Giúp con hiểu bạn tốt – bạn xấu
Câu chuyện về tình bạn của Lưu Bình – Dương Lễ khi xưa của Việt Nam đã khiến bao người xúc động về tình bạn đẹp đẽ chân thành.
Lưu Bình con nhà giàu sang nhưng lại lười biếng không chịu học hành mà chỉ thích ăn chơi. Dương Lễ rất nghèo nhưng biết phận nên chịu khó học hành đêm ngày. Lưu Bình lại rất tử tế với bạn. Anh ta cho Dương Lễ tiền để mua giấy mực, áo quần, cơm gạo để ăn học.
Đến kỳ, Dương Lễ thi đậu, được làm quan, ở trong dinh có lính hầu canh gác. Trong khi đó, Lưu Bình cờ bạc hết tiền, trở nên nghèo đói. Không tiền, không việc, Lưu Bình tìm đến Dương Lễ. Anh nghĩ là lúc xưa đã giúp bạn tiền để ăn học nên Dương Lễ chắc không bao giờ quên ơn. Hơn nữa anh ta là một người bạn rất tốt.
Thế nhưng, rất lâu mới gặp được, Dương Lễ không những không cho tiền bạc mà còn cho một bát cơm nguội đựng trong cái bát mẻ, mấy quả cà thiu, và bắt bạn ngồi ăn dưới đất.
Lưu Bình ấm ức, quyết tâm thi đỗ làm quan cho bằng bạn nhưng không có tiền. May nhờ cô bán lụa chuyển đến cạnh nhà bầu bạn, nuôi ăn học mà thành tài. Sau khi đỗ đạt, Lưu Bình mới biết đó là người vợ của Dương Lễ đến để giúp đỡ. Tình bạn của hai người trở nên thắm thiết hơn bao giờ hết.
Câu chuyện đó khiến ai nấy đều hiểu rằng, việc có được một người bạn tốt rất quan trọng. Thậm chí, nó ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của chúng ta. Cũng vì vậy, người xưa dạy con “chọn bạn mà chơi”.
Theo cô giáo Nguyễn Thị Thương, Trường THCS Thuận Thành (Bắc Ninh), phần lớn thời gian trong ngày trẻ được học tập ở trường. Tại đó, trẻ tiếp xúc gặp gỡ và chơi chủ yếu với bạn bè. Dạy con biết cách chọn bạn để chơi chính là cách để bảo vệ trẻ không bị đe dọa bởi những tác nhân xấu xung quanh. Từ đó, trẻ biết tự bảo vệ mình và phân biệt được điều tốt – xấu mà chấp nhận hay tránh xa.
Trong kết giao bạn bè, nhiều người cho rằng, không nên kết giao với những người có phẩm chất đạo đức thấp kém hơn mình. Bởi vì như vậy bản thân sẽ bị lây nhiễm những đức tính xấu của người ấy, từ đó đạo đức cũng bị trượt đốc theo. Muốn con trẻ chọn bạn tốt, hãy cho con biết thế nào là bạn tốt - bạn xấu qua lời nói, hành vi hàng ngày của người đó.
Người lớn đôi khi bị ảnh hưởng bởi người khác, trẻ nhỏ còn dễ mắc phải hơn khi chưa đủ kinh nghiệm để nhìn nhận mọi việc. Chính vì thế, thật nguy hiểm nếu trẻ thường chơi với những bạn xấu. Chỉ cần quan sát, cha mẹ có thể nhận ra con có bị ảnh hưởng bởi những điều xấu từ bạn bè hay không. Vì vậy, cần dạy trẻ vững vàng lựa chọn hành vi của bản thân.
“Chẳng hạn, nếu một đứa trẻ nào đó hay bắt nạt, giành ăn, nói bậy, chửi thề, không biết chào hỏi người lớn, hay đánh lộn hay thậm chí trộm cắp thì cần cho con biết đó là một trẻ chưa tốt. Trẻ không nên chơi cùng hay ở gần. Ngược lại, một trẻ lễ phép, biết chào hỏi, dạ vâng trước người lớn, không chửi thề, nói bậy, biết chia sẻ, giúp đỡ bạn bè… là một người bạn tốt, trẻ nên kết bạn và học tập”, cô Thương nói.
Dần dần, với những định hướng, nhắc nhở của cha mẹ, trẻ sẽ hiểu được và có cách chọn bạn chơi một cách đúng đắn. Tuy nhiên, không nên dạy trẻ tâm lý phân biệt đối xử, không hòa đồng với mọi bạn bè xung quanh, mà quan trọng là cần biết tránh xa những tính xấu từ bạn bè. Đặc biệt, người lớn cũng không nên cứng nhắc trong việc chọn bạn của con. Cụ thể như không bắt con chỉ được chơi với bạn học giỏi, nhà giầu… hoặc vì một mục đích nào đó.
Dạy con duy trì tình bạn tốt
Thực tế, trẻ chọn bạn xấu rất nguy hiểm. Đây là lý do khiến nhiều cha mẹ phải hướng dẫn con cách chọn bạn chơi. Khi ảnh hưởng tính xấu từ bạn, trẻ có nguy cơ phải chịu hậu quả từ những tính cách này.
Chơi với bạn xấu, trẻ rất dễ bị lợi dụng. Chính vì vậy, trẻ cần được cảnh báo đối với những người bạn quá mức quan tâm tới vật chất. Thậm chí, trẻ còn có thể có những tác hại nghiêm trọng vây quanh như rượu, bia, ma túy, phạm pháp,…
Ngoài ra, khi trẻ đi theo con đường xấu, gia đình, người thân sẽ phải gánh chịu những đau khổ, buồn bã bởi những gì con cái vì học đòi mà gây ra.
Với những trẻ lớn, khi nhận thấy con đang chơi với bạn không tốt, cần giúp trẻ nhận ra điều đó. Tránh áp đặt và làm tổn thương tâm lý của trẻ. Với trẻ là bé gái, người lớn không chỉ giúp chọn bạn cùng giới mà cả bạn khác phái vì bước vào độ tuổi dậy thì, trẻ có những thay đổi tâm sinh lý. Lúc này, chỉ cần kết bạn xấu, trẻ sẽ dễ hư hỏng và gây ra hậu quả không mong muốn.
Trường hợp trẻ lỡ chơi với bạn bè chưa tốt, cha mẹ không nên làm lớn chuyện, trách phạt, đánh đòn, dùng lời lẽ nặng hay thậm chí hạch sách, đay nghiến con. Cần nhẹ nhàng phân tích để con hiểu và dần tránh xa để không ảnh hưởng tính xấu của bạn.
Khi đã chọn được bạn tốt, cha mẹ cũng có thể đồng hành, hướng dẫn giúp con duy trì tình bạn đó. Theo đó, cần dạy con phải biết chia sẻ, giúp đỡ, thật thà và tôn trọng bạn bè của mình. Kể cả nếu bạn bè của trẻ có những điểm khác biệt so với trẻ, nhưng không xấu thì cũng cần khuyên con tôn trọng điều đó của bạn.
“Điều này không có nghĩa là cha mẹ sẽ giải quyết hết mọi rắc rối cho trẻ. Phụ huynh nên phân tích và chỉ ra hai mặt của một vấn đề để con tập nhìn nhận theo nhiều khía cạnh khác nhau. Cùng với đó, nên định hướng giúp con tự tin, tự lập trong tình bạn, tránh những lệ thuộc mà sau này có thể là tổn thương cho trẻ”, cô Nguyễn Thị Thương nhấn mạnh.
