Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2021-2030 đã xác định “xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam phát triển toàn diện, giàu lòng yêu nước, có ý chí tự cường, tự hào dân tộc; có văn hóa, kiến thức, trình độ học vấn, kỹ năng sống, nghề nghiệp và việc làm; có ý chí lập thân, lập nghiệp, năng động, sáng tạo, làm chủ khoa học, công nghệ. Phát triển nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước và hội nhập quốc tế”.
Để thực hiện những định hướng quan trọng này, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã và đang đẩy mạnh phát triển văn hóa đọc trong thanh - thiếu niên.
Đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 (theo Quyết định số 329/QĐ-TTg ngày 15 tháng 3 năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ đã xác định: Xây dựng và phát triển thói quen, nhu cầu, kỹ năng và phong trào đọc trong mọi tầng lớp nhân dân, nhất là trong thanh niên, thiếu niên, học sinh, sinh viên và chú trọng tới người dân ở vùng nông thôn, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; cải thiện môi trường đọc; góp phần nâng cao dân trí, phát triển tư duy, khả năng sáng tạo, bồi dưỡng nhân cách, tâm hồn, tăng cường ý thức chấp hành pháp luật, hình thành lối sống lành mạnh trong con người, xã hội Việt Nam, đẩy mạnh xây dựng xã hội học tập.
 |
Đọc sách đem lại nhiều lợi ích bất ngờ. |
Đặt trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư và xu thế chuyển đổi số nói chung và chuyển đổi số ngành thư viện nói riêng, văn hóa đọc của thanh niên, thiếu niên có nhiều thay đổi, cần có những nhận diện thấu đáo để từ đó kiến nghị xây dựng chính sách thúc đẩy các hoạt động tuyên truyền, phát triển văn hóa đọc trong bối cảnh chuyển đổi số.
Xoay quanh văn hoá đọc trong thanh niên, đã có nhiều hội thảo, toạ đàm nhằm đánh giá thực trạng nhu cầu đọc, xu hướng đọc của thanh thiếu niên trong bối cảnh bùng nổ công nghệ thông tin và cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0. Từ đó xác định được những hạn chế, khó khăn và nguyên nhân để tìm giải pháp đẩy mạnh, nâng cao chất lượng các hoạt động tuyên truyền, phát triển văn hóa đọc cho thanh thiếu niên trong kỷ nguyên số nhằm đưa văn hóa đọc lan tỏa mạnh mẽ hơn đối với thế hệ trẻ.
Tuy nhiên, theo thống kê và xếp hạng Việt Nam vẫn nằm trong số những nước ít đọc sách. Biểu hiện lười đọc dễ thấy khắp nơi, đặc biệt trong giới trẻ. Thay vì đọc sách lúc rảnh rỗi, đa số thanh niên lại “lướt mạng” hoặc nói chuyện với bạn bè. Thay vì đọc sách, nhiều người lại lao vào các trò chơi điện tử.
Lười đọc sách không chỉ khiến chúng ta thui chột tri thức, tụt lùi lạc hậu mà còn vô tình đánh mất vẻ đẹp tâm hồn. Từ đó, những nhận thức cơ bản về chân – thiện – mỹ có thể không còn đúng đắn, thậm chí lệch lạc về cách nghĩ – cách sống – và trong chính cách ứng xử trong gia đình, cơ quan.
Từ cổ chí kim, không thể tự dưng mà thế giới coi trọng việc đọc sách. Đọc sách giống như nguồn nước cho cây trồng, tri thức chính là dinh dưỡng để nuôi dưỡng toàn diện và tăng sức đề kháng cho thân thể và cho tâm hồn. Sách cũng là “người thầy” dạy mỗi người cách sống phù hợp với hoàn cảnh.
Coi trọng đọc sách nên Việt Nam đã chọn ngày 21/4 là Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam, để mỗi người ý thức về tầm quan trọng của việc đọc sách. Các nước phát triển như Mỹ, Pháp, Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc… đều có chỉ số đọc sách rất cao. Dễ thấy khách du lịch phương Tây sang Việt Nam – thường mỗi người đều cầm một cuốn sách trên tay. Họ có đọc bất cứ đâu, từ trên xe buýt đến công viên, thậm chí vừa đi trên phố vừa đọc sách.
 |
Đọc sách không chỉ tăng cường tri thức mà còn giúp chúng ta sống đẹp hơn. |
Tại Việt Nam, bàn về vấn đề đọc sách, GS. Chu Hảo khẳng định trong bài viết “Người Việt Nam chưa có văn hóa đọc”. Hay tại hội thảo “Người Việt có mê đọc sách?”, thực trạng giới trẻ lười đọc, ít đọc, đọc theo phong trào đã được chỉ ra. Trong đó, thói quen đọc sách của người Việt mới chỉ dừng lại ở việc tra cứu tài liệu, đọc theo đám đông và chưa thực sự hiểu rõ tầm quan trọng của việc đọc sách.
Đọc sách mang đến nhiều lợi ích bất ngờ, giúp kích thích não bộ phát triển, hạn chế lão hóa và giảm khả năng mất trí nhớ. Ngoài ra, đọc sách cũng giúp con người ta nâng cao hiểu biết, làm giàu vốn từ, tăng khả năng tư duy, nhìn nhận vấn đề…
Đặc biệt trong thời đại ngày nay khi xuất hiện nhiều sự lệch chuẩn thì đọc sách được ví như một con đường, như một “kim chỉ nam” giúp mỗi người đi đúng hướng. Bởi vậy, bạn đừng quên việc đọc sách mỗi ngày – vì như trên biển, bạn không thể bỏ quên la bàn.
