Chương trình Du học Nhật Bản dành cho châu Phi, do Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ Nhật Bản (MEXT) triển khai, đang thực hiện các kế hoạch nhằm thúc đẩy sự giao lưu giáo dục giữa hai khu vực.
Nhật Bản đang đối diện với vấn đề già hóa dân số nhanh chóng và tỷ lệ sinh giảm. Vì vậy, việc thu hút những sinh viên trẻ, năng động từ các quốc gia có “dân số vàng” như châu Phi trở thành một giải pháp chiến lược. Sáng kiến không chỉ nhằm gia tăng số lượng sinh viên quốc tế tại Nhật Bản, mà còn đáp ứng nhu cầu phát triển nguồn nhân lực của quốc gia Đông Á.
Việc Nhật Bản lựa chọn châu Phi là điểm đến chiến lược không chỉ dừng lại ở yếu tố giáo dục. Châu Phi đang chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ mối quan tâm đối với văn hóa Nhật Bản, đặc biệt là trong các lĩnh vực truyện tranh và hoạt hình.
Điều này mở ra cơ hội để Nhật Bản khuếch đại ảnh hưởng và thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau giữa các quốc gia. Chính vì vậy, việc thu hút sinh viên châu Phi không chỉ là về giáo dục, mà còn về việc tạo dựng các mối quan hệ ngoại giao và kinh tế lâu dài.
Để đạt được mục tiêu trên, Nhật Bản đã triển khai các chương trình học bổng và sáng kiến giáo dục cho sinh viên châu Phi. Một trong số đó là Học bổng MEXT, trao cơ hội học tập tại các trường đại học Nhật Bản ở các cấp độ khác nhau, từ cử nhân đến tiến sĩ. Chương trình không chỉ giúp sinh viên quốc tế tiếp cận với nền giáo dục chất lượng cao, mà còn cung cấp cơ hội nghiên cứu và phát triển trong các lĩnh vực tiên tiến.
Bên cạnh đó, Sáng kiến ABE (African Business Education Initiative for Youth) do Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) điều hành là chương trình đặc biệt hỗ trợ các chuyên gia trẻ châu Phi học thạc sĩ, tạo cơ hội thực tập tại các công ty Nhật Bản. Mục tiêu của sáng kiến là giúp các sinh viên phát triển kỹ năng nghề nghiệp và quay trở lại đóng góp cho sự phát triển của các ngành công nghiệp tại châu Phi.
Từ tháng 4/2025, chương trình sẽ mở các văn phòng khu vực tại Kenya và Botswana để thúc đẩy sự giao lưu học thuật giữa Nhật Bản và các quốc gia châu Phi. Sự hiện diện này không chỉ giúp củng cố mạng lưới hỗ trợ cho sinh viên, mà còn thúc đẩy các cơ hội hợp tác quốc tế, từ giáo dục đến kinh doanh và ngoại giao.
Sáng kiến Du học Nhật Bản dành cho châu Phi là chiến lược mang tính bước ngoặt. Với việc đầu tư vào giáo dục và hợp tác quốc tế, Nhật Bản không chỉ giải quyết vấn đề già hóa dân số mà còn góp phần vào sự phát triển của châu Phi, xây dựng một tương lai hợp tác bền vững cho hai khu vực.
GS Ritsuko Miyamoto, Giám đốc chương trình Du học Nhật Bản dành cho châu Phi, nhấn mạnh: “Những sinh viên châu Phi có học thức sẽ góp phần quan trọng vào việc phục hồi và đa dạng hóa cộng đồng sinh viên quốc tế tại Nhật Bản, hiện chủ yếu đến từ các quốc gia châu Á. Đây là một phần trong chiến lược dài hạn của Nhật Bản nhằm tăng cường sự hiểu biết và hợp tác quốc tế, đồng thời thúc đẩy nền kinh tế quốc gia thông qua sự phát triển của các ngành công nghệ cao như robot, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học và công nghệ thông tin”.
