Việc dùng các loại thuốc nam được dân gian gọi là “thuốc cam” không rõ nguồn gốc là một trong những nguyên nhân hàng đầu và phổ biết nhất gây ngộ độc chì ở trẻ em.
Không làm theo phương pháp truyền miệng
Ngày 27/2, Bệnh viện Sản nhi Nghệ An cho biết, đã tiếp nhận các bệnh nhi dưới 6 tháng tuổi bị ngộ độc chì nặng phải nhập viện cấp cứu và điều trị do gia đình cho uống thuốc “chữa đẹn” theo phương pháp truyền miệng dân gian.
Cụ thể, bé N.T.D.L. (4 tháng tuổi, trú tại huyện Hưng Nguyên, Nghệ An) phải nhập viện trong tình trạng bỏ bú, da xanh tái, co giật toàn thân nhiều lần, hôn mê. Các bác sĩ đã phải đặt ống nội khí quản, thở máy, hồi sức tích cực khi định lượng chì trong máu tăng cao 216 µg/dL (ngưỡng được chấp nhận là dưới 5 µg/dL). Sau 7 ngày điều trị, tình trạng sức khỏe của bé L. vẫn nguy hiểm.
Gia đình bé L. cho biết, trước đó bé bị ho, thở khò khè và hay quấy khóc. Nghe người khác mách rằng, cháu bé bị “đẹn” (nấm lưỡi, tưa lưỡi, tưa miệng), nên người nhà đã đến một gia đình trong xã mua thuốc gia truyền, dạng viên nén về cho trẻ uống theo lộ trình 7 ngày. Sau dùng thuốc, bé L. xuất hiện các triệu chứng nguy hiểm trên, khiến người nhà phải đưa bé đến bệnh viện cấp cứu.
Trước đó ít ngày, Bệnh viện Sản nhi Nghệ An cũng tiếp nhận bé P.N.K.Đ. (3 tháng tuổi, trú tại Nghi Xuân, Hà Tĩnh) nhập viện với tình trạng tương tự và được các bác sĩ xác định nhiễm độc chì nặng do uống “thuốc đẹn”. Hiện, bệnh nhi vẫn phải điều trị tích cực tại bệnh viện.
Theo các bác sĩ, chì rất độc hại cho sức khỏe, gây tổn thương nhiều cơ quan như thần kinh, xương, hệ huyết học, máu, gan, thận, hệ tiêu hóa, tim mạch… Khi vào cơ thể người, chì có thể tích lũy lâu trong nội tạng, đặc biệt là xương và phải mất hàng chục năm mới có thể thải trừ ra ngoài.
“Phụ huynh tuyệt đối không nên nghe, làm theo những phương pháp truyền miệng chưa được kiểm chứng. Không tự ý dùng các loại thuốc, nhất là thuốc cam, thuốc nam không rõ nguồn gốc, không có giấy phép lưu hành để bảo vệ sức khỏe con trẻ”, bác sĩ Nguyễn Hùng Mạnh, Trưởng khoa Hồi sức tích cực chống độc, Bệnh viện Sản nhi Nghệ An chia sẻ.
Chì tích luỹ lâu dài trong xương
Vừa qua, Bệnh viện Nhi Trung ương cũng tiếp nhận trường hợp trẻ ngộ độc chì do thuốc. Bệnh nhi T.M. (9 tuổi, Hà Tĩnh) có tiền sử động kinh. Gần đây, gia đình thấy con co giật nhiều nên đã mua thuốc cam không rõ nguồn gốc về cho trẻ uống. Sau khi dùng thuốc, các cơn giật của T.M. không giảm, mà còn tăng lên kèm theo nôn, đau đầu, lơ mơ dần. Tại bệnh viện, trẻ được chẩn đoán ngộ độc chì nặng.
Qua khai thác tiền sử, T.M. được chẩn đoán động kinh từ lúc 6 tuổi. Thời gian gần đây, tần suất co giật của trẻ tăng lên, gia đình đã tự mua thuốc cam không rõ nguồn gốc về cho trẻ uống. Sau khoảng 2 tuần, trẻ co giật nhiều hơn kèm nôn, đau đầu, lơ mơ nên được đưa vào bệnh viện huyện, rồi chuyển đến Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An.
Tại Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An, qua thăm khám lâm sàng, kết hợp hỏi bệnh sử, các bác sĩ nghi ngờ trẻ bị ngộ độc chì và cho làm xét nghiệm định lượng chì trong máu. Kết quả cho thấy T.M. bị ngộ độc chì nặng, có tổn thương não. Nồng độ chì trong máu của trẻ là 91 µg/dL. Bệnh nhi nhanh chóng được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương để tiếp tục theo dõi và điều trị.
Tại đây, trẻ nhập viện trong tình trạng lơ mơ, co giật nhiều và kéo dài, giảm tri giác. Các bác sĩ đã lập tức hồi sức tích cực để đảm bảo chức năng sống cho trẻ như thở oxy, thở máy, đảm bảo huyết động, điều trị tăng áp lực nội sọ, dùng thuốc thải chì máu… Tuy nhiên, sau 1 ngày điều trị, tình trạng tri giác của bệnh nhi xấu dần, tăng áp lực nội sọ nặng, đe dọa đến các chức năng sống và bệnh nhi rơi vào tình trạng mất não.
Bác sĩ CKII Nguyễn Tân Hùng, Phó Trưởng khoa Cấp cứu và Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương chia sẻ: “Đây là một ca ngộ độc rất đáng tiếc vì sự thiếu hiểu biết của gia đình khi không tuân thủ hướng dẫn điều trị bệnh động kinh của các bác sĩ chuyên khoa, không cho trẻ uống thuốc đều đặn và đi tái khám theo lịch mà lại tự ý dùng thuốc không rõ nguồn gốc để chữa bệnh”.
Theo chuyên gia này, chì đặc biệt nguy hại với trẻ nhỏ do chúng tích lũy trong xương lâu dài. Từ đó, khiến trẻ còi cọc, chậm phát triển thể chất. Kim loại này còn gây thiếu máu, có trường hợp tổn thương não không hồi phục dẫn tới các di chứng nặng nề như chậm phát triển trí tuệ, co giật. Nồng độ chì trong máu lớn hơn 70 µg/dL là ngộ độc chì mức độ nặng với tỷ lệ tử vong trên 65% nếu có tổn thương thần kinh trung ương.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngộ độc chì như tiếp xúc với môi trường ô nhiễm từ các khu công nghiệp, nguồn nước nhiễm chì, sơn tường, xăng dầu nhiễm chì, pin, đồ chơi bằng nhựa có sơn chì, đồ hộp đựng thức ăn có hàn chì… Đặc biệt, dùng các loại thuốc nam được dân gian gọi là thuốc cam không rõ nguồn gốc là một trong những nguyên nhân hàng đầu và phổ biến nhất gây ngộ độc chì ở trẻ em.
Bác sĩ Hùng khuyến cáo, các phụ huynh cần thật tỉnh táo và tin tưởng vào phương pháp điều trị đã được y học chứng minh. Không nên nghe, làm theo những phương pháp truyền miệng chưa được kiểm chứng.
Không tự ý dùng các loại thuốc – nhất là thuốc cam, thuốc nam không rõ nguồn gốc, không có giấy phép lưu hành. Đối với các bệnh nhi có bệnh mạn tính, phải tuân thủ điều trị cũng như tái khám theo đúng hẹn tại cơ sở y tế uy tín.
Cha mẹ cần thực hiện tốt vệ sinh cá nhân cho trẻ như thường xuyên rửa tay, cắt móng tay. Hướng dẫn trẻ không đưa tay và mọi vật lên miệng. Vệ sinh môi trường sống sạch sẽ. Hạn chế để trẻ tiếp xúc với đồ chơi không đảm bảo chất lượng có thể nhiễm chì và các kim loại nặng khác.
