Về công tác thu nợ BHXH, BHYT, theo báo cáo của BHXH Việt Nam cho biết, đến hết quý I/2019, BHXH Việt Nam đã triển khai thu nợ được 21,4% kế hoạch năm, nhưng số nợ BHXH phải tính lãi trong toàn quốc vẫn còn tới 6.654 tỷ đồng. Trong đó, khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh là nợ nhiều nhất.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng nợ BHXH, BHYT là do tình hình sản xuất của các đơn vị đang gặp khó khăn, số lượng đơn vị phá sản, giải thể, mất tích và chủ bỏ trốn còn cao. Đặc biệt, một số đơn vị còn tìm cách đối phó, trốn tránh, chiếm dụng tiền đóng của người lao động sử dụng vào mục đích khác.
Bên cạnh nguyên nhân ý thức chấp hành quy định của nhiều doanh nghiệp chưa tốt, ông Mai Đức Thắng – Phó trưởng Ban thu cho biết: “Nhiều doanh nghiệp vẫn trả lương, thưởng cho người lao động. Nhưng việc thanh toán số nợ BHXH thì không thực hiện. Đồng thời, vai trò cán bộ công đoàn cơ sở tại doanh nghiệp còn yếu. Một phần vì cán bộ công đoàn cơ sở nhận lương của doanh nghiệp nên khả năng đấu tranh với chủ doanh nghiệp không cao”.
Tại Hội nghị ông Đào Việt Ánh, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam cũng cho biết, chỉ tiêu nợ của doanh nghiệp sẽ liên quan trực tiếp tới quyền lợi của người lao động do đó để giảm thiểu số nợ, BHXH Việt Nam đã chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố xác định nguyên nhân nợ đối với từng đơn vị để có giải pháp phù hợp:yêu cầu cán bộ bám sát đơn vị đôn đốc đóng nộp đầy đủ; thực hiện việc thanh tra tra đột xuất tất cả các đơn vị nợ BHXH, BHYT từ 3 tháng trở lên mà phần mềm thu đã tự động cảnh báo. Các đợt thanh tra phải có quyết định xử lý và gửi kết quả xử lý đến cơ quan chức năng (Công an, Tòa án, Viện Kiểm sát, Lao động, Liên đoàn,....) cùng cấp nhằm mục đích báo cáo, làm căn cứ xử lý hình sự sau này.
Trong trường hợp đơn vị cố tình trốn đóng, kiến nghị cơ quan công an điều tra, khởi tố theo quy định của Bộ luật Hình sự hoặc hướng dẫn người lao động tố giác hành vi vi phạm trong việc đóng với cơ quan công an để xử lý theo trình tự quy định của pháp luật.
Bên cạnh đó, giao chỉ tiêu phấn đấu giảm nợ đến từng cá nhân chuyên quản, hàng tháng, quý đánh giá tỷ lệ giảm nợ để làm căn cứ bình xét hiệu quả công việc; hàng quý sơ kết đánh giá rút kinh nghiệm và chia sẻ kinh nghiệm trong việc giảm nợ.
Được biết, năm 2018, BHXH Việt Nam đã chuyển gần 40 hồ sơ doanh nghiệp nợ BHXH sang cơ quan chức năng để xử lý. Ngay sau đó, khoảng 1/3 doanh nghiệp trong đó đã chủ động trả nợ BHXH. Một số doanh nghiệp cũng bị cơ quan chức năng xử lý ở những tội danh khác.
Đến nay BHXH Việt Nam đã chuyển một số hồ sơ của các đơn vị nợ lớn kéo dài sang cơ quan công an để xử lý theo trình tự của pháp luật. Ví dụ: BHXH thành phố Hồ Chí Minh đã chuyển của 01 hồ sơ, BHXH Hà Nội đã chuyển 9 hồ sơ của các đơn vị nợ kéo dài sang cơ quan công an để xử lý theo quy định pháp luật.
