Tại hội thảo, các đại biểu đã nghe 3 báo cáo chuyên đề trình bày các kết quả nghiên cứu liên quan tới các nhân tố quan trọng của nền giáo dục: Những đổi mới và chuyển biến trong giáo dục phổ thông; Những đổi mới trong phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo; Vấn đề tự chủ của các trường đại học.
Những đổi mới và chuyển biến trong giáo dục phổ thông
Đại diện nhóm nghiên cứu về giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, PGS.TS Nguyễn Chí Thành – Trưởng khoa Sư phạm, Trường ĐH Giáo dục, ĐHQGHN đã trình bày báo cáo “Giáo dục mầm non, phổ thông Việt Nam dần tiếp cận chuẩn quốc tế”.
Nhóm nghiên cứu nêu những kết quả nghiên cứu về giáo dục phổ thông trong 5 năm kể từ khi có Nghị quyết 29, ghi nhận sự chuyển biến trong chính sách được ban hành theo hướng chuyển dần từ mục tiêu giáo dục tăng cường kiến thức sang phát triển phẩm chất và năng lực người học, chất lượng giáo dục phổ thông, ở một góc độ nào đó, được đánh giá tiệm cận chuẩn thế giới.
 |
| PGS.TS Nguyễn Chí Thành |
Nhóm nghiên cứu cũng chỉ rõ, đầu tư về giáo dục được tăng cường tạo môi trường dạy học thuận lợi nhất cho giáo viên và học sinh, tăng cường xã hội hóa trong giáo dục. Đồng thời có sự chuyển dịch về phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo năng lực, nhấn mạnh kỹ năng và ứng dụng thực tiễn, đổi mới sinh hoạt chuyên môn kết hợp ứng dụng công nghệ thông tin.
Báo cáo cũng chỉ ra một số tồn tại, hạn chế trong chương trình giáo dục phổ thông và nêu một số khuyến nghị đối với các cơ quan quản lý: Đồng bộ thể chế để tạo điều kiện tốt nhất cho học tập và giảng dạy; Đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý các kiến thức quản trị cập nhật, thực tiễn đáp ứng chuẩn; Thiết kế chương trình đào tạo và bồi dưỡng theo hướng cá nhân hóa, tăng quyền chủ động của các trường và ứng dụng công nghệ thông tin…
Nhóm nghiên cứu đã khuyến nghị với các cơ quan quản lý nhà nước: Tiếp tục tăng cường CSVC, thiết bị GD, CNTT hiện đại và đồng bộ; Tăng cường xã hội hóa. Điều chỉnh lương cho GV theo tiếp cận nhu cầu, vị trí việc làm. Đào tạo và bồi dưỡng cán bộ quản lý các kiến thức quản trị cập nhật, thực tiễn đáp ứng chuẩn.
Thiết kế chương trình đào tạo và bồi dưỡng theo hướng cá nhân hóa, tăng quyền chủ động của các trường và ứng dụng CNTT. Thiết kế chương trình phổ thông, tăng cường tính cá nhân hóa; chọn lựa môn học; Sự triển khai chương trình cần theo lộ trình và căn cứ vào điều kiện vùng miền.
Những đổi mới trong phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá
GS.TS Nguyễn Quý Thanh – Hiệu trưởng Trường ĐH Giáo dục, ĐHQGHN- đại diện nhóm các nhà khoa học nghiên cứu về đổi mới kiểm tra đánh giá - chỉ ra những kết quả nỗ lực đáng ghi nhận cũng như những tồn tại hạn chế trong ban hành các chính sách của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Nghị quyết 29 được thể chế hóa bằng chính sách ở tất cả các bậc đào tạo, trong đó ở bậc tiểu học chuyển dịch từ trọng tâm định lượng sang trọng tâm định tính, đồng thời đánh giá tổng kết– đánh giá quá trình, bám sát chuẩn đầu ra đối với bậc trung học và đại học.
Báo cáo cũng cho rằng cần duy trì triết lý kiểm tra đánh giá vì sự phát triển năng lực của học sinh, theo đó tăng cường đánh giá khả năng vận dụng, vận dụng bậc cao thay vì chỉ đánh giá kiến thức, kết hợp giữa đánh giá định tính và định lượng, nhấn mạnh định tính trong đánh giá quá trình.
 |
| GS.TS Nguyễn Quý Thanh |
Định hướng về thi THPT và tuyển sinh đại học cũng được nghiên cứu và cho thấy bước đầu triển khai có hiệu quả, kỳ thi đã đánh giá toàn diện, giảm áp lực xã hội, hình thức thi có cơ sở khoa học, phù hợp với thực tiễn ở Việt Nam…
Tuy nhiên, vấn đề kiểm tra đánh giá vẫn gặp phải những rào cản nhất định như: việc tổ chức kỳ thi THPT quốc gia vẫn còn một số tiêu cực trong quá trình triển khai, kết quả thi chưa đảm bảo tính ổn định; Năng lực kiểm tra đánh giá của đội ngũ giáo viên chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới.
Nhóm nghiên cứu đã khuyến nghị cơ quan quản lý, thể chế hoá chính sách; đồng bộ chương trình và chính sách kiểm tra đánh giá; Quy định về số lượng HS/lớp phù hợp với đánh giá năng lực; Đẩy mạnh công tác tư vấn, phân luồng, giảm áp lực thi cử. Nâng cao năng lực giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới, đặc biệt là năng lực kiểm tra đánh giá.
Đặc biệt, tiếp tục duy trì mô hình thi THPT quốc gia để đảm bảo tính ổn định, phát huy những điểm tích cực. Bên cạnh đó, cần bổ sung, nâng cao chất lượng ngân hàng câu hỏi, câu hỏi tích hợp; hoàn thiện kĩ thuật; Điều chỉnh văn bản hướng dẫn, nhấn mạnh giám sát…
Các cơ sở giáo dục đại học tăng cường tự chủ
Đối với vấn đề tự chủ đại học, thay mặt nhóm nghiên cứu, PGS.TS Nguyên Xuân Huy- Viện trưởng Viện đảm bảo chất lượng ĐHQG HN cho rằng: Khi thực hiện Nghị quyết 29, tự chủ đại học trở thành nhu cầu tự thân của trường đại học, được xem là chìa khóa nâng cao chất luợng đào tạo và chất lượng đầu ra, việc làm sinh viên.
Các cơ sở giáo dục tự chủ hơn trong tuyển sinh, liên kết đào tạo và mở ngành đào tạo, thu học phí, nâng cao thu nhập giảng viên... Đồng thời, chủ động hơn trong việc quyết định hướng nghiên cứu và tham gia các nhiệm vụ KHCN, thương mại hóa kết quả NCKH.
Bên cạnh đó, chất lượng đội ngũ giảng viên được nâng cao. Tại các trường ĐH thực hiện theo Nghị định 77, tỷ lệ giảng viên có chức danh giáo sư và phó giáo sư chiếm 9,2% tổng số giảng viên của các trường đại học đã tự chủ trên 2 năm, cao hơn đáng kể so với con số trong toàn bộ hệ thống GDĐH (khoảng 6%); Tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ chiếm 22,7%.
Văn hóa chất lượng được hình thành và phát triển, tạo sự cạnh tranh về chất lượng và tiếp cận tiêu chuẩn khu vực và quốc tế, tiêu biểu như: ĐHQGHN và ĐHQG TPHCM lọt top 1000 đại học hàng đầu thế giới theo bảng xếp hạng QS, trong đó ĐHQGHN xếp thứ 139 và ĐHQG TPHCM xếp thứ 142 đại học hàng đầu châu Á.
 |
| PGS.TS Nguyên Xuân Huy |
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu đã chỉ ra những hạn chế của tự chủ đại học là: Cơ sở pháp lý về tự chủ đại học hiện nay thiếu đồng bộ, chồng chéo; hệ thống văn bản quy phạm pháp luật vẫn còn có những quy định chưa phù hợp; Vai trò kiểm soát của Nhà nước và các cơ quan quản lý nhà nước vẫn rất lớn trong các nội dung như: bổ nhiệm chủ tịch Hội đồng, Hiệu trưởng; Quyết định biên chế, lương; Định mức chi cho các nhiệm vụ khoa học.
Nhóm nghiên cứu đề nghị các cơ quan quản lý tiếp tục sửa đổi, bổ sung quy định rõ quyền tự chủ của các cơ sở GDĐH; làm rõ nội dung tự chủ đại học đối với các cơ sở giáo dục đại học ngoài công lập để bảo đảm bình đẳng giữa các cơ sở giáo dục đại học.
Đánh giá cao và khẳng định vai trò quan trọng của việc tiếp thu ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học trong quá trình thực hiện đổi mới giáo dục, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết: Để xây dựng được một chính sách, cao hơn là tầm chiến lược về giáo dục, không thể không có nghiên cứu sâu, đánh giá thực tiễn, không thể không có tư vấn của các chuyên gia, tham khảo kinh nghiệm quốc tế và tầm nhìn dài hạn.
Bộ trưởng đề nghị các vụ cục lắng nghe, tiếp thu, cùng lĩnh hội các đề xuất, cùng phối hợp để các chính sách đề xuất có tính thiết thực, khả thi, hiệu quả và có tầm nhìn dài hạn.
Clip: VTV1
