Thiết bị có giá thành dưới 2 triệu đồng, giúp người trồng nấm tự động được nhiều công đoạn.
Cài đặt thông số phù hợp cho từng loại nấm
Thiết bị kiểm soát môi trường nhà nấm là sản phẩm của 5 sinh viên gồm: Phan Thành Vui, Tăng Tú Quyên, Lưu Bá Ngọc, Lê Vĩnh Thái, Trần Lê Ngọc Huyền. Trưởng nhóm Phan Thành Vui cho biết, việc trồng nấm trong nhà ngày càng phổ biến nhưng không dễ thành công.
Chỉ số môi trường (nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng) không ổn định, rất hay thất bại. Trong khi đó, nhiều nông dân vẫn làm theo cách cơ học, dùng thiết bị kiểm tra các phôi nấm nhiều thời điểm khác nhau. Phương pháp này mất thời gian nhưng tính chính xác không cao, lại phải theo dõi thường xuyên.
Người nông dân cần có sự hỗ trợ của giải pháp công nghệ để cập nhật cụ thể thực trạng nhà nấm. Bởi có những loại như nấm mối, nấm linh chi khá khắt khe về yếu tố môi trường, trồng không khéo bị hỏng ngay; nhưng được chăm sóc phù hợp thì cho năng suất rất tốt.
Sau nhiều lần thử nghiệm, cuối cùng nhóm hoàn thiện sản phẩm với sự kết hợp của hơn 20 loại linh kiện với giá thành dưới 2 triệu đồng. Thiết bị thực hiện được 2 chức năng quan trọng là đo lường và điều chỉnh các chỉ số môi trường trong nhà nấm. Người trồng có thể linh hoạt nhập các thông số thích hợp cho từng loại nấm và từng giai đoạn sinh trưởng khác nhau.
Khi chỉ số môi trường vượt quá ngưỡng cài đặt thì thiết bị sẽ thông báo và kích hoạt hệ thống khắc phục tự động. Chẳng hạn, nhiệt độ trong nhà nấm vượt ngưỡng thì đèn tắt, quạt bật, hệ thống phun sương hoạt động. Nhiệt độ bên ngoài thấp hơn nhiệt độ cài đặt thì quạt tắt, đèn bật. Những khi trời tối, cường độ ánh sáng giảm và độ ẩm tăng lên, đèn sẽ bật để ổn định chỉ số môi trường trong nhà nấm.
Thiết bị có khả năng cảm biến tốt trong phạm vi dưới 100 m2, có cổng kết nối với máy phun sương. Điểm tiện lợi là cho phép người dùng có thể quản lý các chỉ số môi trường thông qua phần mềm được thiết lập trên thiết bị di động hoặc máy tính. Chủ tài khoản không nhất thiết phải trực tiếp vào nhà nấm mới có thể quan sát, kết nối với máy phun sương. Việc này hoàn toàn có thể làm từ xa nên tiện lợi, ít tốn thời gian cho nông dân.
Đặt thiết bị trong nhà nấm rộng 20 m2, sau hơn 1 tháng sử dụng, anh Nguyễn Thanh Khôi (27 tuổi, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ) cho biết, nhờ ý tưởng này mà khâu chăm sóc nấm bào ngư xám của anh nhẹ hơn nhiều. “Trước đây, theo cảm quan, thấy nóng là tôi bật máy phun sương. Từ khi có thiết bị này, con số hiển thị rõ ràng nên căn cứ vào đó mới bật nên tiết kiệm điện hơn. Dù không ở nhà vẫn biết được tình trạng nhà nấm qua điện thoại”, anh Khôi chia sẻ.
Tối ưu năng suất và chất lượng nấm
Theo nhóm nghiên cứu, trồng nấm là một ngành nông nghiệp mới đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, để đạt được sản lượng, chất lượng nấm tốt, việc điều khiển các yếu tố như nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng và CO2 rất quan trọng.
Sinh viên Tăng Tú Quyên ví dụ, nấm mọc tốt ở nhiệt độ từ 20 - 25 độ C, và không được phép vượt quá 30 độ C. Nếu nhiệt độ quá cao, nấm sẽ bị chết hoặc mọc chậm. Việc duy trì nhiệt độ thích hợp có thể được thực hiện bằng cách sử dụng các thiết bị điều khiển nhiệt độ như máy điều hòa không khí hoặc hệ thống quạt và tản nhiệt.
Độ ẩm thích hợp để trồng nấm trong nhà kính phụ thuộc vào loại nấm và giai đoạn phát triển của chúng. Tuy nhiên, ở hầu hết các trường hợp, độ ẩm trong không khí của nhà kính nên được duy trì ở mức khoảng 80 - 90%.
Độ ẩm quá cao có thể gây ra một số vấn đề như mốc, nấm đốm và các bệnh khác, trong khi độ ẩm quá thấp có thể dẫn đến sự mất nước và ảnh hưởng đến sự sinh trưởng, phát triển của nấm. Do đó, độ ẩm trong nhà kính cần được giám sát và kiểm soát chặt chẽ.
Việc duy trì độ ẩm thích hợp có thể được thực hiện bằng cách sử dụng các thiết bị phun sương và điều khiển độ ẩm để điều chỉnh mức độ ẩm trong không khí. Ngoài ra, việc sử dụng các tấm màng chống thấm hoặc chất liệu phủ bề mặt có thể giúp duy trì độ ẩm trong hệ thống trồng nấm nhà kính.
Hệ thống kiểm soát này giúp người trồng nấm có thể điều khiển ở bất cứ đâu để các thông số luôn tối ưu, hạn chế tình trạng nấm chết hoặc năng suất, chất lượng kém do điều kiện sinh trưởng không phù hợp.
Ngoài ra, cần có một hệ thống kiểm soát, điều khiển CO2 trong quá trình trồng nấm nhà kính để đảm bảo nồng độ ở mức tối ưu cho sự phát triển của nấm mà vẫn đảm bảo an toàn cho người lao động và môi trường.
Hệ thống điều khiển nhiệt độ, độ ẩm tự động, hệ thống phun sương tự động và màn kéo ánh sáng điều khiển bằng máy tính. Những công nghệ này giúp giảm thiểu sự can thiệp của con người, đồng thời tăng tính hiệu quả và độ chính xác trong việc điều khiển môi trường trồng nấm.
Ưu điểm của hệ thống trồng nấm nhà kính là tạo ra một môi trường kiểm soát được, giúp đảm bảo nấm được trồng trong một môi trường lý tưởng và giảm thiểu tác động của các yếu tố bên ngoài. Hơn nữa, hệ thống trồng nấm nhà kính còn giúp tăng năng suất và chất lượng của nấm trồng, đồng thời giảm thiểu các rủi ro từ môi trường bên ngoài.
