ tạo gánh nặng kinh tế trực tiếp, thông qua việc mất sức lao động. Ảnh hưởng kinh tế gián tiếp thông qua việc chăm sóc, điều trị cũng như những áp lực về mặt tinh thần.
Thông thường, huyết áp của cơ thể xuống mức thấp nhất vào lúc khoảng 3 giờ sáng, sau đó tăng dần lên và tăng nhanh lúc người ta thức dậy vào buổi sáng.
Lúc này cơ thể tiết ra hoóc-môn Adrenaline và các hoóc-môn gây căng thẳng khác, làm tăng áp lực máu và nhu cầu oxy. Sau một đêm, cơ thể đã mất đi một lượng nước tương đối lớn, máu trở nên keo đặc hơn, tim phải làm việc vất vả để bơm đẩy máu đi.
Một nguyên nhân khác liên quan đến đột quỵ buổi sáng là do lượng nitric oxit thấp vào lúc đó. Nitric Oxit (gọi tắt là NO) có vai trò quan trọng trong việc cầm máu. Nó tham gia vào hầu hết quá trình sinh học trong cơ thể như sự thức tỉnh, chức năng sinh dục, cảm giác đau, hài lòng, điều tiết máu và các chất dinh dưỡng…
NO có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình lão hóa, mở rộng mạch máu tăng dòng chảy đưa oxy và các chất dinh dưỡng để nuôi cơ thể. Vào ban đêm, NO bị tiêu thụ nhiều nhất nên khi sáng sớm cơ thể dễ bị thiếu NO, làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Khoảng thời gian từ 18 đến 19 giờ cũng là thời điểm huyết áp tăng cao. Qua thực tế, nhiều bệnh nhân nhập viện vào các thời điểm này. Tăng huyết áp khiến thành mạch máu bị tổn thương, thậm chí có thể vỡ ở những mạch máu nhỏ như mạch máu não, gây xuất huyết não hoặc hình thành cục máu đông, làm tắc mạch máu và dẫn đến đột quỵ.
Khi tăng huyết áp sẽ tăng nhu cầu oxy cho cơ tim, các mảng xơ vữa động mạch vành có nguy cơ tổn thương, dễ bị rách vỡ, bong. Khi đó chúng kích hoạt tiểu cầu gây ra nhồi máu cơ tim cấp.
Mặt khác, độ đặc của máu cũng là một trong những tác nhân cơ bản hình thành đột quỵ. Độ đặc của máu có tăng theo một quy luật nhất định, từ 4 đến 8 giờ sáng là lúc máu đặc nhất, sau đó loãng ra.
12 giờ đêm là thời điểm máu loãng nhất rồi dần đặc lại. Vì vậy, những cơn đột quỵ thường xảy ra vào sáng sớm, là thời điểm máu đặc nhất.
Các chuyên gia y tế lưu ý, những người có nguy cơ cao chẳng hạn như cao tuổi, thừa cân béo phì, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch…, không nên rời khỏi giường ngay lúc thức giấc buổi sáng, và cần nhận được sự trợ giúp nếu xuất hiện các dấu hiệu của đột quỵ.
