Tốc độ phản công chậm chạp của Ukraine trong cuộc chiến ủy nhiệm Nga-NATO đang diễn ra đã dẫn đến yêu cầu ngày càng lớn hơn từ Kiev về việc Mỹ và NATO gửi máy bay chiến đấu F-16 tới nước này để hỗ trợ lực lượng mặt đất.
Các quan chức Mỹ đã đặt câu hỏi riêng rằng liệu việc bổ sung các máy bay chiến đấu đa năng vào chiến trường có cải thiện vị thế của Kiev hay không, do mạng lưới phòng không dày đặc của Nga có thể nhắm mục tiêu vào máy bay chiến đấu của đối phương thậm chí còn dễ dàng hơn so với máy bay không người lái, rocket và tên lửa do NATO cung cấp.
Tuy nhiên, Washington đã tiến thêm một bước trong việc xoa dịu vấn đề này khi cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan tuyên bố tổng thống đã "bật đèn xanh" cho các đồng minh huấn luyện phi công Ukraine lái máy bay.
Ông Sullivan nói: "Mỹ sẽ cho phép, hỗ trợ, tạo điều kiện và trên thực tế là cung cấp các công cụ cần thiết để người Ukraine bắt đầu được huấn luyện sử dụng F-16 ngay khi người châu Âu chuẩn bị sẵn sàng".
Bộ Quốc phòng Đan Mạch đã thông báo vào tuần trước rằng vương quốc này cùng với Bỉ, Canada, Luxembourg, Hà Lan, Na Uy, Ba Lan, Bồ Đào Nha, Romania, Anh và Thụy Điển về mặt lý thuyết đã sẵn sàng đào tạo các phi công Ukraine vận hành F-16 và việc đào tạo đó có thể bắt đầu sớm nhất là vào tháng tới.
Hiện vẫn chưa rõ quốc gia nào sẽ sẵn sàng chia sẻ kho dự trữ F-16 của mình để gửi tới Ukraine. Một đánh giá bị rò rỉ của Lực lượng Không quân Mỹ được công bố vào tháng 5 ước tính rằng các phi công Ukraine có thể được huấn luyện về cách vận hành cơ bản của F-16 trong ít nhất là 4 tháng.
Thiếu tướng Lực lượng Không quân Nga Vladimir Popov cho biết thời gian đào tạo cần thiết thực sự sẽ là sáu tháng, và tối đa một năm để đào tạo một phi công chiến đấu.
"Sáu tháng là hoàn toàn thực tế. Tại sao? Bởi vì nếu một phi công thường được đào tạo để lái các loại máy bay khác – trong trường hợp của Ukraine, điển hình là Su-25 hoặc MiG-29, thì về mặt lý thuyết, một phi công được đào tạo tốt có thể được đào tạo lại để cất cánh, hạ cánh và thực hiện thao tác giữ thăng bằng trên chiếc F-16 thậm chí trong thời gian ba tháng.
Nhưng sau đó sẽ cần phải huấn luyện cách sử dụng vũ khí của máy bay trong chiến đấu đây là lúc các yêu cầu về thời gian bắt đầu tăng lên", chuyên gia Nga nói.
Chuyên gia lưu ý rằng trong trường hợp của F-16, nó sẽ cần thêm tối thiểu hai tháng, trong khi phi công phải mất tới một năm - thậm chí là phi công có kinh nghiệm - mới thành thạo việc sử dụng tên lửa không điều khiển của máy bay phản lực, bom cỡ nhỏ và lớn, trong số các loại đạn dược khác.
"Anh ta sẽ đơn giản bị bắn hạ như một mục tiêu bay. Chắc chắn, ba trong số 10 phi công có thể may mắn trở về từ nhiệm vụ đầu tiên, và thậm chí có thể nhiều hơn thế. Nhưng sau đó, tất cả đều giống nhau, vì họ không có kinh nghiệm và không được đào tạo chuyên nghiệp. Đó là vấn đề. Đó là sự khác biệt", phi công kỳ cựu người Nga giải thích.
Huấn luyện lực lượng mặt đất
Theo ước tính của Popov, việc đào tạo các nhân viên mặt đất của Ukraine để bảo dưỡng và sửa chữa những chiếc F-16 sẽ dễ dàng hơn và có thể được thực hiện trong 6 tháng, đặc biệt nếu nó chỉ giới hạn ở việc tháo các bộ phận bị lỗi, mòn hoặc hư hỏng và thay thế chúng bằng những bộ phận mới.
Tuy nhiên, một lần nữa, công việc sửa chữa chất lượng cao, bao gồm kiến thức để có thể mày mò và sửa đổi máy bay cũng như sửa chữa các hệ thống phức tạp, sẽ yêu cầu đào tạo thêm nhân viên để họ có thể kết hợp kiến thức lý thuyết với kinh nghiệm thực tế. Ngoài ra, các vấn đề liên quan đến tính tương thích của thiết bị và tiêu chuẩn là một vấn đề đau đầu khác cần được tính đến và có thể nhanh chóng làm tăng chi phí.
Ông Popov nhấn mạnh, các máy bay chiến đấu hiện đại là một tổ hợp thiết bị phức tạp và cần được bảo dưỡng đối với hệ thống thông tin liên lạc, radar, thiết bị điện tử hàng không, khung và (các) động cơ của chúng. Ông lưu ý: "Tức là đây là những chuyên ngành khác nhau, các chuyên ngành khác nhau được đào tạo qua các thời kỳ khác nhau".
Sự khác biệt giữa F-16, Máy bay phản lực Liên Xô của Ukraine
Về bề ngoài, không có sự khác biệt cơ bản nào giữa F-16 và phi đội máy bay chiến đấu hiện có của Ukraine, Popov nói.
"Là phi công, tất cả chúng tôi đều hiểu khí động học khi bay của bất kỳ máy bay nào. Chúng tôi hiểu tính chất vật lý, luồng không khí xung quanh cánh và thân máy bay, mối quan hệ giữa bộ ổn định trên sống tàu, cánh và lực đẩy của động cơ", ông giải thích.
Để các phi công hiểu được những sắc thái này sẽ cần phải giải thích chúng trong lớp học, sau đó trình diễn chúng trong các chuyến bay thực hành.
"Và sau đó, chỉ sau khi thực hiện một số chuyến bay một cách độc lập, phi công mới có thể hiểu được những sắc thái này và vận hành một cách chính xác trong tương lai", Popov nói.
Ông nói thêm, đặc biệt khi phi công đang chịu áp lực tâm lý, có thể phạm sai lầm định mệnh - hoặc là làm rơi máy bay hoặc bị bắn hạ trong một tình huống chiến đấu.
Không đủ thời gian
Ông Popov cho biết, thời gian là một yếu tố quan trọng trong việc đào tạo các phi công có năng lực và đây là một mặt hàng quý giá mà Lực lượng Không quân Ukraine đang thiếu.
Trên hết là rào cản ngôn ngữ, trong trường hợp này chắc chắn sẽ đóng một vai trò tiêu cực.
"Đó là một điều để nhanh chóng học và nhận thức một cái gì đó bằng ngôn ngữ mẹ đẻ của bạn, và một điều nữa là học thông qua một dịch giả hoặc chính bạn dịch trong đầu, chẳng hạn như từ tiếng Anh sang tiếng Nga, sau đó hành động và ngược lại.
Tất cả những điều này cần thời gian, và trong trường hợp này sẽ có những khó khăn nhất định", phi công Popov cho biết.
Ngoài ra, chi phí - bao gồm mọi thứ từ việc tìm kiếm những người hướng dẫn chuyến bay có trình độ đến các nguồn lực dành cho nhiên liệu, đạn dược sử dụng trong quá trình thử nghiệm và tuổi thọ của máy bay, cũng không phải là vô hạn trong điều kiện huấn luyện nghiêm ngặt, cũng phải được tính đến.
Bởi theo ước tính của Popov, tổng chi phí lên tới hàng trăm nghìn đô la cho mỗi phi công, nếu không muốn nói là nhiều hơn. Vì đây là thiết bị rất phức tạp và đắt tiền; việc bảo trì nó cũng tốn nhiều công sức và do đó tốn rất nhiều tiền.
Không đủ phi công
Popov tin rằng mặc dù NATO có thể nhận những tân binh Ukraine để huấn luyện, những người sẽ có giá trị rất hạn chế trên chiến trường ngay từ học viện và đào tạo họ lái F-16, nhưng việc tìm kiếm và đào tạo lại các phi công có kinh nghiệm sẽ khó khăn hơn nhiều, do Không quân Ukraine Tổn thất thảm khốc trong hơn một năm rưỡi qua.
"Nếu họ tuyển dụng 30-40, thì đó sẽ là rất nhiều. Và có thể có 25-30 hôm nay rảnh rỗi và có thể bắt đầu huấn luyện vào ngày mai. Bởi vì ai đó cần tiếp tục lái máy bay chiến đấu mà họ có - MiG-29, Su-25, Su-27", phi công kỳ cựu ước tính.
Nếu Ukraine có thể tuyển dụng các phi công NATO sẵn sàng hành động như lính đánh thuê một cách hiệu quả, thì đó sẽ là một câu chuyện khác, đặc biệt nếu họ tìm được các phi công có kinh nghiệm lái F-16.
Nếu một số phi công như vậy có thể được tập hợp lại với nhau, bản thân họ sẽ cần thời gian đào tạo, không chỉ để học địa lý mà còn để điều hướng trước các hệ thống phòng không dày đặc của Nga.
