Sáng 29/11, căn nhà nhỏ nép mình cuối con phố ở thị trấn Tân Minh, huyện Hàm Tân (Bình Thuận) của vợ chồng ông Huỳnh Văn Nén ngày cuối tuần trở nên rôm rả, đông vui. Bà con, hàng xóm liên tục tạt qua, la lớn: "Ngon rồi anh Nén hen. Được minh oan, tự do rồi".
 |
| Ông Nén gặp lại bạn học sau gần 18 năm ngồi tù oan. Ảnh: Phước Tuấn |
Còn ông Nén từ hôm qua đến nay luôn miệng cười. "Người tù lịch sử" mang cùng lúc 2 án oan giết người, nói: "Tôi thấy mình như đang đi trên mây.
Tháng trước nghe tin được tại ngoại mà tôi bủn rủn tay chân. Dù có hạnh phúc nhưng thân phận bị can vẫn còn nên đi đâu cũng không được thỏa mái. Giờ, không có cảm xúc nào diễn tả được cảm giác được tự do, được minh oan mà mười mấy năm qua tôi chờ đợi", ông Nén nói.
Sáng hôm qua ông đang ở nhà thì anh rể gọi điện, bảo ra quán cà phê nói chuyện quan trọng. "Không ngờ đó là thông tin tôi được đình chỉ điều tra. Hay tin được tự do mà tôi ngớ người, hỏi đi hỏi lại 2-3 lần mới dám tin", ông bộc bạch.
Không còn ngại ngùng khi gặp người lạ, giọng ông Nén mạch lạc hơn trong từng câu chuyện. Kể cả khi nhắc về kí ức những ngày tù oan đắng cay nhất của cuộc đời.
"Tôi đã cố gắng kêu oan từ khi mới bị mời lên UBND xã làm việc, đến quá trình phúc cung của đại diện viện kiểm sát và cả tòa án nhưng họ không nghe tôi, dù chỉ là một lời", ông kể.
Gần 18 năm ở tù, ông Nén được chuyển qua nhiều trại giam khác nhau ở nhiều tỉnh thành. Ông bảo, dù ở đâu cũng kiên định một ngày mình sẽ được giải oan, vững tin vào chân lý.
Một thoáng trầm ngâm chợt vương trên nét mặt, ông Nén tắt hẳn nụ cười, giọng lạc hẳn: "Ước gì người ta nghe mình sớm hơn thì tôi đã được gặp mẹ lần cuối.
Mẹ mất một năm rồi mà tôi không hề hay biết. Đến lúc được tại ngoại cũng không được đi khỏi nơi cư trú. Giờ tôi chỉ muốn về Cà Mau để được bên mẹ, thắp cho bà nén nhang và nói với bà rằng "mẹ ơi con tự do rồi. Mọi người bảo đây là tâm nguyện của bà trước khi nhắm mắt".
 |
| Ông Nén rưng rưng khi nhắc đến mẹ. Ảnh: Phước Tuấn |
Hay tin con được tự do, cụ ông 91 tuổi Huỳnh Văn Truyện lập cập bắt xe từ Cà Mau lên Bình Thuận trong đêm. Hai bố con ôm nhau, nước mắt rưng rưng không nói nên lời.
Nhưng khi hàng xóm, bạn bè đến thăm, ông lão cười rôm rả: "Tự do rồi, nó tự do rồi. Những cố gắng của mọi người đã có kết quả. Xin cám ơn trời, cám ơn mọi người. Ước nguyện tuổi già của tôi đã thành sự thật", ông móm mém nói.
Còn anh Nguyễn Phúc Thành - người có vai trò then chốt trong việc kêu oan của ông Nén - cũng không giấu được niềm vui. Anh đi làm ăn xa nên sáng nay mới về chia vui với ông Nén. Ngày xưa, hai tháng trước ngày phiên xét xử ông Nén diễn ra, anh đã viết đơn tố cáo 2 người bạn mình là hung thủ sát hại bà Bông.
"Vui quá, mười mấy năm từ ngày ấy đến nay sự thật mới được trả lại. Tôi luôn có niềm tin ngày này sẽ đến, chỉ tiếc là hơi muộn", anh Thành nói.
Luật sư Phạm Công Út (Đoàn luật sư TP HCM) - một trong những người bảo vệ miễn phí cho ông Nén - nói rằng, quyết định đình chỉ điều tra cho thấy niềm tin của toàn xã hội đã đặt đúng chỗ.
"Không chỉ dừng lại ở việc trả tự do cho ông Nén, chúng ta đang trông chờ những động thái tiếp theo của cơ quan công an để sớm đưa thủ phạm thật sự ra trước pháp luật. Trả lại công bằng cho nạn nhân, cho cả ông Nén", luật sư Út cho biết.
 |
| Ông Nén được trả tự do sau gần 18 năm ngồi tù với 2 bản án oan. Ảnh: N.T |
Theo hồ sơ vụ án, tối 23/4/1998, ông Nén bị cho là dùng đoạn dây thừng làm hung khí giết bà Lê Thị Bông cướp chiếc nhẫn, sau khi đi uống rượu về.
Ngày 31/8/2000, TAND tỉnh Bình Thuận xử sơ thẩm, tuyên phạt ông Nén tù chung thân về tội Giết người, 3 năm tội Cướp tài sản và 2 năm về tội Cố ý hủy hoại tài sản. Tổng hợp hình phạt là tù chung thân.
Do ông Nén nộp đơn kháng cáo kêu oan quá thời hạn, ngày 12/12/2000, Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP HCM không chấp nhận kháng cáo và đình chỉ xét xử phúc thẩm.
Trong thời gian này, phạm nhân Nguyễn Phúc Thành đang cải tạo tại trại giam Sông Cái, Ninh Thuận, đã làm đơn tố giác hai người bạn của mình (ngụ cùng địa phương, nghiện ma túy và thường xuyên trộm cắp tài sản) chính là hung thủ giết bà Bông. Từ đó, người cha già của ông Nén ròng rã kêu oan cho con.
Tháng 11/2014, tòa Giám đốc thẩm của TAND Tối cao đã chấp nhận kháng nghị của VKSND Tối cao, tuyên hủy án sơ thẩm về phần tội danh và hình phạt với ông Nén để điều tra lại. Sau đó, Viện KSND tỉnh Bình Thuận đã bàn giao hồ sơ cho công an tỉnh này điều tra nhưng không có cơ sở buộc tội ông Nén.
Ngoài ra, trong thời gian bị cáo buộc giết bà Bông, ông Nén còn được xác định liên quan một vụ giết người khác xảy ra trước đó 5 năm (1993).
Trải qua quá trình tố tụng kéo dài 12 năm nhưng không tìm được hung thủ, cơ quan tố tụng buộc phải tuyên 9 bị cáo trong "kỳ án vườn điều" này (đều là người trong gia đình vợ Nén) vô tội và phải bồi thường oan sai hơn một tỷ đồng. Riêng ông Nén bị cho là thủ phạm giết bà Bông nên chưa được bồi thường.
Ông Nén là người duy nhất tại Việt Nam 2 lần bị kết án oan trong hai vụ giết người. Dự kiến ngày 3/12 ông sẽ được xin lỗi công khai tại địa phương.
