Ông Nguyễn Tôn Vinh, Hiệu trưởng Trường THPT Hà Nội cho biết, một trong những vướng mắc lớn nhất của hệ thống các trường ngoài công lập hiện nay là mong muốn có một cơ sở giáo dục khang trang nhưng trong quá trình tìm đất để xây dựng trường cũng gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận với các quỹ đất “sạch”.
"UBND TP Hà Nội cũng tạo điều kiện cho các trường tư thục tìm quỹ đất xây dựng trường. Thế nhưng khi đi vào thực tế, các trường gặp rất nhiều khó khăn trong việc tiếp cận với quỹ đất sạch nằm trong các dự án lớn, khu đô thị. Bên cạnh đó, tiềm lực kinh tế của nhiều trường không đủ để xây dựng được một trường học khang trang”, ông Vinh cho biết.
Để san sẻ gánh nặng với các trường tư thục, ông Vinh cho rằng, các trường tư thục cần phải liên kết với các doanh nghiệp làm giáo dục, từ đó kêu gọi sự đầu tư của doanh nghiệp vào giáo dục.
Tương tự, hệ thống trường Đoàn Thị Điểm có 4 cơ sở với gần 10.000 học sinh ở 3 cấp gồm tiểu học, THCS và THPT. Hiện lãnh đạo nhà trường mong muốn mở rộng thêm cơ sở nhưng lại gặp khó khăn về vấn đề đất đai, địa điểm phù hợp. Theo bà Nguyễn Thị Hiền, Chủ tịch Hội đồng quản trị trường Đoàn Thị Điểm, nhà trường đã tìm nhiều địa điểm khác nhau nhưng không tìm được vị trí thuận lợi về giao thông, cây xanh, quỹ đất rộng. Với những vị trí phù hợp các điều kiện nêu trên thì có giá rất cao. Trong khi, để xây dựng một trường tư thục chuẩn về quy mô phòng học, sân chơi… cũng phải vài ha trở lên. Như vậy, chi phí thuê đất hoặc mua, cộng với chi phí xây dựng trường lên tới hàng trăm tỷ đồng, mức đầu tư này rất khó cho các nhà đầu tư giáo dục.
Do đó, bà Hiền mong muốn các cơ quan chức năng tạo điều kiện cho các nhà đầu tư giáo dục được mua đất hoặc thuê đất trực tiếp từ Nhà nước với giá ưu đãi. Bà Hiền nhấn mạnh: “Khu đô thị nào cũng qui hoạch đất để xây dựng trường học, nhưng người cần mua để làm trường như chúng tôi thì rất khó tiếp cận. Còn người mua để đầu tư kinh doanh dường như dễ dàng hơn. Không nên để tình trạng thiếu đất ảnh hưởng đến việc phát triển trường tư thục chất lượng cao, bởi những trường này đang chia sẻ gánh nặng cho các trường công lập”, bà Hiền nêu quan điểm.
Còn theo quan điểm của TS Nguyễn Tùng Lâm, Chủ tịch Hội đồng giáo dục trường THPT Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội), chính sách đất đai cho các trường tư thục phải được cụ thể hóa hơn nữa, đặc biệt là phân cấp rõ trách nhiệm. "Khu đô thị đã quy hoạch mà không có đất xây trường thì chủ đầu tư và chính quyền địa phương nơi đó phải chịu trách nhiệm. Còn lâu nay chúng ta vẫn hòa cả làng, không ai chịu trách nhiệm, nên vấn đề này như quả bóng đá lên đá xuống, kêu lên kêu xuống mà không ai giải quyết. Rõ ràng, chủ trương đã có, vấn đề hiện nay là cụ thể hóa và quy trách nhiệm", TS Tùng Lâm nhấn mạnh.
Theo ông Võ, giai đoạn 2015 – 2017, Nhà nước đã từng có chính sách cho thuê đất không thu tiền đối với đất đầu tư cho giáo dục, thì đến Luật Đất đai 2013 ưu đãi này chỉ còn quy định trong một số trường hợp. Sau này, Chính phủ quy định, ngoài một số trường hợp vẫn được ưu tiên giao đất, cho thuê đất, quỹ đất còn lại giao cho địa phương tự quyết định để phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội, trong khi giáo dục là một trong những lĩnh vực cần khuyến khích xã hội hóa.
"Như vậy, chính sách đất đai đối với giáo dục đã bị giật lùi một bước rất lớn", GS Đặng Hùng Võ phân tích.
Còn đối với việc quy hoạch quỹ đất để xây dựng trường học trong các khu đô thị, GS Đặng Hùng Võ khẳng định, trong quy hoạch khu dân cư, khu đô thị đều có quỹ đất dành cho cho giáo dục, vấn đề là sau khi điều chỉnh lại, số đất này có thể bị chuyển sang làm nhà ở.
"Có thực tế là khu đô thị đã được quy hoạch xong nhưng khi các nhà đầu tư vào những khu đô thị lại đề nghị điều chỉnh quy hoạch, thậm chí chiếm cả quỹ đất giáo dục”, GS Võ cho biết.
Theo ông Võ, chính quá trình điều chỉnh của các nhà đầu tư đã làm mất đi quy hoạch gốc của khi đô thị. Để giải quyết vấn này, Nhà nước cần chính sách nhất quán trong xã hội hóa giáo dục và giao cho tư nhân làm, từ đó sẽ giảm chi cho ngân sách rất lớn.
"Hệ thống giáo dục của Việt Nam nên chuyển dần sang tư thục, không nên hạn chế trường tư, Nhà nước chỉ bỏ tiền để hỗ trợ giáo dục cho người nghèo. Tuy nhiên, cùng với việc cho phép các trường tư thục phát triển nhưng nếu trường nào làm sai phải “trị” đến nơi đến chốn, còn làm đúng thì phải được tuyên dương", ông Võ nói.
